Den Lusthof der gheestelicke oeffeninghen

Het tweede
Dat noodtlick is, om den dach deughdelick ouer te brenghen.

Eerlicke becommernisse.

WY sullen beneerstighen, om alle occasien ende perijckelen der sonden te ontgaen, den dach ouer met eenighe loflicke handtwercken, oft andere goede ende eerlicke becommernisse, ons altijdt besich te houden, ende

[p. 26]

scherpelick toesien, dat ons den costelicken tijdt van dit onseker leuen, die ons ter salicheydt ghegheuen is, niet onprofijtelick en ontvlieghe.

Hier toe sal helpen, acht te nemen op onse wercken, om die wel te beghinnen, deughdelick te voorderen, ende in Godt te eynden.

Voor elck vverck.

SOo dickwils als wy eenich werck beghinnen, sullen wy ons ghewennen, ons met het teecken des H Cruys te segenen, Godts hulpe heymelick te aenroepen, ende het selve werck tot sijnder eeren hem op te draghen.

Op dese maniere.

VOordert dit werck, o Heere, tot uwer eere, ende tot salicheydt mijnder siele.

Wilt, o Heere, onse wercken goedt-ionstelick voor-comen, ende met uwe hulpe voortganck gheuen: op dat wy moghen door v beghinnen, ende met v vol-eynden.

Alder-liefsten Iesu, ick offere v mijn werck, in de eenicheydt van alle uwe wercken, arbeyden, ende bitter lijden.

Heere, al dat ick doe, is t'uwer eere, ende en begheere gheenen anderen loon, dan v.

[p. 27]

Vermaninghe.

WY sullen oock den dach ouer alle onse wercken met eene goede meyninghe doen: ende eer dat wy beghinnen, dencken: Dit werck gae ick doen

1.	Tot danckbaerheydt, dat den Sone Godts voor ons mensche gheworden is
2.	Tot danckbaerheydt dat Jesus sijn H. bloeft voor ons in sijne besnijdenisse gestort heeft.
3.	Ter eeren van de heylighe conuersatie Jesu, op der aerden.
4.	Tot danckbaerheydt van alle de vermoeytheden die Christus voor ons gheleden heeft.
5.	Om deelachtich te wesen der verdiensten van het bloedich sweet, ende alle benautheden, die Christus voor ons in het hofken gheleden heeft.
6.	Ter eeren van de ghevanckenisse Christi, ende al dat hy voor ons in het huys van Annas verdraghen heeft.
7.	Ter eeren van alle de cleynicheden, ende benautheden die Christus in't huys van Cayphas, 's auondts, den gheheelen nacht, ende 's morghens voor den boosen raedt gheleden heeft.
8.	Tot danckbaerheydt van al het onghelijck, ende alle de schimpen, ende pijnen die Christus in het huys van Pilatus, ende Herodes gheleden heeft.
9.	Ter eeren dat Christus voor ons ter doodt verwesen is gheweest ende met groote pijne

[p. 28]

	sijn eyghen cruys tot den berch van Calvarien ghedraghen heeft.
10.	Om deelachtich te wesen der verdiensten van de bittere doodt Christi.
11.	Ter eeren van de begrauenisse, ende verrijssenisse Christi.
12.	Ter eeren van de triumphante hemelvaert Christi.
13.	Ter eeren van Maria de moeder Godts.
14.	Ter eeren van onsen goeden Enghel: ende de neghen kooren der Enghelen.
15.	Ter eeren van de tweelf Apostelen, ende alle de Euangelisten.
16.	Ter eeren van alle de H. Martelaren, Belijders, ende heylighe Maechden.
17.	Ter eeren van onse besondere Patroonen ende Patroonessen.
18.	Ter eeren van alle Godts lieue Heylighen.
19.	Voor alle de ghene die in doodt-sonde leuen: datse Godt wilt bekeeren.
20.	Voor alle mistroostighe ende cleynhertighe: datse Godt wilt verstercken.
21.	Voor alle de ghene die goede begeerten ende opsetten maken: datse Godt ghestadighen voortganck wilt verleenen.
22.	Voor alle de ghene, die arbeyden tot salicheydt der sielen: dat Godt hunnen arbeydt wilt ghebenedijden.
23.	Tot versoeninghe van alle gheloovighe sielen die in't vaghevier lijden.
24.	Tot onderstandt ende troost van de gantsche Heylighe Kercke.

[p. 29]

In elck vverck.

ALs't werck dat wy doen langh moet gheduren, wy sullen dese goede meyninghen t'elcker ure, oft half ure, oft ooc meer, na onse begheerte moghen vernieuwen, oft oock veranderen: ende dickwijls onder ons werc, met cleyne ende vierighe ghebeden, onse gepeysen tot Godt keeren, ende hem in alle plaetsen, ende tijden voor ons oogen hebben.

Op dese maniere.

HEere Iesu, maeckt my een mensch na v herte.

O Heere, waer op stelle ick mijn hope, dat ick v soo luttel beminne, ende soo traeghlick diene?

O bermhertighen Godt! mijn leuen! al mijn goedt! mijn opperste salicheydt!

Heere, treckt mijn herte tot v, ende maeckt my leuendigh in uwe weghen.

Heere, leert my alle tijdtlicke dinghen soo ghebruycken, dat ick de eewighe niet en verliese.

Plant, o Iesu, uwe salighe vreese in mijn herte, ende leert my mijn eyghen liefde versteruen.

O Iesu, wat wil ick op der aerden buyten v?

[p. 30]

Waer heb ick oyt wel gheweest, Iesu, sonder v, ende wanneer qualick connen wesen met v?

Heere, leert my uwen wille volbrengen: want ghy mijnen Godt zijt.

Van waer come ick? wat doe ick? waer ga ick?

Hoe cleyne is, o Heere, mijnen arbeydt, by de toekomende glorie, die ghy v kinderen bereydt hebt!

O Heere Iesu, wanneer sal ick my gheheel steruen, ende uwe godtlicke ooghen behaghen?

O Heere, ghy zijt mijn hope, ende mijn deel in't landt der salighen.

Iesu, ick gheue v, siele ende lichaem, al dat ick ben, ende wesen sal in der eewicheyt; ende en begheere gheenen anderen loon dan v.

O Heere Iesu, wilt mijn herte ontsteken in uwe liefde.

O bermhertighen Godt, ontfermt v mijnder.

Bewaert my, o Heere, in uwen dienst, ende versterckt my met uwe heylighe gratie.

Heere, wanneer sal ick ontbonden wesen van dit steruelick lichaem, ende met v rusten in uwe glorie?

Hoe vuyl schijnt my de aerde te wesen, als ick den hemel aensie!

Heylighe Maria, ghebenedijde moeder

[p. 31]

Godts, leert my Iesum uwen lieuen Sone beminnen, ende behaghelick dienen.

Na elck vverck.

WY sullen als in Godts teghenwoordicheydt, onse cranckheydt bekennen, te weten: dat wy uyt ons eyghen niet en vermoghen: ende Godt, door wien wy doen, al dat wy voldoen, met danckbaerder herten eeren: ons teeckenende met het teecken des Heylighen Cruys, alle onse wercken Gode opofferende, ende ghelijck sy door hem begonst zijn, in hem oock eyndende:

Op dese maniere.

ONtfanght, o mijnen Godt, dit werck, tot uwer eere, met alle de behaghelicke lof-sanghen van uwe Heylighen.

Ter eeren Godts al dat ick doe, ben, ende wesen sal inder eewicheydt.

Iesu ontfanght dit werck, in de eenicheydt van alle uwe verdiensten.

Tot Godts aldermeeste glorie, ende van het gheheel hemelsch gheselschap.

Door v, o Heere, hebbe ick begost, in v eynde ick: v zy glorie, lof, ende eere van alle creaturen inder eeuwicheydt.

[p. 32]

Ick offere v, mijnen Godt, dit werck, met al dat v in den hemel behaghelick is.

Daghelicks ghebruyck van een Gheestelick Boecxken.

Tot een volkomen eerlicke ende Christelicke becommernisse, is oock seer noodelick, dat wy daghelicks, ontrent een half ure ons begheuen, om in stillicheydt, een deuoot ende leerbaer boecxken aendachtelick te lesen: Soodanighe boecxkens zijn, de Navolghinghe Christi, de Gheestelicke Peerle, den Wech des levens, de Meditatien van Carolus Scribani, de vier Vyterste van Bellarminus, de Meditatien van de passie Christi, ende het leuen van Maria, door Franciscus Costerus, het leuen der Heylighen, ende diergelijcke andere. Want dit seer helpt om van gheestelicke dinghen meerder verstandt te vercrijghen, ende bequamelicker te spreken, ende in alle goede oeffeninghen met inwendighe smaeck ende beweghelickheyt des herten ghestadichlicker te herdeeren. Godt helpt oock besonderlick tot soodanige neersticheydt, het verstandt openende, ende den krancken wille tot alderhande Christelicke volmaecktheydt verweckende.