Strophische gedichten

[p. 240]

Bijlagen.

A. Varianten van het i^e en ii^e boek van den Wapene Martijn, uit een hs., gevonden in het archief te Brugge.

I.

1 Merten h. saelt. - 2 dese w. - 3 gelove. - 4 van eeren. - 6 der heeren. - 7 scalken. - 10 Ic zye d. gherechten. - 11 Beyde bescatten; - 13 often.

16 zijne heerscappie. - 17 Dattie g. vleeut. - 18 Hem en d. dat no d. - 19 Datti ye. - 20 Al gaet in den helschen pit. - 21 Eest grau blau zwert oft wit. - 22 Hets ghetrouwe als die zie. - 23 Recht man delvet sonder spit. - 24 Hine heeft te poynte niet gehit. - 25 In gheene baelgye.

27 Merten. - 30 W. quam ons desen w. - 31 Dat ontbr. - 32 Ende nu s. dus h. - 34 Antwoirt mi ja oft n. - 36 Ledicheyt - gheen. 37 Arbeyt. - 39 spreect e ict.

43 verclaren. - 44 es b. - 45 niet en. - 46 wilics n. ontgaen. - 47 Ic - 48 zochte. - 49 seynde - 50 zinnen. - 52 gheerne volbr. 53 Merten doen. - 54 verheffen. - 55 Doen. - 56 Van den d.e. wijsde hem. - 58 zij. - 61 E. en w.n.d. zij k. - 62 Zeght mi w. dit fenijn. - 63 Toecht. - 64 ict gheerne. - 65 scult dat het. - 66 dunct. - 68 pinen. - 69 zij. - 71 niet en. - 72 es del herte. - 73 sij te clymmen. - 74 int l. zo meer. - 76 E. oic zietment wel o.

79 licht. - 80 oge bericht. - 81 hare e. nature. - 82 Als. - 84 sij te diere u. - 85 ghetonen h. scone lecht. - 86 Dus. - 87 Die e. - 88 Als. - 89 haer. - 90 zij l. - 91 haer.

92 S. dat. - 93 wart ja e. ja n. - 95 om. - 96 Want d.w. uut. - 97 W. soet. - 99 Dat h. ontfermde d. negheen. - 100 uut. - 102 knaghen.

106 Off brieve. - 108 H. el n. dan g. - 109 Alzo l. had mi een S. - 112 D. wilen eer. - 113 Es nu te nieute b. - 114 waens n. heere g. - 116 eynde. - 117 sulke es slans.

118 Merten (en zoo overal later). - 121 Ic en w. toe. - 122 scalke h. loesheit. - 123 versmale. - 125 Dus smeect die sinen here wel. - 126 trect. - 128 Hem b. datti. - 129 lesten. - 130 scalken. - 132 B. oft e G.d. nye en w. - 133 Maecte a. cr. - 136 voir r. - 137 zeyt mi als. - 138 dlijf. - 140 Heeft b. merct. - 141 Dese d. eest w. - 142 blynder.

[p. 241]

144 zegt bistu. - 145 en es. - 146 ghevensder. - 150 Wat. - 151 hels ant dlegher b. - 152 selent. - 153 wortstu v. ende. - 154 En g. om dijn.

157 noyt. - 158 es l. - 159 sijnre hoeden. - 162 hoeden. - 163 ghehinct. - 164 wint. - 165 men. - 166 hoger. - 167 zo meerder. 168 gloeden. - 169 duvelen roeden.

170 Den rechten w. - 171 alder. - 174 e. wert bezwaert. - 175 D.z. met sonden g. - 176 datmen begheert. - 177 E. niet en r. wie dat mesvaert. - 179 Dan comt d.d. die niet en spaert. - 180 want ontbr. - 181 Om te p. - 182 niemant.

185 V. dat. - 189 heefti. - 190 ghewint. - 191 scalcheden. - 194 kinder.

197 Een d. dat. - 198 gheerne. - 200 Datti - wreet. - 202 in sonden st. - 203. Langher. - 205 Eeuwelijc. - 207 Dordeel. - 208 weet is wien. - 209 Jacob die alle h.k. - 212 Om d. hij wille als. - 213 A.l. onghekent. - 214 Opdat. - 216 eeuwelic wert. - 218 dijn h. - 219 Duncti. - 220 voort brochte.

222 segghes. - 223 die ontbr. - 227 den h. - 228 lover. - 229 Dropel waters en. - 230 tellenne te bestane. - 231 heeft. - 234 Pl. mede om.

235 Suete Merten m. leest. - 236 gaef ic w. goet e.s. - 238 Waer. - 239 En holpe mi. - 240 Spreckt d.n.w. - 242 hemel. - 243 dat God. - 246 houden. - 247 yement in comen s.

258. becoirt. - 249 heiliger. - 250 wanense. - 251 Dan clappen zijt. - 252 gheerne n. dingen. - 254 een woirt. - 255 meerder mesdaet. - 258 brect. - 259 over dese h.

264. Sij jagen v. mer cl. - 265 Dan w. zij te gader. - 266 Ghelijc. - 268 Het dunct mi best g. - 270 vele in eenen d.w. - 271 Beter es d. ic vlye die naem. - 272 ic te kempe.

274 Oft. - 275 Ghepens en w. berichten. - 276 oyt in. - 277 als een onweert. - 279 waer. - 280 ne es. - 281 al ontbr. - 282 Ende wort - graden. - 283 nie en. - 285 Gherechticheyt.

287 zeyt tgheloeve. - 289 niewers. - 290 gherechtich ende f. - 291 ghenadich. - 292 Hy es alleen. - 293 water. - 294 Hine es s. selfs. - 295 Soe wat. - 296 tgheloeve mijn. - 298 priesterscape. - 299 Dies n. en kan g.

300 Merten dire antwoirde. - 301 bin. - 302 en wert. - 304 redenen. - 306 maecte e. behoet. - 307 Ghelijc d.h. die kieken. - 308 hij. - 310 behoet. - 311 en w. verbeten. - 312 dage no doirgheten. - 313 Merten menich perkement. - 314 Men seit dat d.m. - 315 eest. - 316 Om - bin. - 317 Maict mi d. woirde b. - 318 En es niet wijsheyt cl. - 319 dit. - 320 Die haer volghede waer g. - 322 seit. - 323 zuete.

326 vrage. - 327 D. pr. openbaer. - 329 Die ierste. - 334 Dat es e. bastaertdinne. - 335 D.d. minne eyschen die j. - 336 Als bij n. elc sijn p. - 337 Al doch. - 338 met z.

340 alleene dat. - 341 En volprijsde n.h. weerde. - 342 Ja sij tr. themels b. - 345 die m. - 346 mochten anders. - 347 verneerde. 348 selven ontbr. - 349 Die doer minne. - 350 hier neder op deerde. - 351 in minne openbaerde

352 sulke. - 353 Als karitate - 354 mach hem n. verblinden. - 356 Waer hij. - 357 waer. - 359 no g.h. - 360 Nemmermeer. - 361 gave. - 362 Smaecte alleen d. vrienden m.

366 sij s. na deertsche. - 367 Ende na. - 368 Dits m. - 370

[p. 242]

wokenneere. - 371 niet en ghedoet. - 373 Opdat. - 374 waer al g. een v. - 375 vloeyde in den m. - 376 zoe z.

379 na die. - 380 Ende om der werelt sc. - 382 laten. - 383 P. te doene d. - 384 es lief. - 385 vrome e. doget zweet. - 386 Wacht d.m. dy niet en m. - 388 menich met om gheet. - 389 haer. - 390 Smeltet.

391 minnen es een d. - 392 met omginc. - 393 Sine. - 385 Doet a. wel e. dwinc. - 396 hoveerde. - 398 Was n. weert een oge w. - 399 weerde. - 400 Onweerden l. vliet e. onsprinc. - 401 meneghe. 404 hebben. - 405 tamelic te nutten. - 407 gods m. - 409 Al w.m. al hier g. - 410 gode. - 412 enghele beven. - 413 scuwen. - 414 sij moeten i.h. bat. - 416 Want ten es n. arghers.

417 eyscht den tijt. - 418 Als. - 420 Dats dat dedelste. - 421 Als haer. - 424 sij talder. - 425 Ghelijc oft al haer w. - 426 Maer h.n. ghelijdt. - 428 ziele. - 429 Ende en es.

432 eenen reynen wane. - 433 Dat die. - 434 Comt d. die menighe. - 435 Datti. - 437 als. - 438 buten. - 439 wane men zoe. - 441 Alst. - 443 Merten du heves mi b. - 444 seit al h. ende k. - 449 dunct al. - 450 reynder. - 451 der o. - 452 zeyt. - 453 is aen u. - 454 Soe zeere ic w.b. - 455 Maer a maken zij d.m.

456 heves mi g. - 457 Ic antwoirde. - 458 Nu wil ict Merten al verdragen. - 460 heves dus. - 461 wistic. - 462 hulpt. - 463 Vraecht d. wilt ic waecht. - 465 hulpe mi w. hijt v. - 468 wil.

469 Lieve ontbr., nu b. - 470 Oft tfolck. - 471 iersten. - 474 ons desen n. - 475 seitmen toten dorper tfi. - 479 seyt. - 480 Dit doet dat ic. - 481 Want het dunct.

482 Merten die menich is. - 483 dinct daer zijn sin op. - 485 Al heeft e. persenier gheplect. - 486 ontrect. - 487 Soe wilt. - 489 dusenfout. - 490 claret. - 491 D. dinc dien de lieden. - 492 Dat menich tsine te winnen trect.

495 Selc w. dat dat volc. - 496 Caym. - 498 Entie. - 499 Dits n.w. Mertijn. - 500 redene. - 501 W. ons scrijft die bybel fijn. - 502 Dat al dat gheslachte sijn. - 503 die diluvie. - 504 tvalsche. - 505 Caym d. es n.a. - 506 telle.

508 belc w.d. volc. - 509 Dies. - 510 Om dat. - 511 Dat eyghen volc. - 512 des tsvaders. - 513 op. - 518 eyghen v. alsic. - 519 Dat noyt. - 520 niet en.

521 Merten dat Duytsche. - 522 gherechter. - 524 Als - optfelt. 426 Dedemen verdoemen. - 527 om. - 528 noch ontbr. - 529 noemen. - 531 smelt. - 532 Den m.

534 doir ons misdaet. - 535 gheslecte. - 538 weet wien. - 540 meeste. - 541 seyt. - 542 rijset. - 545 Wordet. - 546 niemant. - 547 roec wien. - 548 ende eere. - 550 Noch u.w.l. hi r. - 551 die. - 552 Van der e. - 553 vercoeptmen sulken. - 554 Niemant en es die hem beroven c. - 555 Synre doechdachticheden. - 566 dunc. - 557 Unt reynder.

561 poenten. - 563 neerachtich menichfout. - 564 W.e. minne niet tgout. - 565 Dese II. - 567 poynten h. - 568 Want sij sijn vol e. - 569 So en iemant. - 570 scalc dunken. - 571 S. hem d. - 573 Marten ic h. wel v. - 574 Woirden uut d.m.g. - 575 Vol. - 576 sprect in s. bouc. - 579 Dese e. - 580 Wortmen erm so eist - 581 stede. - 583 dorpers h. niet en can. - 584 gheeft. - 585 door sine milthede.

589 Twi es d.m. dus verstoort. - 590 anderen. - 591 jammer. -

[p. 243]

593 Meest opt dlant e. in de p. - 595 vraghenne. - 596 Berecht my als - 597 E. gheerne o. - 598 ten g.

599 Merten hoverde. - 600 E. alder ierste. - 601 Beghan. - 602 Als. - 604 Wildy. 605 int helsche. - 606 n. verlijt. - 607 Ende b. - 608 dor de. - 609 sijn nijt - 610 dat het. - 611. jammerlike. - 613 alleen. - 615 bleven. - 616 waer al v. niemens e. - 617 Mannen. - 618 ghemeen. - 619 O. die zee ende opten R. - 620 Men soude oic niemant o. - 621 beneemt. - 622 dit ontbr., Mertijn.

625 redenne. - 626 eertsche. - 628 Datter m. waer. - 632 set. - 633 Om te hebben a. - 634 Hierom s. smenschen. - 635 Hierom. - 637 Den m. - 639. Dat dit w. - 643 arme - 644 So viel al. - 625 Soe. - 647 hair. - 650 winners.

651 een d. maect. - 652 Als d.m. wert. - 653 minnen. - 655 comt. - 656 ten b. - 658 waer ter. - 659 Maect m. des een i. - 660 Mijn herte. - 661 My en. - 662 Want en es niet w.d. - 663 Na dat. - 664 Merten - vremt. - 665 sprekes als. - 667 Alderhande edel. - 669 Dat - Vs. 670 en 671 in omgekeerde volgorde. - 670 oft. - 671 H. en mach hulpen. - 672 D. die h. devel. - 674 haer m. - 675 Proeft hoe. - 676 ondervinde.

677 E.z.o. een zwaer s. - 678 eeuwegelijk. - 679 therte enten o. - 680 oghen. - 681 bist d.m. niet en v. - 682 Bedi bin ic doirvloghen. - 683 bist - 684 Elke sonde. - 685 hetes v. hets g. - 686 dijn d. - 687 voirlijt. - 688 Bedy ben ic bedroghen. - 689 Dat cl. d. oghen.

691 pant. - 693 W. dat n. di v. - 697 waer ic. - 699 bat ute. - 700 sulken d. - - 702 Op dat.

703 zwech doge s. - 704 Ic wane d.u.s. ontbrac. - 706 tijt. - 707 W. mi n. tuwaert en l. - 709 Alsmen s. mi uutstac. - 711 Ende w. - 713 worpt op. - 715 Over m.g.

717 Wat. - 718 Als o. al u l. - 789 Men. - 720. W. dat ghij v.u stiet. - 722 als. - 723 Dinghen. - 724 Volghics. - 725 Ghij s. als dat crancke r. - 726 waeyt. - 727 Van ghestadichede.

729 heeft bevelt. - 730 Alsmen haer. - 732 Beide g. - 733 deilt zij. - 734 Maer n. - 735 zij therte. - 736 Als. - 738 Mer dies ghevals. - 750 Tijt sijt. - 741 deilt sij.

742 Merten h. machtu. - 743 antien. - 745 Als dat herte willet. - 746 Om n. eest dat d.o. - 747 D. en niet dan doghen. - 748 Mer h. der h. - 750 poghen. - 751 alle. - 752 Doghen moeten. - 753 Daert.

756 dunct sij. - 757 luttel. - 758 dat ontbr. - 759 Die der sielen hadde vaer. - 760 Ende hem wilde h. - 761 Ende sijn h m.o. - 762 haer dogen s. vaer. - 763 Hine dorste hem niet v. - 764 Datti. 767 D. haer.

769 Welc s. es in b. - 770 oft armoede. - 771 E. clerc l.j. oft o. - 772 Al duncket mi gaderen gout. - 773 Ende s. al na d.g. - 774 Armoede prijs ic. - 775 Want sij es sekerst e.b. - 777 voir water. - 779 Eest so ic mi vermoede.

781 Merten - dijn v. - 782 Opten. - 783 Sitten nu d.g. - 784 doet. - 785 u. - 786 Wel diere. - 787 weldoen. 789 volgt n.s. herde. - 792 N. en was v. op deerde. - 793 scats.

794 meeste menichte es dusgedaen. - 797 eertschen. - 798 Ende armoede. - 800 lieten. - 801 Tormenten e. vlaen. - 803 tsekerst te volstaen. - 806 misschiene.

809 in den r. - 810 die arme. - 811 Hier neder in der reinder maget v. - 812 Herde oetm. - 813 Cume ye was s. - 814 doghede

[p. 244]

m. gods hat. - 816 Armoede es een p. - 818 Datti hem niet en b. - 819 D. hem m. herten w.

820 Merten w. ende v. - 821 Chierlic g. - 822 Ende v. - 823 met bloede. - 824 zijn r. - 825 Aent cruce. - 826 Op d. hoot. - 827 scerpen doornen. - 828 Alsoet noch is b. - 829 Maer w. sijn Gods l. - 830 Magherlijc. - 831 Leer. - 832 zwairlic.

834 in dat t. - 835 Opdat men n. te r. - 836 eest. - 837 Dan te. - 838 Datti n. en bevlecte. - 839 Maer r.m. eenen so b. - 840 Datti G. niet en k. - 841 lichte. - 842 wort v. leven. - 843 Ende valt int helsche torment. - 844 brincti in d. hechte. - 845 sinen k.

846 seges. - 847 Maer ontbr. - 849 armoede climmen. - 852 Merten trect die arme n. - 853 Deilt. - 854 dijnre, rijcheden. - 855 Eert die kerke. - 856 wort t. lesten d.

859 Es die w.n. - 860 hemel. - 861 armoede. - 862 heves. - 863 hulde. - 864 Deyle. - 865 poech. - 866 Den armen lieden. - 869 No den m. en b. - 870 sijnre hoeden. - 871 roeden.

873 tyent. - 875 Eva v.d. iersten. - 876 wij al o.i. helsche. - 878 Ja zij z.g.e.s. - 879 sij. - 880 van haer. - 881 Segt mi wient. - 883 selen b. - 884 Als eynden.

885 Merten, harde ontbr. - 886 D. eenen tijt. - 887 hine v. oft. - 889 zette. - 891 evelen moet. - 892 Oft. - 893 ghewade. - 895 vense. - 896 sael.

898 Selc tyen den v. opsien. - 899 D. sy den mans therte o. - 900 Als. - 901 dunct mi misdoen. - 902 lyen. - 903 Van dat. - 904 mogen vr. d. mans. - 906 Wie was dieser toe h. - 907 clager. - 908 mochte hem.

912 slechten d. wijn. - 914 D. te vele wijns i. - 915 Ende te na. - 917 W. mannen soe b. - 918 o. hert s. - 919 Conden. - 920 vrouwe. - 921 worden. - 922 domlike.

924 luttel trouwen vint. - 925 Aen vr. dat cl. tw. - 926 eenre manieren. - 927 W. wes men. 928 Es onweert. - 932 goedertieren. - 933 Grote sonde. - 934 woort. - 935 moeten.

937 W.m. Eva. - 939 noch alle b. - 940 waender o.v. af q. - 940 Hier om wert mensche themels l. - 942 Tonser alre b. - 946 Selsender. - 947 Dat een m. - 948 hi hem eenwerven. - 949 Doer ons liet bederven.

951 bij na. - 952 D. dit w. - 953 oft w. - 954 ye was. - 955 Enghele. - 956 benedien. - 957 Marien. - 959 Sij es. - 960 ziele. - 962 Dit was meyseniede.

964 mans als die s. - 967 Alle. - 968 Om. - 969 ons b. - 970 G. zij zij menichfout. - 971 sine ophielt. - 972 thelsche. - 973 haer bin. - 975 En.

Hier begint den anderen boek.
II.

1 Slaepstu Merten. - 2 Sprect hebdi. - 3 dunckes mi v. - 5 D. op w.e.g. - 7 Al w. - Zwijn. - 8 silver loot. - 9 Nochtan. - 10 Hadstu der d. - 11 Heft op d. hoot e. dijn k. - 12 Tontide. - 13 Hebdi.

[p. 245]

14 wones. - 15 des ben. - 17 Wetti watter mi ane m. - 18 Dat ic noyt b. en v. - 20 mijn sin. - 21 aen q. - 22 doet. - 23 als. - 24 Al ontbr., worts. - 25 woirde. - 26 Soetelijc.

28 bins te beteren bereit. - 29 Is w. al op. - 31 Een, opt. - 33 D. hier. - 34 waer l. - Ende ontbr. - 36 Al dat is. - 37 Stede bossche borghe pr. - 39 Woudemen.

41 Dat v. vr. d.s. - 42 Beghinnen meest oft eynden. - 43 sprakes. - 44 dijn h. dus. - 46 off. - 49 Merten niet en laet g. - 50 aen t. yseren. - 51 En mocht. - 52 Nu vraecht ende.

55 Heeft nu bevaen m. minnen. - 57 L. om haren wille g. - 59 ly ic. - 60 Sine acht mijns niet e. sp. - 61 M. sin. - 62 s. die w. om v. - 63 Sine soude mi niet o. - 64 haer. 65 en es.

66 Een. - 67 sij. - 69 D. in mi g. es tw. - 70 Sij es d.s. - 71 spiegel. - 72 soe verblint. - 73 D. sij haer d. niet v. - 74 sijse yet w. - 75 opsien zij. - 76 dunct mijnre herte zijn w. - 77 Sij liet h. eer te stucken houwen.

79 Merten h. - 81 der eenre. - 82 die m. in mijn h. - 83 wil brekic. - 84 macht haer. - 85 Deen m. emmeer biten den cant. - 88 Liecht, als. - 89 zeght mi aen welken. - 91 welker.

92 dits. - 93 niet en. - 94 Heeft. - 95 Hets. - 96 zij derwaert. - 97 haer. - 98 ghinderwaert. - 99 Al dat. - 101 verloste, bezwaert. - 102 haer laten s. tzweert. - 104 Meerder.

105 liecht. - 106 Soe wat therte. - 107 Dat wiltmen volbringhen. - 108 Narsisus. - 109 liet. - 111 derwaert. - 112 hij claecht. - 113 wils niet g. - 114 Datti. - 115 Hine d. als hijt s. siet. - 116 const hem. - 117 sterf.

118 toont. - 119 vaders. 121 Naersoen. - 122 scat. - 123 V. ende s. - 124 sij. - 126 zij. - 127 hair. - 129 hielt.

132 lyen souden. - 133 haer dleven. - 135 maect g. - 138. Int lant op b.e. int d. - 139 Coninc hertoghe ofte g. - 140 waer. - 141 En s. dij n. weert. - 142 Ghevult m. cave. - 143 hulpe mi sinte. 144 Merten. - 145 ende bant. - 146 niement en can. - 147 Den knoop d.A bant. - 148 Ontknocht zijn zweert. - 149 Als. - 150 dinen kant. - 151 noch ontbr. - 154 Casselberch.

157 stercken. - 158 ghij met fabulen brinct v. - 159 Off met poeterijen. - 160 Oft M. dede m. - 161 Narsisus. - 163 Minne e.d. toebehoort. - 164 Was m.s. niet becoort. - 165 Oft m. - 166 Wie zo. - 167 Hi ne. - 168 selen.

170 douwe e. dnieuwe. - 171 wel ontbr. - 173 ye g. - 174. wie m. ye. - 175 aen. - 177 Scoen e. wijs op s. covent. - 178 eer b. - 179 om sulc t. - 180 als m.d.j. sent. - 181 was d. off.

183 vrou Zaren. - 184 Die zijn a. verheffen. - 185 zijnre. - 186 en es. - 187 Hij de w.w. reden. - 188 Ende volghede der ontrouwen. - 189 G. heilich m. no wijf. - 192 minners gevic. - 194 Dits minne vol rouwen. - 195 Sulke minners willic blouwen.

196 Oft. - 198 Aen w. dan s. - 199 een ander h. in. - 200 Die haer. - 201 ant vroech. - 202 dunct. - 203 Haer. - 204 aen mi blijft. - 205 haer d. fierlijc. - 206 mi wert. - 207 elwaert draecht te sade. - 208 dier ic om n. en b.

210 ic h. voortghebracht. - 211 willic t. bibelen. - 212 op Adeem. - 213 Sij. - 214 van allen h. - 216 Hets r.d.h. elc slecht. - 217 Elc - 218 vermacht. 219 Wier om w. oft 1. - 220 Eva moeste hem. - 221 willens.

222 machte hadde. - 223 David ofte s. - 225 Daer en was j.

[p. 246]

gheen d. - 228 Soe wie vrouwe m. spoen. - 229 mocht niet g. - 230 sijn herte. - 231 Hij moest alle zijn zinne ontdoen. - 232 E.v. die hem ontvloen. - 233 Oft. - 234 H. toe en s.

235 zegt verstaetstu. 237 Duutsche. - 239 H.e.w. in ende b. - 241 ontband dLatijnsche. - 242 wechtiet. - 243 Die dat zeere trect t.b. - 244 Die de redene ghenieten p. - 245 Dus. - 246 ic. - 247 Oft.

248 alst. - 249 Dies zijt s. - 250 volchs m. iersten. - 251 ware. - 252 Sine smaecter om zweert. - 254 Therte. - 255 gherust. - 256 Lieghe ic. - 257 Jacob proeft d.w.e.l. - 258 Des es wel mijn h. ghewes.

262 vele liede. - 263 dwaze n. en l. - 264 Misdaden, ghescien. - 265 exempel. - 268 op. - 269 Ic zweere bij dij M. - 270 lyen. - 271 Oftu bist. - 272 Oft een h. - 273 partijen.

274 Merten nu. - 275 ierst. - 277 ye m. sijn h. - 278 sijnre. - 279 ghestaden. - 281 En. - 283 Datti s.i. den helschen. - 284 doet d. hoverden. - 286 blijft.

287 proeft. - 288 Waer - ghehaet. - 289 Dat en mocht. - 290 Den onghetelden. - 291 Was n. tontfermen lat. - 292 Sinen. - 293 Omdat. - 296 fierder. - 297 Nemmermeer wort. - 298 D. en. -

300 Oftmen. - 301 niemant en h. - 302 gheeft hij dlanghe. - 303 is. - 304 met sinne. - 306 derre w.s. op. - 307 waer. - 308 Liet hij d. ghenen. - 309 tsinen. - 310 Dies ghelijc wil ic bereet. - 311 haer. - 312 te leven.

313 clein. - 315 met s. - 316 om ons. - 317 Hij gheeft. - 318 Opdat. - 319. Om. - 320 D.o. ye sonde. - 321 En. - 322 thooft in sinen sc. - 323 sij.

327 was. - 328 D. mi h. heves o. - 330 der ontbr. - 332 daer ane. - 333 mijn w. - 334 Dat. - 335 moet o.G. bringhen. - 337 Nu e. lesten s.

B. Varianten op den ‘Derden Martijn’ naar het hs. der 2^de partie van den sp. hist., te Weenen.

Zie de Inleiding der uitgave van de 2de Partie, bl. VIII, onder N^o. XV. Het (niet zeer betrouwbare) afschrift is vervaardigd door een der beambten van de K.K. Bibliotheek.

Jacob van Maerlant: Derde Martijn. Van der drievoudichede.

2 Die det (l. dit) gedichte l. ende s. - 4 D. sijt reene l.b. - 5 Ende siere n. - 6 Woert, lettere. - 7 oechen (l. oec hen). - 8 si en selenne afwriven. - 9 N. gemogen. - 10 katijven. - 11 Het es daer ic mi liever om liete o. - 12 icher (l. icker) schiede v. - 13 hore. - 15 messeleke. - 16 antwerdt. - 17 Ende leert mi - outspringe (l. onts.). - 19 kinnenne - bleen (l. vleen). - 20 ende singe. - 21 Dat G. te kinnenne. - 23 Dit es. - 25 hoeger - negeen. - 26 antwerdt mi tusschen o.t. - 27 Merten du vraeche (l. vraechs) te hoege. - 28 At (l. Al) - ingele. - 30 weetic. - 31 vollen. - 32

[p. 247]

niet hier af. - 33 droege. - 34 hoement poeghe. - 35 met (l. niet). 36 haerre e. te vollen doghe (l. toghe). - 37 verscerp. - 38 Nun (l. nu) hore w.m.s. gaf. - 39 Houdet. - 40 sprect. - 41 Beesten. - 44 om de G. - 45 Het es. - 47 sonder vlas van d. - 49 tels. - 40 Waert goet, ic s. om v. - 52 heefs. - 53 souts. - 54 Ic souts m. in mijn herte s. - 55 ye. - 59 dinge. - 60 ontbr. - 61 elken a. - 62 Maer l. - 63 Ghewondt metten. - 64 Merten nu merc in. - 67 vor allen. - 68 Dedelste. - 69 also ic. - 70 Doverste g. doverste m. - 71 Dat es oft. - 72 menne kint. - 74 kinnen. - 77 alrehande g. - 79 ende den throen merke. - 80 alle sine. - 81 alle. - 82 buten alle dinc mehrke (!). - 83 b. alle dinc dit houde. - 84 uut niet en. - 85 seggen ons. - 86 Hi en es n. gedeilt i.p. - 87 Hier in dijn h.d. - 88 M. geheel i.e. werc. - 90 Hierin dijn. - 91 S. enegen l.w. - 92 B. al. - Vs. 94 en 95 in één regel geschreven. - 95 Onder al als. - 96 De d. houdt mogendelec ende sere. - Vs. 97 en 98 in één regel. - 97 alle. - 98 als. - 99 behuedt. - 100 noch. - 101 als. - 102 selker eere. - Vs. 103 en 104 in één regel en zoo ook elders. 103 stet. - 105 Boven al. - 106 Eegeen d. en m.h.b. - 108 o. al. - 109 moyet rusten no iagen. - 111 B. al ende enbreidt niewerinc s.d. - 112 al s. - 113 Wert. - 114 B. al ende vervullet iegen p. - 115 geenen. - 116 si. - 117 So (l. No). - 119 meenen. - 120 negeenen. - 121 Soe groeten n. no so c. - 122 reenen. - 123 vervoecht no verleenen. - 124 En e.a. vervrescht. - 127 versteenen. - 121 hi des - weenen. - 133 vor. - 135 also. - 136 uoyt (l. noyt). - 137 leeren wi - 138 desen tween c. onttoe dijn o. - 139 Ele (l. elc). - 141 hads. - 142 Si en consten. - 144 oft - ofte. - 145 uut m.m. - 146 En was. - 147 Der v. sette wi. - 148 ute. - 149 verstaet oft. - 150 als - 151 waerheit. - 154 Harre beider m. hire in v. - 155 D. drie w.o.e. ge (l. ie) - 156 E. goddes (l. god des) gheloeft m. - 157 en es, wille. - 159 Eenrande t. - 160 moet mogen der dinc g. - 161 ter dinc. - 162 Ofte het es. - 163 moet hi bi wilen d.w. - 167 derf b. 20 h. - 169 persone. - 170 leeren. - 171 Doet sterren ende sonne k. (aldus met opengelaten ruimte). - 173 Sohta (l. Nochtā) s.r. es so vol eeren. - 175 ofte bi. - 176 dans gheen scheren. - 177 mach mindren. - 179 hare. - 180 en can n.v. - 181 A. dinc vervult hi. - 183 en beslut. - 184 stede beslut. - 185 godlecheit. - 186 De iare kert sijn m. - 187 en es dat hem. - 189 Cracht noet noch geen o. - 190 En - onledechede. - 191 H. det (l. dat). - 192 in den sede. - 193 Datten c. no g.b. - 194 poere. 196 gisteren. - 197 deer es endde. - 198 Het si c. ochte l. - 199 alsmen van G. vint. - 200 wort h. esser ane b. - 201 ewelec. - 202 negeen inde ane en m.c. - 203 Noch beginen werter v. - 205 siere jeghenwerdecheit. - 206 Dat es ende was d. eest b. - 208 stranc. 209 Merten - croene. - 210 Dit es. - 212 Es even g. ende e.s. - 213 throne. - 215 R. drecht hier met (l. niet) die c. - 216 tgeloeve s. hoenne. - 217 t. hier. - 218 eeren hadde wijs oft w.l. - 219 niet en d. ene boenne. - 220 Geloefde det e.s. - 221 antwordt. - 223 dinc van s. - 224 Niet. - 225 maecs hier. - 226 Doch p.w.e. bekinne. - 228 Daer es onser. - 230 Opwert. - 231 al ontbr. - 233 antwordt mi bat v. - 234 Op dat ics niet en h.v. - 236 ane. - 237 ane - gheist. - 238 Es m.g. - 239 dien ic wike. - 240 det (l. dat). - 241 sech mi soe c. dat het b. - 243 alre meest. - 245 D.d. de gene niene b. - 246 doe voll. - 247 werdt. - 248 omdat ic det (l. dat) m. gebien. - 249 soe biddic. - 250 Dienne maecht o. -

[p. 248]

251 E.m. bleef dies wi alle. - 252 noch ontbr. - 253 gestercke. - 255 Dinen. - 257 alre d. - 258 Ende du en moet. - 260 volbrinc. - 261 Merten - Lufere (!). - 262 hoverden. - 263 also. - 264 ingle. - 265 uten. - 266 de doet. - 258 sciep op det hi leere. - 269 gebot. - 276 E. besitten dan ennimere (!). - 271 ingele s. ende vort meere. - 272 Nutten. - 274 de d. - 277 heeft. - 278 O.v. den verdemen (!) - 280 beroemen. - 281 hen soemen. - 282 Dat volc heeft v. - 283 wilde - droemen. - 284 Omdat ons die h. bloemen. - 285 Niet ende (l. en) souden worden b. - 287 De G.s. - verraden. - 288 Ende den v. vol o. - 289 soe g. - 290 wilde hem. - 293 D. saen met hem w.g. - 294 oft poent. - 295 enege. - 296 sine soegen. - 299 niet ende (l. en). - 301 Rusten in. - 302 G. sone ende G. kint. - 303 Ende ontbr. - 304 vaders. - 305 M.h. een, in t.t. - 307 Ende (l. En) b.n. desen d. - 310 Maer m. ont flnc hi tale. - 311 Ontfinc ontbr. - 312 der eest. - 314 Was - ennimere (!) - 315 De V. in der godheit. - 317 minder vele s. - 318 Na de menschelecheit. - 319 Na d. godheit sprect mijn leere. - 320 onsterflijc. - 321 was. - 322 doechde vele meere. - 323 ende tspere. - 324 De. - 329 Si. - 330 ende siden. - 331 Si - eist b. - 333 si. - 336 De heilegen. - 338 geprant. - 339 De - doede te l. - 341 Vrouwen M. - 342 cative. - 344 hi den (!) quam. - 345 also ic. - 346 de man b. - 347 Hier in. - 348 enech man. - 353 de sine sagen te waren. - 354 Te des v. rechter h. - 356 vore. - 358 hem oppenbaren. - 359 De w. doemen. - 360 Ende den. - 363 Socht (l. Locht). - 364 puergeven. - 365 waest - uprande. - 367 sijn heilech bloet. - 368 Te consacreerne. - 369 es die selke. - 370 Ocht betere ocht a.g. - 375 moeten s.s. - 376 D.v. ende dijn heilech b. - 377 dijnre. - 378 U desen sone. - 379 n. ende (l. en) can. - 380 Noch w. menschelecheit. - 381 Soe vloyen ende b. - 382 De s. die stonden. - 383 salecheit. - 384 hebbic u tgeloeve o. - 387 vaste. - 390 Opdat men daer in volsteit. - 391 Jacob. - 392 Berecht van den p. - 394 geloeve - hoene. - 395 gewinne. - 397 ende van den soene. - 398 dat u. - 399 vervreescht. - 400 di die martielie vrone. - 402 volleest. - 403 D. moet comen o. - 404 Merten - screfture. - 405 een natuere. - 407 E. en v. te negeenre u. - 411 desen dobbelen. - 413 Comt - guere. - 414 reene G. ende die puere. - 415 Hierop. - 418 Hen die arm. - 422 Suver wesen e.f. - 423 Wapen G.d. det verheeste. - 424 voll. - 425 Ghesmaecte. - 426 Die w.G. dalre n. - 427 Negeene. - 428 negeen. - 430 svader e. tsoens. - 431 alle. - 433 Wie dat geport. - 434 rijcheiden, men h.g. - 435 souden hem duncken s. - 437 En es. - 438 Gheprijst iegen d.g. - 439 Jhesus die ruste. - 441 alsmen. - 442 erdsche. - 443 svaders. - 445 de. - 446 Dits die. - 448 menschelecheit. - 449 En es. - 450 emmermeer. - 451 siere. - 452 enen t. al ware hi d. - 453 tsinen b. - 455 sijn o. - 456 te waren. - 457 A. tougen (l. tongen). - 458 In de w. breyt. - 459 uitelaren (! l. martelaren). - 461 Doegen lief ende l. - 462 de. - 463 D. hen m.s. vervaren. - 464 heit. - 466 Deilt h.s. enechs. - 467 D. godleke cleit. - 468 D. nemmermer en vergeit. - 469 hulpt Merten. - 473 Es selve G. sonder h. - 474 af hoert ontbr. 475 D. en eest mer d.b.e., dale ontbr. - 476 Ghesciep daer bi groet ende s. - 477 Tellen hier af ende a.w. - 478 Aeganc (l. Ne ganc). - 479 Houdt - dijnre. - 480 So en. - 481 I. de h. poert. - 484 eweleke. - 485 datmenne. - 486 E. int h. vier daer na rake. - 487 den duvel. - 488 Helpt mi G. - 489 Daer ic sie ende daer ic smake. -

[p. 249]

491 niet ontbr. - 492 Met hem oningevuld. - 493 en coemt. - 494 W. dat scaedt ofte v. - 495 Jacob. - 496 u. - 497 D. al des haddic n. - 499 Mag ic leeren, als ict v. - 501 scumen (l. scuwen). - 502 Opdat. - 504 Die de doet. - 505 Moet ons bringen ter hoeghen c. - 507 Na d.c. doet. Amen.