Den Lusthof der gheestelicke oeffeninghen

Dry meditatien van de Helle.

De eerste meditatie.

BEmerckt ten 1. Op de verschrickelickheydt der helle: want sy eenen kercker is, want so uyt-nemende diep is, in het midden der aerde is: vol van on-verdraghelicken stanck is: vol ghehuyls ende krijsselinghe der randen is: dat eenen poel is van alder-hande droefheydt, ellenden ende on-verdraghelicke pijnen.

Ten 2. Denckt op de afgrijselickheyt der booser gheesten, die soo onverdraghelick leelick zijn, dat ons herte terstont bersten soude, waert dat wy eenen, oock maer een ooghenblick, in sijn ghedaente saghen: Die met soo groot eene radende toornicheyt tegen den sondaer onsteken zijn, dat sy niet uytbluschelick en is, iae oock niet ver-minderlick, om hem eewichlick te pijnighen. Wy schroomen ons van een verrotte beeste te sien, oft van eenighe bosch-roouers te ghemoeten: alle mismaecktheydt sal in die gheesten wesen, ende

[p. 469]

alle wreetheyt: dese sullen wy met duysenden niet alleen twee oft dry-mael moeten sien, maer eewichlick hunne onversadighe toornicheyt in alle dinghen moeten lijden.

Ten 3. Wie dat sy zijn, die in dat verdriet gaen: alle de ghene, die in eenighe doot-sonde van dese weereldt scheyden: Dese worden ten eewighen viere ghebannen, want sy eewichlick Godts vijanden blijuen: Sy verkrijghen oock in de helle plaetse, ende worden beswaert met pijnen, na de menichte ende grootte hunder misdaden. O ellendighen sondaer, die hier noch leuende, dit niet en voorsiet: ende om eenen kleynen tijdlicken troost, verkiest eewichlick van Godt vermaledijt te worden!

De tvveede meditatie.

BEmerckt ten 1. De menichfuldicheydt der pijnen die men daer sal lijden van de ontallicke instrumenten die daer zijn: Vier, Peck, Sulfel, Veninighe serpenten Wielen, Haken, Pijn-bancken, Yseren roosters, Brade-pannen, Siedende ketelen, Ghesmolten loot, Koude, Stanck, Duysternisse, ende duysent andere: alle tormenten van dese weerelt te lijden, soude troost wesen, vergheleken met die vande helle. Sy sullen hongher lijden als honden, ende van eene onverdragelicke hitte gaen tot een onverdraghelicke koude: niet van al wat pijnelick wesen kan en sal daer ghebreken.

Ten 2. Denckt op de pijnen die de duyuelen ende verdoemde malkanderen sullen aendoen: Daer den vader sijnen sone, ende den sone sijnen vader met de tanden end naghe-

[p. 470]

len sal verscheuren: De moeder hare dochter, ende de dochter hare moeder sal vermaledijden, ende malcanderen als verwoede honden van een trecken. Daer sal ghedurichlick rasenden twist zijn, onder alle de verdoemde, namelick die hier malkanderen occasie gheweest zijn van te sondighen: de duyvelen en sullen ooc nimmermeer hunne wreetheyt teghen de verdoemde konnen versaden.

Ten 3. De conscientie van elcken verdoemden sal wesen vol bitterheydt, ende als oft sy met naelden doorsteken waere, sy sal hen gedurichlick onuerdraghelick knaghen.

De derde meditatie.

BEmerckt ten 1. Dat alle hunne onverdraghelicke pijnen eewichlick duren sullen: ende hoe lanck dat toch dese eewicheydt is. Neemt hier toe vier consideratien, te weten, 1. Dat alle de weereldt verandere in sandekens, ende dat voor elck sandeken, thien duysent jaeren, voor by moeten gaen: als al dat onbegrijpelick ghetal der jaren ghepasseert sal wesen, soo en salder niet meer dan soo veel als een ooghenblick van de eewicheydt voorby zijn. 2. Vergadert wederom by een alle de bladeren der boomen, kruyden ende graskens, die oyt gheweest zijn, nu zijn, ende wesen sullen tot het uyterste der weereldt, ende neemt voor elck bladeken hondert duysent iaren: Als alle die iaren voor by sullen wesen, dit en sal maer soo veel zijn, als het tweede ooghenblick, vergheleken met de eewicheydt. 3. Vergadert op de vooseyde maniere alle de druppelen waters der weereldt,

[p. 471]

ende neemt voor elcke druppel duysentich duysent iaren: dese voorby ghegaen zijnde sullen wesen als het derde ooghenblick van de eewicheydt. 4. Vergadert eyndelick al het saet der wereldt, ende alle de hayren van alle de beesten ende menschen, die in't uyterste der weereldt oyt gheweest sullen zijn, ende neemt voor elck saeyken ende hayrken hondert duysentich duysent iaren: ende laet die al voor by gaen, dese en sullen met d'eewicheyt vergeleken, maer wesen alsoo veel als het vierde oogenblick. Denckt nu, wat vier ooghenblicken zijn, vergheleken met een iaer van onsen tijdt, te weten: soo veel als niet: waer uyt volght dat alle die duysentich duysent iaren, met de eewicheydt vergheleken soo veel als niet en zijn. Hoe moet hy dan te moede wesen, die eewichlick in pijne moet zijn? Hoe luttel sondaers verstaen dese straffen van Godts toornicheyt, die ouer hen blaeckt?

Ten 2. Denckt dat gheen aller hunder pijnen, oyt verminderen en sullen, ende dat sy noyt eenighen troost oft vermakinghe hebben en sullen: Hier, de hope van minder pijne helpt tot verduldicheydt; daer en sal noch daedt, noch hope wesen van iet, dat eenighen troost soude moghen gheuen.

Ten 3. Peyst hoe dat de verdoemde in dese ellenden hen hebben sullen. Sy sullen rasen van quaedtheydt ende onverduldicheydt ouer hunne pijnen: Sy sullen sonder op-houden teghen Godt ende sijne Heylighen blasphemeren: Ouders, vrienden, meesters, medeghesellen, den dach hunder gheboorte, hun leuen, ende

[p. 472]

hun seluen ver-vloecken: roepen, misbaren, ende huylen van de onsprekelicke pijnen, die sy sullen lijden. Dit is den armen staet, die te verwachten staet allen lief-hebbers deser weereldt. Peyst nu waer dat ghy gaet, die de sonde niet laten en wilt, ende hoe veel tijdts dat Godt v gheeft eer ghy daer komen sult.