Verstooteling

[p. 55]

VIII.

Een dag of wat na Jan's vlucht kreeg Hansen een brief van hem, waarin hij met zwaarneergeduwde krabbels schreef, dat hij in Pruisen was en zich verhuurd had als knecht. Hij moest de ‘papiere’ hebben. Moeder moest maar niet bedroefd zijn, later kwam hij weer terug. Die en die waren in hetzelfde dorp als hij. Ze konden er veel meer verdienen dan in Holland. In Holland was niks...

't Was een heerlijk gebeuren voor Floortje, het aankomen van dien brief. Wat 'ne jong toch, die Jan. Zoomaar alleen naar Pruisen te gaan. En dan zelf een brief te schrijven. Hij moest nu maar gauw eens overkomen, dacht ze. Moeder moest maar niet bedroefd zijn, schreef ie. Wat was het mooi van 'm, dat hij aan moeder gedacht had. Hij had toch zoo'n goed hart, die jongen.

In haar oplevende geluksstemming hield zij die gedachte koesterend vast.

Gelukkig maar, dat hij daar kennissen getroffen had, zoover van huis, in Pruisen. Daar had hij wat aanspraak aan. En die konden hem den weg wijzen. Want van dat Pruisisch kon hij immers niets begrijpen. Als hij nu maar een goeie plaats getroffen had. Bij christelijke menschen...

Hansen was in zijn hart blij over het weten, dat Jan zich in Pruisen verhuurd had. Van dat verdienen vooral beviel hem. Het bleef in zijn denken hangen, omdat hij nu voordeel van Jan zou kunnen hebben. Hij zou hem terugschrijven, een goeie brief, dat vader het altijd zoo goed met hem gemeend had. Hij moest nu ook niet alles opmaken, maar ook wat sparen van zijn groote verdienst. Aan vader en moeder denken, die zooveel voor hem hadden gedaan. En altijd hard voor hem hadden moeten werken, en geen kosten of moeiten gespaard hadden. Dat zou hij nooit kunnen vergelden. Maar dat hoefde ook niet, als hij maar geregeld wat afgaf van zijn loon...

Met kermis en andere feesten kwam Jan in 't begin ge-

[p. 56]

regeld naar huis en bleef dan altijd een paar dagen. Floortje bakte voor die gelegenheid een krentenmik.

‘Ik bin toch zò blie, dat Jan wer es kumt,’ zei ze.

‘Dat's toch heeël anders, as me de kiender wer es gezien het.’

Onder lachen en schreien tegelijk vroeg zij hem, als hij binnenkwam, hoe het hem nog wel ging. Of ie nog op dezelfde plaats was. Of het eten er goed was, en of ie hard moest werken. Of ie nog altijd graag in Pruisen was. Hij zou nu wel honger hebben. Moest maar 'ns goed koffiedrinken. 't Was zóó klaar. Hij zou de kost van moeder toch ook nog wel lusten?

Als hij er niet goed uitzag, overstelpte ze hem met angstige zorg-vragen. Hij was zoo mager, ie was toch niet ziek geweest? Hoe kwam 't toch? Had ie een slechte plaats getroffen? Ze zou 'm goed wat meegeven, als ie weer ging. En ie moest maar dadelijk een anderen dienst zoeken. ‘Zò'n volk dat nog te gier is op 't ète, hard werke mit 'n hoongerige maag, dat zu'n ze wille, zo'n krenge’...

Jan veranderde dikwijls van baas.

‘Waorum bin'de daor weggegaon, Jan?’

‘'t Stònd me daor niks an...’

‘Waorum nie, wat was ter dan, 't was uurst toch 'ne goeie dienst?’

Bij elk bezoek wilde Floortje graag alles weten van zijn leven weg-van-huis.

‘Och, uurst wel, maar later nie mer...’

‘Dan ha'de grooët gliek, jong, ge mot ow niks laote gevalle, d'r zien dienste genoeg, wat denke ze wel...’

Hansen had ook altijd goei zin, als Jan naar huis kwam. Want hij bracht wat mee van zijn loon. Dat deed Jan voor zijn moeder. Dan was vader beter voor haar. Zij knikte hem vriendelijk lachend toe, als hij zijn vader een rolletje marken gaf.

Dan was niets te veel. Moeder moest maar zorgen alles genoeg in huis te hebben. Want Jan was niet ondankbaar. Dat kwam van de goede opvoeding. Hij had van het begin af wel gezien, hoe Jan aangepakt moest worden. Daar had hij een goeie kijk op...

Tegen de dorpsjongens van zijn leeftijd, met wie hij de herbergen afging, als hij thuis was, zwetste Jan met veel

[p. 57]

ondervinding-doening in stem en gebaar over ‘Duitschland’.

‘Dat zien daor gansch andere boere wie hier... Hier in Holland geef 't gen boere, gaar nich... wat zol het... Keuterkes zien 't hier... mein himmel... 'ne boer, die gen dreisig pèrd het in Duitschland, da 's gaar niks... die hebben aber ok marke wie hier cente... o jee... wen ge daor deur de akkers gaot spaziere, dan ku 'j nog vruchte zien... on al mit de maschien, àl... da's gansch sicher, wat ik sag, ien Duitschland is het bèter wie hier, daor zien penninge te verdiene,... daor gût d'r gennen ene errebeie veur zestig cents den dag, wie hier, sei doch vernunftig... mer ze laote daor de marken òk rolle, daor is nog joeks ien 't leve...

Saufe kunnen ze daor en mit de schütsefeste on alles is ter bal, den ganschen nacht deur, dat dùrven ze hier gaar nich, bald jedere Zondag bis vier, fünf uhr's morgens, on meide ku' je d'r kriege zóveul as ge mer wilt...’