Praeludium

[p. 37]

Ballade

...Zoo was het altijd:
Verschijnen, verdwijnen, weerzien, afscheid.
J. Slauerhoff

Zoodra de lente de luide klokken
der oude zeestad wakker riep,
is hij naar de baai getrokken
waar de winter nog op de schepen sliep:

donkre rompen die roerloos rustten
als najaarsblaren, zij aan zij,
en niets meer hadden van verre kusten
dan slecht herstelde averij,

versleten zeilen, verrotte touwen
en wier dat in het want verging
als sluiers van vergeten vrouwen
uit Singapore of 't kleine Hoe-Ling.

Hij koos het rankste der galjoten,
heesch er wild een roode vlag,
spuwde naar zijn stadgenooten
en meerde los in dollen lach.

Gevels krimpten, grauw- verwaasde
schaduwen in kranken mist
van water. En de lucht verglaasde
tot blauw verbrandend amethist.

Het land dook weg in 't schuimge golven.
De stilte spatte rond den boeg
omhoog en sloeg weer neer verbolgen.
‘Wie groot is, is zich zelf genoeg!’

Van achter paars-beloopen kimmen,
somber door de zee gevrijd,
kwamen nieuwe landen klimmen:
- het klein begin der eeuwigheid? -

[p. 38]

 

met bergen van het onbekende,

 

met vlakten van bewogen rust,

 

met vuur van bronzen vrouwenlenden,

 

met deemoed van verteerde lust.

 

 

 

Steeds feller schroeide 't doove rijzen,

 

(maan-vuur in gekorven hand.)

 

van hunkering naar paradijzen

 

waar dooven kon de helsche brand

 

 

 

van driften die elkaar verdringen

 

als golven op doorwoelde zee,

 

als horzels in de etterkringen

 

van dierenoogen, droef-gedwee.

 

 

 

De zee doorzocht hij, de verste streken.

 

En 't zoeken werd een marteling

 

wijl alle genoten begeerten weken

 

tot schamel-bleeke herinnering.

 

 

 

Want welken droom hij ook begon - en

 

was elke droom geen nieuwe wijs

 

tot rust van 't rustloos hart verzonnen? -

 

onverzadigd dwong nieuwe reis

 

 

 

hem steeds weer tot een nieuw verwachten

 

dat evenzeer in 't slijmig zwart

 

verzonk van 't mateloos verachten

 

en wegstierf in het stikkend hart.

 

 

 

Totdat, gebroken maar niet verstild, de

 

ziel, in 't zoeken fel gewond,

 

niet verder kon noch verder wilde

 

maar afdreef naar den ouden grond,

 

 

 

het grauwe land, den doode haven,

 

en meerde weer vanwaar zij kwam.

 

De wolken schoven zwaar als raven.

 

De wind verwoei verdroomd en klam

[p. 39]

 

langs gevels, oud, met zieke ramen;

 

de straatjes met den reuk van visch;

 

de menschen met versleten namen;

 

de rust van een vermoord gemis.

 

 

 

Had hij om zulk een dood gezworven,

 

geslagen, blind en zonder rust,

 

om weg te ebben in dit amorphe

 

leege zonder kim of kust?

 

 

 

Doch traagzaam rees in 't stil vergrijzen

 

- en 't dood-zijn rondom deerde niet -

 

de rust van binnen-uit, de lijze

 

melodie van 't witte lied.