Verstooteling

[p. 154]

XXII.

Marie deed boodschappen in het dorp. In den winkel van vrouw Hendriks. Waar ze, de handen op de heupen gepostuurd, stond te redeneeren met ratelende stem.

Nee, ze zou d'r nie gaan zitten, och God nee, daarvoor had ze geen tijd. Ze was maar gauw weggeloopen, ze moesten van-alles-wat hebben, vrouw Hendriks wist het wel, in een huishouden was altijd alles op, d'r was wat noodig...

Maar goed óók, deed vrouw Hendriks, zakerig lief-lachend, hoe meer hoe liever, zij had den winkel vol, zag Marie graag komen...

Dat gelóófde Marie wel, gevleid, maar als ze kwam zonder centen... ja, ze had tegen Mien gezegd, er was geen koffie meer en geen rijst, en zout moest er zijn en van alles, toen zei Mien, dat ze nù maar gauw moest gaan, nu had ze nog net even den tijd, 's avonds was er aan alle kanten veel te doen, de kinderen naar bed helpen en zoo, ja, 't was overal 't zelfde, waar kleine kinderen waren... 't was in den regel niet vroeg meer, als ze tot rust kwam en wat kon zitten... dáár, zei ze dikwijls tegen Mien, ik ben vlak blij, dat 'k eens een oogenblik van de been afkom, wie 't niet ondervonden heeft, weet niet wat 'n werk zoo'n kinderen meebrengen...

Ja, ja, vrouw Hendriks wist er alles van. Druk praatte zij tegen, uit gewoonte het gehoorde nog eens herhalend om het gesprek vlottend te houden, met haar gedachten bij het afwegen en meten.

‘Tweeë pond koffie, vrouw Van der Poorten?’

‘Jao, net as altied, we wone zo wiet van 't durp aaf, anders motte we mer an 't looëpe blieve...’

Ja, ze was dat net aan 't vertellen, nu waren ze met twee vrouwen den heelen dag in de weer, en aanpakken, hoor, en toch nooit gedaan. Dan was 't dit en dan was 't dat. En al de spullen opmaken, die versleten waren of stuk...

[p. 155]

En dan hadden zij tegenwoordig nog niet te klagen, ze hadden de kost goed, goddank... als er niets opgemaakt werd in huis, dan konden vrouwen wat doen... zoolang als Van der Poorten d'r nog maar bijverdiende... zij had altijd alles goed bijeen gehouden, dat wist vrouw Hendriks wel, zij kwam van geen opmakers heen... dat was maar gelukkig ook, nu ze zoo waren komen te zitten... ze kon Mien toch ook niet aan 'r lot overlaten met 'r bloeien van kinderen...

't Was anders een zware last, hoofdschudde vrouw Hendriks meewarigend, terwijl zij een zak suiker dicht maakte.

Ja, dat zei vrouw Hendriks goed. Maar zij was gezond, en men moest maar nemen, wat God gaf, dan had men er nog verdiensten van, deed zij vroom, met neergeslagenheid van blikken. Men moest zijn kruisjes maar dragen. Mien zat er toch al erg voor, en wàt zou ze anders beginnen... en 't vierde kind was op weg, 't zou er over een maand of wat weer om te doen zijn...

‘Mer wàt ge daor zegt,’ verbaasde vrouw Hendriks, nù 't werk een oogenblik vergetend, van verrassing door heel onverwacht nieuws. ‘Is t'er wat besteld beej Mien! Wie zeui nou zo wat gedocht hebbe? Nou zeg 'k toch niks mer, Mien nog wat jongs... Enne... mer da's toch wat te zegge... ge mot evvel wat mit maken in ouw lêve, mins...’

Een zucht naar alles-weten lag op haar gezicht. Daar stond ze dan toch van te kijken. Moest er even bij gaan zitten. Jonges, jonges...

Ze liet zich neervallen op het petroleumvat achter het kleine toonbankje, in een praat-houding van allen-tijdvoorhanden. De toonbank was met een schaal, een gewichtenblok, een hoop smoezelige zakken-van-krantenpapier en wat waren-in-bakken geheel bedekt. In een hoek îagen witte en zwarte klompen opeengestapeld. Een bosje schoenveters bengelde voor 't raam, waar op een plank eenige flesschen met ineengedreven suikergoed. Langs den muur planken met kruidenierswaren en katoenen stoffen. Een zuur-zoete lucht van haring, zeep en petroleum dompigde door het winkeltje.

‘Mer miene God, zeg 'k nog ens!’

't Was een afspraak tusschen Marie en Mien, eens uit te

[p. 156]

hooren, of in 't dorp er al iemand iets van wist, en wàt er over gepraat werd. Op den duur zou 't toch uit moeten komen. En ze begrepen heel goed, wie er dan dadelijk genoemd zou worden. 't Ergste was nog, als Jan dat zou hooren. En er waren altijd gedienstige geesten genoeg, die er plezier in hadden hem zulke dingen over te vertellen. En dan zou 't vreeselijk zijn. Een siddering doorhuiverde haar, als ze dachten aan zijn woede. En het heele dorp zou hem zeker gelijk geven...

Was Jan toch maar voor-goed weg, zuchtten ze. Dan zou de ‘Rooie’ wel met Mien trouwen. Hij had het beloofd, vast-en-zeker. Zoo waar als hij leefde, dat méénde hij...

Marie begreep dadelijk, waar vrouw Hendriks heen wilde met haar uitlokkend beklagen en haar halve aanduidingen. En begon uit te driften, wat zij lang al overlegd had.

Ja, dáár zorgde die vent in Pruisen wel voor! Daar kon ie nou en dan wel voor overkomen, maar anders trok ie zich van niets wat aan. Zoo'n smeerlap was ie, dat ie Mien nog niet vrij kon laten. Nu zou er wel weer allerlei slechts gepraat worden over Mien, maar gelukkig, dat zij alles wist. Zij zou de waarheid wel eens rond brengen. Jan had nooit wat gedaan bij de menschen, en van Mien werd het gemeenste maar geloofd en gekletst. Zij zou het de menschen wel eens beter vertellen, hoe 't zat. De hut vol kinderen komen brengen, dàt kon die van Floor. Was dat dan geen schand? Geen cent voor 't huishouden verdienen, vrouw en kinderen aan 'r lot overlaten, maar dáárvoor was Mien goed... nou, hij was zèlf door gemeenigheid op de wereld gekomen; die altijd kwaad-spraken over hèn, moesten er maar eens aan denken, wat 'n slet zijn moeder geweest was, die den vader en den zoon allebei naliep, dat was toch genoeg bekend... en aan Jan zelf was geen spier, dat deugde... net zoo gemeen als zijn moeder... nou, dat zou men gemeenlijk zien... als de menschen maar eens wisten, hoe hij onder dienst geleefd had met allerlei smerige meiden... en in Pruisen deed ie ook niet zonder... daar had ie zelf genoeg over gaan zwetsen, toen ie zestien, zeventien jaren oud was al... zij had Mien altijd tegen hem gewaarschuwd, maar 't had niet gehol-

[p. 157]

pen... wat had die al een leed gebracht in haar huis... waar eerst alles zoo goed was...

Opeens brak ze in heftig snikken uit. Vrouw Hendriks wist wel, dat zij van fatsoenlijke familie was, waar niks op viel te zeggen, en zij had Mien goddank ook een goede christelijke opvoeding gegeven, maar zoo'n kerel van niks, die van bocht-van-volk heenkwam, die was van alles de schuld, van het verdriet, dat zij nu moest hebben, en van Mien 'r ongeluk voor haar heel leven... en dan gingen de menschen van hààr schandalen... dáár, ze zou d'r nog ziek van worden...

Ja, 't was grof, maar Marie moest er toch maar niks om geven, wat kon het gepraat van de menschen haar schelen, die moeten kletsen, deed vrouw Hendriks met een meelijtoning in haar stem. Als ze 't niet deden over Marie, dan was 't over iemand anders. Zij zei altijd maar, wie over mij praat, laat dan tenminste anderen met rust, en ik kan de menschen den mond niet stoppen. Als Marie zich daar wat van aantrok, was ze nog gekker dan ze zelf wist... ze had groot gelijk, dat ze de waarheid over Jan maar ronduit zei, dan zouën de lui het eerst zwijgen... dat die Jan zóó was, had zij ook nog nooit geweten, en Marie zou daar zeker niet om liegen...

De begeerte naar méér te hooren, klonk door haar woorden heen. En met weenerige stem nog, voldeed Marie gretig aan het onuitgesproken verlangen.

Ze had nog niet alles verteld. Had er nooit over willen spreken, omdat zij niet praatachtig van aard was, dat wist vrouw Hendriks ook wel. Zij bracht niks op straat. Maar zoo'n gemeene kerel als die Jan was... hoeveel leelijke brieven zij al gekregen hadden van hem, wist ze niet. Ieder oogenblik kwam er een. Al wat maar slecht was, stond er in. Hij zou ze nog eens allemaal komen vermoorden...

‘Miene god, is 't tòch waor?’ ontstelde de winkelierster.

‘Waor? Tien keeër zo goed as ens hit ie dat al geschreve... we hebben al wat gehad... we zitte nog nie mer gereust ien huus... as ie d'r bezopen an kumt zette, durve we niks te zegge... en 't best is nie te goed vur 'm, um toch mer vrede te halde... en Mien mot toch onderdanig zien... dat is d'n trouw...’

[p. 158]

Weer begon Marie te huilen, toen er een nieuwe bezoekster kwam, die nieuwsgierig vraagoogde van de een naar de ander.

Vrouw Hendriks hielp haar nu vlug weg. En vertelde spot-lachend het nieuws van Mien. Die hoefde zich wel zoo te houden! Maar het was onbegrijpelijk, hoe de Van der Poortens alles dadelijk mee konden betalen. Zij had alles in den winkel, maar d'r zóó van te leven, dat kon er niet af... En Marie had de flesch ook weer bij zich, in den zak. Ze stak er met den hals uit. Dat was altijd maar jenever in huis... Dàt kind van Jan?... nou, wie dàt geloofde...