|
| |
Het tweede
van noode tot de meditatie.
Ghebruyck der memorie, ende des verstants.
NA dese dry voor-bereydinghen: soo sullen wy, door den dienst van onse memorie, de poincten van de materie der meditatie ons voor-houden: ende daer na, met den verstande, op elck rijpelick letten, die onder-soecken, ende arbeyden om eenighe gheestelicke vermaninghen, berispinghen, oft beweghelickheden daer uyt te trecken.
Ende want de materien der meditatie tweederley zijn; te weten, historien, oft gheen historien: hoe dat wy elck van die moeten vervolghen, sullen wy nu bijsonderlick verklaren.
| |
| |
| |
Hoe dat men op eenighe historien profijtelick kan mediteren.
ALs wy voor de materie onser meditatie nemen eenighe historie, oft immers iet dat eenighe historie mede brenght, als zijn de vier-uyterste, den val der Engelen, van Adam ende Eua, &c. Soo konnen wy de onder-soeckinghe des verstandts, in een van dese dry navolghende manieren aen-legghen.
De eerste is, dat wy in elck punt van de meditatie bemercken. 1. De persoonen die daer in-komen, ende die soo met den verstande beschrijuen, gelijck sy in der waerheydt zijn, beghinnende van de weerdichste: ende soo daer uyt, tot onse salicheydt iet goedts nemen. 2. Bemercken hunne woorden, die sy ghesproken hebben, spreken, oft oock souden hebben moghen spreken: ende namentlick in-sien hunne maniere van spreken, ende meyninghe die sy hebben, ende redenen waerom dat sy soo spreken. 3. Letten op hunne wercken die sy doen, gedaen hebben, ende hadden moghen oft oock moeten doen, nae den eysch van de materie, redenen, ende tijdt. 4. Ondersoecken hunne ghepeysen beweghelickheden tot der deuchdt, beroeringhe tot het quaedt; ende sien wat dat sy ons leeren.
Wy moghen oock in de meditatie, by-voeghen eenighe persoonen, die daer onsienlick mochten by gheweest hebben, als de historie ghebeurde: als zijn, Godt, sijn Enghelen, eenighe Heylighen, de boose gheesten, &c. ende | |
| |
met den verstande begrijpen wat sy daer ghepeyst, gheseyt, oft ghedaen souden hebben.
De tvveede maniere om eenighe historie te mediteren is; dat wy bemercken de seuen omstanden van de historie, die wy ghenomen hebben om te mediteren, te weten: 1. Wie datter in komt, 2. Wat datter gheschiedt. 3. Waer dat het gheschiedt. 4. Met wat hulpe oft middel. 5. Waerom dat het gheschiedt. 6. Hoe dat het gheschiedt. 7. Wanneer oft op wat tijdt. Ende uyt elcke van dese omstanden eenighe goede leeringhe trecken tot onse salicheydt.
De derde maniere om eenighe historie te mediteren is, dat wy soecken eenighen gheestelicken sin uyt de historie, die wy mediteren: Als, hoe dat Christus gheestelick in ons gheboren wordt: Hoe dat Herodes, dat is, onse eyghen liefde, Christum: veriaeght: Hoe dat wy den sone Godts, door onse sonden wederom cruycen: Hoe dat wy gheestelick met hem moeten verrijsen ende ten hemel varen: Hoe mildt dat Godt moet wesen in den hemel, als hy ons soo milde gheweest is op der aerden. Ende door dese aenmerckinghen, ons beweghen ende onsteken tot liefde van eenighe deuchdt, oft haerder sonden.
Bemerckt, hoe dat dese derde ende laetste maniere, van eenighe historie te mediteren seer ghemeyn is: want sy alleen oft bijsonderlick ghebruyckt kan worden; ende dient oock tot elck point van de twee voor-gaende manieren, om uyt die, al mediterende, eenighe gheestelicke vermaninghen oft berispinghen te trecken, ende om alle salighe bewe- | |
| |
ghelickheden in ons te verwecken ende ons in te drucken.
| |
Hoe dat men, op dinghen, die gheen historie mede en brenghen, mediteren sal.
ALs de materien van onse meditatie gheen historie mede en brenghen, ghelijck de navolghende zijn: soo moeten wy die, elck besonderlick, door het verstandt in de meditatie beleyden, op deser voeghe.
| |
Maniere om te mediteren op eenighe sententie, Lofsanck, H. Schrifture, &c.
1. Bemerckt wie dat die sententie ghesproken heeft. 2. Siet wat sy inhoudt, dat is: wat in die gheseyt, beuolen, oft ghelooft wordt, ende tot wat eynde oft meyninghe sy gesproken is: lettende op elck woordt, oft op elcken sin, soo langhe, als het verstandt hem nuttelick kan besich houden. 3. Treckt die leeringe tot v, ende na den eysch van die vermaent, verweckt, ende berispt v seluen; maeckt ghelijckenissen, ende voor-neminghen; sucht, wenscht, beklaecht, verwijt, dreycht, smaect, hopet, bemint, ende alsoo voordt: tot dat ghy sulcke beweghelickheden in v verweckt hebt, ende sulcke opsetten ghemaeckt, als de materie vereyscht: Het selue suldy doen, in alle de andere navolghende materien.
| |
| |
| |
Maniere om te mediteren op eenighe deuchdt.
Bemerckt 1: wat de deuchdt is, dat is, den aerdt ende nature van sulcken deuchdt. 2. Hoe schoon ende edel dat sy is in haer seluen: hoe aenghenaem dat sy Godt is: hoe behaghelick dat sy ons Gode maeckt: ende hoe betamelick, troostelick, profijtelick, ende noodelick sy ons is hier, ende hiernamaels. 3. Hoe grouwelick ende schadelick dat ons de contrarie sonde is. 4. Hoe Christus ende sijn Heyligen die deuchdt bemint, gepresen, ende geoeffent hebben. 5. Hoe verre dat ghy van die noch zijt, ende hoe luttel dat ghy op die ghelet hebt. 6. Wat neersticheydt dat ghy voordtaen doen moet: bemercken ende verkiesen de middelen, om die te verkrijghen: ende letten op de beletselen, om ons van die te wachten.
| |
Maniere om te mediteren op eenighe sonde.
BEmerckt 1. wat die sonde is, ende wat het is, van haer genoemt te wesen: als, hooveerdich, ghierich, &c. Hoe leelick, grouwelick, ende stinckende sy is in haer seluen: hoe dat sy Gode mishaeght, van hem gestraft wordt, ende waerom: hoe schadelick dat sy den mensch is, in siele ende lichaem, hier ende hier namaels, voor Godt ende de menschen. 3. Hoe dat alle Godts lieue Heylighen sulcken sonde gehaet hebben. 4. Hoe dickwijls dat ghy die ghedaen hebt: ende hoe sy noch daghelicks van ontallicke menschen, tot Godts oneere, in de wee- | |
| |
reldt ghedaen wordt. 5. Hoe dat ghy nu voordtaen v van die wilt wachten. 6. Hoe schoon dat de contrarie deuchdt is, ende hoe ghy die wilt oeffenen.
| |
Maniere om te mediteren op de dry krachten onser siele.
Bemerckt 1. de nature ende ghebruyckelickheydt van elcke kracht. 2. Van wien dat ghy die ontfanghen hebt. 3. Waerom dat sy v ghegheuen zijn. 4. Hoe weerdich dat sy den mensch maken, te weten, de Enghelen ende Gode ghelijck. 5. Hoe dat ghy die misbruyckt hebt. 6. Hoe dat ghy die nu voordt-aen behoordet, ende begheert te ghebruycken.
| |
Maniere om te mediteren op de vijf uytwendighe sinnen.
Bemerckt 1. de nature ende oeffeninghe van elcken sin. 2. Van wien dat ghy die ontfanghen hebt. 3. Hoe noodelick dat elcken sin is, tot het menschens leuen. 4. Hoe luttel dat ghy voor die, Gode ghedanckt hebt, iae de selue dickwijls misbruyckt hebt. 5. Hoe dat ghy die nu voordt-aen wilt gaen van alle onbehoorlickheden besnijden, wel bewaren, ende salichlick ghebruycken.
| |
| |
| |
Maniere om te mediteren op de gheboden Godts, oft reghelen van eenighen roep.
Bemerckt 1. wat het is, dat ghy begheert te mediteren: te weten, een ghebodt, oft reghel die v ghegheuen is, om t'onder-houden.
2. Wie v dat ghebodt, oft dien reghel ghegheuen heeft, te weten, Godt: ende door wien, te weten, eenighen heylighen mensch, die Godt daer toe verkoren heeft, ende daerom moet ghy dat ghebodt seer groot achten. 3. Hoe goedt, recht-veerdich ende heylich dat elck ghebodt in sy-seluen is. 4. Hoe noodelick, profijtelick ende ghenoeghelick het den mensch is, dat te onder-houden. 6. Hoe dat ghy dat tot nu toe onder-houden hebt: ist dat wel, danckt Godt van sijn gracie: ist dat qualick, bidt hem vergheuenisse. 6. Maeckt een opset van dat voordt-aen beter te onder-houden: aenmerckt de middelen, die ghy daer toe ghebruycken wilt, ende versoeckt de hulpe Godts.
| |
Maniere om te mediteren op de volmaecktheyden Godts.
Bemerckt 1. wie dat hy is, wiens volmaecktheden ghy ouerleght. 2. Wat elcke volmaecktheydt in hare begrijpt, hare weerdicheydt, ende haer oneyndelickheydt. 3. Hoe dat sy Gode betaemt, ende hoe noodelick sy is, tot het regeren ende onder-houden deser wee- | |
| |
reldt. 4. De verscheyden wercken, die Godt door de selue ghedaen heeft. 5. Hoe dat wy ons tot die ghehadt hebben, ende nu voordt-aen moeten hebben, in Godt voor die te louen, ende in die, soo wy vermoghen, na te volgen. De volmaecktheden Godts zijn: sijn oneyndelick wesen, sijn almogentheydt, wijsheydt, goedtheydt, liefde, bermherticheydt, rechtveerdicheydt, voorsichticheydt, mildtheydt, verduldicheydt, saechtmoedicheydt, schoonheydt, edelheydt, hoocheydt, ende meer andere.
| |
Maniere om te mediteren op Godts Weldaden.
BEmerckt 1. wat, ende hoe groot sulck een weldaedt is. 2. Wie v die ghedaen heeft, te weten, Godt: ende wat hem daer toe beweeght heeft, te weten, sijn goedtheydt. 3. Waerom hy v dat ghedaen heeft, te weten, tot sijnder eere, ende uwe salicheydt. 4. Hoe grootelicks ghy t'hemwaert verbonden zijt voor dese weldaet. 5. Hoe ondancbaer ghy tot hem gheweest zijt, sulcken weldaedt qualick ghebruyckende, ende hoe dat v Godt daer voren hadde moghen straffen. 6. Wat ghy voordt-aen doen moet, om Godts straffe te ontgaen, ende meerder gracie te verdienen.
De weldaden Godts zijn, de Scheppinge, de Bewaringhe, de Verlossinghe, het Christendom, de Rechtveerdichmakinge, de nuttinghe sijns Heylich Lichaems, den Roep tot sijnen dienst.
| |
| |
| |
Maniere om te mediteren op de kennisse ons selfs.
Bemerckt 1. wat ghy gheweest zijt voor v ontfangenisse, van waer dat ghy komt, ende hoe dat ghy ter weereldt gekomen zijt. 2. Wat ghy zijt door de nature, door de sonde, door de gracie 3. Waer dat ghy nu zijt, in een ballincschap, onder de beesten, in't midden uwer vijanden, omringht met perijckelen. 4. Waer dat ghy gaet, wat ghy wesen sult, hoe dat ghy uyt dese weereldt gheraken sult.
| |
Maniere om te mediteren, op de creaturen.
Bemerckt 1. van wien, ende hoe dat sy gheschapen zijn: te weten, van Godt, uyt niet, door sijn woordt. 2. Waerom, oft tot wat eynde dat sy gheschapen zijn: te weten, om den mensch te toonen Godts volmaecktheden, ende hen te dienen als voor-trappen om tot Godt te komen. 3. De ghesteltenisse, ende krachten der creaturen. 4. Hoe dat wy die ghebruyckt hebben, tot onse sinnelicke vermakinge. 5. Hoe dat wy die nu voordt-aen sullen gaen ghebruycken, tot Godts alder-meeste eere.
|
|
Auteursrechtvrij