Spieghel historiael. Deel 3. Partie III en IV

[p. 166]

Vierde partie.

⁺ Hier beghint die tafle vander vierder partijen vanden Spieghele Ystoriale.

Die eerste bouc die hevet in

Der jare no meer no min
Dan C, alsemen vent,
Ende XL oec, eer hi ent:
Hoe groote Karel eerst keyser waert,
Alst hier na wert geopenbaert,
Ende ghi oec vint indie capittele,
Dier hi hevet te sinen dele
LXX, no min no mere.
Van keyseren, van coningen die eere.
Die hem gescieden in haer leven,
Die vindi hierin bescreven.

Van Karel des groten keyserike	I.
Karles gedane ende sine zeden	II.
Noch van sinen zeden	III.
Van Karles dogeden	IIII.
Vanden keyser van Constantenoble	V.
Hoe die heidine wonnen Jherusalem	VI.
Karles vaert up Jherusalem	VII.
Vanden reliquien van Constantinoble	VIII.
Vanden selven	IX.
Karels visioen van sente Jacobpe	X.
Hoe Karle Spaenyen wan	XI.
Hoe Karel dafgoden brac	XII.
Hoe Agolant Spaenyen wan up Karl	XIII.
Den strijt van Karl ende van Agolande	XIIII.
Wat in Karles tiden gesciede	XV.
Hoe sente Bertholomeus was vonden	XVI.
Hoe Karel Agolande selve sprac	XVII.
Den wijch van Karl ende van Agolande	XVIII.
Wie met keyser Karel was	XIX.
Agolants doot	XX.
Der More wijch ende van Ferragute	XXI.
Fernaghuts doot	XXII.
Hoe Karel Cordes wan	XXIII.
Gauweloens verranesse	XXIIII.
Roelants achterste wijch	XXV.
Roelants doot	XXVI.
Der heren wrake ende Gauloens doot	XXVII.
Roelants uutfaert enter andre	XXVIII.
Tscelden jegen die borderers	XXIX.
Hoe Karel sente Denise Gallen gaf	XXX.
Hoe sente Salvius vermort was	XXXI.
Grote Karles doot	XXXII.
Wat Tulpijn sach van Karles doot	XXXIII.
Hoe Loduwijc keyser wart	XXXIIII.
Wat in Loduwijcs tiden gevel	XXXV.
Van sente Denijs boeken ende ander dinc	XXXVI.
Liedrijcs doot deerst grave van Vlaenderen	XXXVII.

+ Fol. 207. d.

[p. 167]

Wanen die Normanne geboren waren	XXXVIII.
Keyser Loduivijcs doot	XXXIX.
Hoe die Deene entie Normanne Normendien wonnen	XL.
Hoe Helene brocht was van Rome	XLI.
Keyser Lottharis doot	XLII.
Van tempeeste die de viant dede	XLIII.
Vanden vierden grave van Vlaendren	XLIIII.
Hoe Hollant eerst grave gewan	XLV.
Wie graven in Hollant waren	XLVI.
Vanden coninc van Bulgerien	XLVII.
Lottaris doot coninc van Lottrike	XLVIII.
Edelrix doot coninc van Inglant	XLIX.
^+ Van calu Karles kindere	L.
Vander plage die ghesciede	LI.
Keyser Loduwijcs doot	LII.
Karles caluwen zeden	LIII.
Grave Boudens dyserine doot	LIIII.
Vanden Normannen enten Denen	LV.
Van sente Martijns miraclen	LVI.
Loduwijcs leppers doot coninc van Vrancrike	LVII.
Vander plagen vanden Denen enten Normannen	LVIII.
Noch vander selver plaghen	LIX.
Jonge Karles visioen	LX.
Vanden selven	LXI.
Noch vanden selven	LXII.
Hoe keyser Arnout keyser wart	LXIII.
Vander Deenen plaghe	LXIIII.
Hoe die Normanne ondergingen	LXV.
Van Gellen, daer die van Bloys afcamen	LXVI.
Hoe sente Martijn wederkeerde te Tours	LXVII.
Keyser Arnouts doot ende ander dinc	LXVIII.
Vanden coninc Loduwijc, keyser Arnouds sone	LXIX.
Coninc Loduwijcs doot	LXX.

Die ander bouc, dat verstaet,

Die na desen anegaet,
Bescedet ons vanden Duutschen heren,
Daert keyserrike an moeste keren,
Hoe si leedden haren tijt,
Dat menegen here sere nijt,
Dat si sijn onder haer bedwanc.
Ende dese bouc hevet ommeganc
Der jare CLXX ende twee,
Met LXXXVII capitele ende niet mee.

Hoe dordine van Clungi began	I.
Wanen dOngren eerst quamen	II.
Coninc Coenraets doot	III.
Grave Robbrechts doot ende ander dinc	IIII.
Karles des simpels doot	V.
Vanden coninc Edewaerl van Inglant	VI.
Van Constantijns spere	VII.
Coninc Heinrix doot ende ander dinc	VIII.
Vanden eersten keyser die Aelman was	IX.
Hoe coninc Edmont vermort was	X.
Keyser Otten strijtjegen sinen broeder	XI.
Van sente Donstane ende ander dinc	XII.
Hoe die duvel Donstane corde	XIII.
Van coninc Edwi ende van Donstane	XIIII.
Bisscops Donstans gescienesse	XV.
Wat in keyser Otten tijt gevel	XVI.
Van coninc Edegaert van Ingelant	XVII.
Van coninc Edegaerds vromecheit	XVIII.
Hoe dAelmanne keyser scat gecregen	XIX.
Hoe keyser Otte Rome belach	XX.
Vanden hove dat Otte hilt	XXI.
Van sente Pieters banden	XXII.
Keysers Otten doot	XXIII.
Coninc Lottharis doot	XXIIII.
Des jonx Otten doot	XXV.
Lotharis doot van Vrancrike	XXVI.
Karles orloge van Brabant	XXVII.
Van Gierberte ende sinen meester	XXVIII.
Noch van Gierberte	XXIX.

+ Fol. 207. e.

[p. 168]

Hoe Gierbert paues was	XXX.
Hoe alre zielen dach upquam	XXXI.
Huge Capets doot ende Robbrechts begin	XXXII.
Hoe Cressencius verdaen wart	XXXIII.
Hoe hertoge Heinric keyser wart	XXXIIII.
^+ Hoe die Hongeren kerstijn worden	XXXV.
Vanden lieden die dansten	XXXVI.
Godeverts orloghe van Lottrike	XXXVII.
Vanden keyser Traygane	XXXVIII.
Vanden hertoge Ricaerde	XXXIX.
Hoe dander Coenraet keyser wart	XL.
Robbrechts doot van Vrancrike	XLI.
Van ere nieuwere wet die vonden was	XLII.
Enen camp van enen ruese jegen een kint	XLIII.
Keyser Coenraets doot	XLIIII.
Van Coenrade ende van Lupout	XLV.
Van enen clerc ende ere nonnen	XLVI.
Van keyser Heinrike ende ander dinc	XLVII.
Hoe coninc Edewaert prophiteerde	XLVIII.
Vanden pauesen van Rome	XLIX.
Vanden sesten paues Gregorius	L.
Noch vandien paues	LI.
Vanden selven	LII.
Noch vanden selven	LIII.
Van enen wive enten duvel	LIIII.
Keyser Heinric jegen den paues	LV.
Vanden grave Boudene Wiscart	LVI.
Keyser Heinrix strijt jegen Boudene	LVII.
Van enen brudegoem een bispel	LVIII.
Wat in skeysers Heinrix tiden gevel	LIX.
Noch wat gheviel in sire tijt	LX.
Coninc Heinrix doot van Vrancrike	LXI.
Van ere cometen ende ander wonder	LXII.
Grave Boudens doot van Vlaendren	LXIII.
Van Maurile den bisscop	LXIIII.
Vanden selven meer	LXV.
Hoe Willem die Norman Inglant wan	LXVI.
Wat in keyser Heinrix tiden gevel	LXVII.
Vanden Hildebrande den cancelier	LXVIII.
Van werringe die Hildebrant maecte	LXIX.
Godeverts doot metter bulen	LXX.
Van Stevene den hermite	LXXI.
Van keyser Heinrix consilie	LXXII.
Van sente Ursmare ende ander sante	LXXIII.
Van paues Hildebrande	LXXIIII.
Van Pietre Damiane	LXXV.
Noch vanden selven Pietre	LXXVI.
Noch vanden selven	LXXVII.
Van sconen bispelen	LXXVIII.
Van enen doden die upstont	LXXIX.
Van enen die hiet Ancelijn	LXXX.
Wat in desen tiden ghevel	LXXXI.
Willems doot sconinx van Inglant	LXXXII.
Willems quaetheit van Inglant	LXXXIII.
Vanden tempeesten van Inglant	LXXXIIII.
Van enen grave die Folke hiet	LXXXV.
Van tween ghesellen een bispel	LXXXVI.
Ene miracle van onser Vrouwen	LXXXVII.

Die derde bouc doet sijn begin,

Ende hevet der jare meer no min
Dan alse vele alse hier steet:
Dat es XX, na dat ic weet,
Ende oec nemmeer bi ghetale.
Capiteele heefti also wale,
Alse menech alse ghi hier vint.
Van Godeverde dese bouc beghint,
Diemen heet van Bolyoen,
Die wan tlant van promissioen,
Als ghi inden bouc wel sult verstaen,
Als men die redene sal anevaen¹⁾.

+ Fol. 207. f.

1) De lijst der hoofdstukken van het Derde Boek komt in het hs. niet voor, en evenmin die van de vijf overige Boeken, die, naar het plan van den dichter, nog in de Vierde Partie moesten volgen.