Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus

[p. 8]

De derde lesse.
Van het teecken des Christen menschs.

Welck is het teecken van eenen Christen mensch?

Het teecken des heylichs Kruys: want dat is den gheestelicken standaerdt van den heyrlegher onses Salichmakers: ende de edele liureye verscheydene Christi dienaers van sijne vijanden, te weten, van Heydenen, Turcken, Joden, ende ketters: soo dat hy niet en moet geacht zijn als dienaer Christi, die hem schaemt van het vendel ende van de liureye Christi.

Wie heeft den Christenen dit teecken ghegheuen?

⁺Godt selfs, segt Cyrillus Artschbischop van Jerusalem, die sijnen naturelicken Sone door het Kruys de wereldt heeft doen verlossen, ende met het selue Kruys geestelick wapenen alle de ghene die in hem souden gheloouen.

Hoe maeckt men het teecken des H. Kruys?

In twee manieren.

Welcke is d'eerste?

Met den rechten duym op't voorhoofdt ✠ op den mondt ✠ ende op de borst ✠ seggende: In den naem des Vaders, ende des Soons, ende des heylighen Gheests. Amen. De maniere van het voorhoofdt te teeckenen met het heylich Kruys, heeft vertoont geweest in het oudt Testament ⁺ aen den heyligen Prophete Ezechiel, als Godt beval den Enghel het teecken, Tau, te maken op de voorhoofden der menschen, die hy wilde behouden van de handt des doodt-slaenden Enghels. Dese Hebreeusche letter

+ Cateches. 13. illuminatorum.

+ Ezech. 9. 4.

[p. 9]

wordt Kruyswijs gemaeckt, op deser voeghe, T. Voordt, van het ghebruyck deser maniere als bouen, spreken de H. Vaders, ende namelick den H. Ephraim Syrus in een sermoon van het heylich Kruys, als hy seght: Wy Christenen, laet ons roepen met den Apostel: Verre moet het van my zijn, dat ick my in iet ⁺ sal glorificeren, dan in't Kruys Iesu Christi. Dit leuendich-makende teecken moeten wy maken op ons voorhoofdt, onsen mondt, ende borst, iae op alle onse leden.

Wanneer ghebruycken de Christenen dese eerste maniere van het maken des Kruys?

'S morghens als sy eerst wacker worden; teghen alle quade ghedachten, woorden, ende wercken: ende in het heylich sacrificie der Misse, als men opstaet om het H. Euangelie te hooren lesen; om daer mede openlick te bewijsen, dat sy met der herten geloouen, met den monde belijden, ende met de wercken beleuen willen, al dat Godt in sijn H. Euangelie hen voorhouden sal. Voordt, is't seer loflick, tot alle tijden ende gelegentheyt, de selue maniere te ghebruycken.

Hoe maeckt men noch het teecken des H. Kruys?

Met de gheheele rechte handt, oft met twee oft dry vinghers, die stellende eerst op het voorhoofdt, segghende; In den naem des Vaders: daer nae, onder de borst, segghende; Ende des Soons: ten laetsten, die treckende van de slincke schouder tot de rechte, segghende; Ende des heylighen Gheests. Amen.

Dese maniere is meer in 't ghebruyck dan de eerste, ende dient, nae begheerte, tot allen ghevoeght. Sy wordt ons oock aenghepresen

+ Gal. 6. 14.

[p. 10]

van den H. Athanasio, Basilio, Ruffino, ende andere alderoudtste Vaders.

Waerom wordt dit teecken aldus ghemaeckt?

Om daer mede te beteeckenen twee de alder-besonderste ende grootste mysterien onses gheloofs: te weten, van de heylighe Drijvuldichheydt, ende menschwordinghe Christi.