|
| |
| |
| |
VII. Baa Wereld.
Hebt de wereld niet lief, noch 't geen in de wereld is:
zo iemant de wereld lief heeft, de liefde des Vaders is niet in hem. Want al dat
in de wereld is, [naamelyk] de begeerlykheid des vlees, en de begeerlykheid der
oogen, en de grootsheid des levens, is niet uit den Vader, maar is uit de
wereld. En de wereld gaat voorby, en haare begeerlykheid: maar die Gods wil
doet, blyft in der eeuwigheid. I Joan: II: 15, 16,
17.
| |
| |
| |
Het verzaaken van alle aardse ydelheid.
Die beter ziet,
Tot beter vlied.
Toon: Ay schoone Nimph aanziet
een machtig Koning.
Vaar heen, vaar heen, ô wereld, die ik minde,
U zyde snoer zal my niet langer binde,
Met schoone schyn en list.
Vaar heen, vaar heen, nu wil ik u begeeven,
Eer dat gy wereld my verlaat,
En als een schaduw heenen gaat,
U aangezicht, vermomt met schoon bekooren,
En wyl gy ons ontmaskert komt te vooren,
Vaar heen, vaar heen, met al uw' yd'le zaaken,
Gy kond met al u heil der Tyd,
Het leven uit de eeuwigheid,
Een and're deur ging door genade open,
Daar zien wy in, door staag geloof en hoopen,
| |
| |
Voor deze Zon moet uwe Maan verbleeken,
't Beslooten hert krygt vrye vlucht,
En vliegt in God, die ruime lucht,
Als liever komt, moet leeder achter wyken:
Voor 't eeuwig God'lyk schoon,
Moet uwe glans, en heerlykheid bezwyken,
Gy zyt maar slaafs, by d'aldergrootste Koning,
Die ons zyn trouw en liefde bood;
En als een gast voor eeuwig nood,
ô Aarden vat, van vlees en bloed verbonden,
't Geen 't stoute hoofd opsteekt:
(Om niet meer slaafs te zyn, aan 't juk der zonden;
Maar tegens dat gy breekt,
Om d'arme ziel te laaten heene vaaren,
Op dat zy blyve waar zy kan,)
Zo trekken wy een deksel an,
Hier toe is ons, het waare brood gegeeven,
Tot onderhoud van 't eeuwig zalig leven,
Voor d'uitgestrekte ziel:
Daar moeten wy, van drinken ende eeten,
Door rein geloofs begeertens mond,
| |
| |
Ter Tafel van het nieuw Verbond,
(ô Heilig vlees en bloed, van 's Hemels Heere,
(In plaats van 't oude vat,)
Waard gy het huis van 't zielen-vuurs begeeren,
Mogt u genaad', haar blootheid overkleede!
Wat was zy ryk'lyk aangedaan,
Om vry ter Bruiloft in te gaan,
Treed aan, treed aan, myn nieuw bezoolde voeten,
Daar u de schaar der vrienden Gods begroeten,
Dit is de weg van 't land verderf gelegen;
Leg achter wereld met u goed,
Op dat ons 't vaderland ontmoet,
Gelooft zy God, die d'oogen heeft ontbonden,
En 't jeugdig hert ontknoopt,
Dat niet meer slaafs wil zyn aan 't juk der zonden,
Maar na de vryheid loopt.
Genadig' Heer, laat uw gelei ons leiden,
Tot dat wy veilig over zyn
Den berg, en 't dal, van deez' woestyn,
| |
| |
| |
Van's werelds blindheid en elende.
Die niet ziet, Weet
het niet.
Toon: Nerea schoonste, enz:
ô Blinde wereld, vol ellende,
Al uw' geluk bestaat in waan,
Dat gy uw' groote armoed kende,
Gy zoud naar and're rykdom staan.
ô Koningen, kond gy 't bezeffen,
Waar in een Koningryk bestaat,
Gy zoud uw' roem zo hoog niet heffen,
U aardse kroon was haast versmaad.
Gy boogd met kroon en scepter neder
In 't stof, voor Jezus doornekroon,
Gy gingt tot heerschappy niet weder,
Maar bleeft een dienaar van Gods Zoon.
Ach! kende gy die schoonste Heere,
Uw' aards Paleis verliet gy bly:
Want hem te dienen is regeeren,
En 't aards regeeren slaverny.
Wie hem behaagd heeft altyd vrede,
Of schoon de wereld woeld en raast,
En d'een van d'ander word bestreede,
Hy is voor geen geweld verbaast.
| |
| |
Zyn geest verheugd zich niet door wyne;
't Is levend water dat hy drinkt:
Dat in hem werd tot een fonteine,
Die in het eeuwig leven springt.
Komt Koningen van uwe Troone,
Komt wereld van uw' drek en slyk,
Word onderdaanen van Gods Zoone,
En Koningen van 't eeuwig ryk.
| |
I. Deel op het menschelyk
bedryf.
Toon: Psalm 24 en 113.
Blyf doch eens voor de wereld staan
En ziet ze met verwond'ring aan,
Op 't voorwerp van het mensch'lyk leven:
Hoe elk zyn gantse levens tyd,
Besteed in onvermoeide vlyt,
Van lust en iver aangedreeven.
Hoe elk in zyn bedryf en stand,
Zo scherp van hoofd en gaauw van hand,
Zyn geest en lichaam weet te roeren.
Hoe elk op zyne dingen let,
Om alles wel geschikt en net,
En na behooren uit te voeren.
| |
| |
't Zy dat gy van de hoogste graad,
By trappen daald ter laagste staat,
In 't geen zich menschen onderwinden,
Of door bestelling van 't verstand,
Of door bewerking van de hand,
Gy zultze wel geoefend vinden.
Hoe elk zyn doen zo wel betracht,
En zich met vlyt voor fouten wacht,
Om dat het ding, zyn tyd'lyk leven,
Of kost, of schat, of lust, of eer,
Aan deze min, aan geene meer,
Voor 't tegenwoordig deel moet geeven.
En dat die wereld van verstand,
Daar 't licht van onderscheid in brand.
In 't deel daar 't meest aan leid gelegen,
Zo plomp en onbedreven zy,
Of 't zelve acht'loos gaat voorby,
Te slof om wyslyk t'overweegen.
Een ding dat doch in ieders staat,
In waarde ver te boven gaat,
De dingen van zyn doen en laaten:
Ja ook zo ver dat buiten dat,
Schoon hy de wereld zelfs, bezat,
Hem alle dingen niet en baaten.
| |
| |
En deze zaak is algemeen,
Raakt hoofd voor hoofd, en ieder een,
Die niemants welstant mag ontbeeren,
En onder veele die m'er telt
Is naauw'lyks eene die zich stelt,
Om zyn gemoed daar toe te keeren.
En of voorzichtig onderscheid,
Haar 't levens stuk voor oogen leid,
Om 't zelve wel en recht te maaken,
Dewyl daar in den hoogsten graad,
Een groote loon, of straf op staat,
Dat schynt het hert niet veel te raaken.
En om dat slechts voorby te gaan
Is 't woord; men denkt daar zo niet aan;
Wy zyn maar brosse en zwakke menschen:
Zo broddelt elk onachtzaam voort,
Maar 't aardse maakt hy zo het hoord,
Na zyn, of die hy diend haar wensen.
Blyft doch eens voor de wereld staan,
En ziet ze met verwond'ring aan
Dat zo veel hartsen-ryke hoofden:
Daar elk voor aâr de gaauwste is,
Het rechte spoor zo loopen mis,
Dat ons van ouds zo veel beloofden.
| |
| |
Beziet het, en word zo geraakt,
Dat gy uit dezen droom ontwaakt,
Om niet alleen een zaad te zaaijen,
Wiens vrucht maar strekt in deze tyd,
Maar dat gy d'akker zo bereid
Dat zy u 't eeuwig brood laat maaijen.
| |
II. Deel op het menschelyk bedryf.
Op de Wys: ô
Heilig Zalig Betlehem.
Als elks bedryf is afgedaan,
Wanneer 't word achter na gekeeken,
Is 't alles, als een droom vergaan
En als een stroom voorby gestreeken.
Een droom van vreugde, een droom van leed;
Gelukkig dan, die van te vooren,
Dit leven als een droom versleet,
Om zulks niet achter na te spooren.
Want wyl hy klaar voor heene ziet,
Den leegen halm der tydelingen,
Zo rust hy in 't vergank'lyk niet,
Maar zet zyn hert op vaste dingen.
| |
| |
Op dat hy door een hooger lust,
Na 't einde aller doen, en zaake,
Uit kommernis in eeuw'ge rust,
Van deze levens droom ontwaake.
Wat hielp de moeite en flaaverny,
Of 't alles wel wierd waargenoomen,
Wanneer men acht'loos ging voorby,
Hoe dat de ziel by God zouw komen?
De ploeger op de bouw van 't land,
Den Koning in zyn weelde leven,
Die geeven vry malkaâr de hand,
Als 't beide is voorby gedreeven.
Want die des nachts van schatten droomd,
Wyl iemant leid in leed bewonden,
Die worden als de morgen koomt,
Te zaamen even ryk bevonden.
Wat dan? wat diend'er dan gedaan?
Gaat vraagt dat elk een man van zinnen,
Wat zaaken, dat hy voor laat gaan,
Daar voorwerp is van veel te winnen.
| |
| |
Wat dryft'er boven in de keur,
Van onderscheidelyke zaaken,
Die 't schrander leven komen veur,
En dat zyn arm het kan beraaken?
Grypt iemant niet na 't alderbest,
En laat hy 't veel het zwaarst niet weegen,
En kiest hy niet uit al de rest,
Daar hem het meest aan is gelegen?
Daar is dan 't einde en het slot:
De wyste weet het best te kiezen;
Het best, van alle ding, is God.
Dat zal de keurder nooit verliezen.
Dat zal hem eeuwig niet ontgaan,
Gelyk als alle and're dingen,
Jaar in, jaar uit, geduurig aan,
Hem onder zyne hand ontgingen;
Tot dat de mensch zich eind'ling vind,
Na al zyn ploegen en zyn zaaijen,
Bedroogen, met een hand vol wind,
Op d'akker daar niet valt te maaijen.
| |
| |
Maar die hier onder 't jok der tyd,
Terwyl hy 't lichaam moet verzorgen,
Zyn geest verheft in d'eeuwigheid,
En uit ziet na die zaal'ge morgen;
En na des wyze meesters raad,
Zyn zielen honger houd verheven,
Ter Hemel spys, die niet vergaat,
Maar overblyft, in 't eeuwig leven:
Die 't ryke Gods de voortocht geeft,
In zyn bedryf, gedoe en draagen,
En met zyn hert in d'oorsprong leeft,
Na 't heilig God'lyk welbehaagen:
Die zal na al zyn zweet en leed,
Zyn moeiten en bekommernissen,
Daar 's levens loop in is besteed,
Den oogst der eed'le vrucht niet missen.
Die zal aan 't einde zyner tyd,
Van naberouw niet zyn bezeten
Noch niet beklaagen (onder spyt,)
Dat hy het noodigst heeft vergeeten.
| |
| |
Die zal der dingen snelle vlucht,
Die zo met alles gingen stryken,
D'ontvlooge vogel in de lucht,
Niet moedeloos staan na te kyken.
Maar vaart zyn lichaam in het graf,
En breeken zyner zielen banden,
De bolster zyner vrucht valt af,
En 't pit behouwd hy in zyn handen.
Zyn dienst en arbeid is gedaan,
Hy droogt het zweet van zyne wangen,
Zyn heilig avond die gaat aan,
Het is zyn tyd van loon t'ontfangen.
ô Loon! ô aldergrootste loon!
Hy zal u eeuwig niet verteere;
Hoe blinkt uw' kost'lykheid zo schoon,
Op dat een ieder u begeere.
Hoe heerlyk is de gulde poort,
Ter ingang tot een eeuwig leven,
Daar nooit geval de vrede stoort,
Daar nooit een onrust word verheven!
| |
| |
Daar geene zorg noch kommer woond,
Daar 't leven niet behoefd te zweeten
(Gelyk men hier zyn vlyt betoont,)
Om zich te kleeden en te eeten.
Daar d'erfgenaam vol prys en lof,
Van 't overvloedig mede-deelen,
In 't Vaderlyke huis en hof,
In d'onbezorgde kost gaat speelen.
Daar d'oorsprong aller konsten vloeid,
Daar alle wond'ren uit ontspringen,
Daar 't kern van alle schoonheid bloeid,
Daar d'oorzaak is van alle dingen.
Wat mag den aardworm dan noch lang
Zich aan de dropjes staan vergaapen,
De dropjes uit wiens snellen gang,
Geen waar genoegen is te raapen.
Wat 's dan de eindelingen zin?
Men doet tot nooddruft zyn bedryven,
Maar brokt 'er zynen geest niet in,
Laat die tot God verheven blyven.
| |
| |
Men denk dat wy hier Pelgrims zyn,
In 't jammerdal van 't tyd'lyk leven,
Daar 't elk, na d'algemeenen tryn,
Aan 't einde alles op moet geeven.
Zo als wy quamen, gaan wy heen,
Ontbloot van iets daar uit te draagen,
Gelyk men naakt en bloot verscheen,
Wat mag den aardworm dan bejaagen?
Als hy gedekt word en gevoed,
Dan zynder reden van genoegen,
Terwyl de zucht van zyn gemoed,
Den eeuw'gen akker zoekt te ploegen.
Den arbeid zy dan onze staf,
Om meê door 't land der tyd te reizen,
Men leg d'onnutte nasleep af,
Want wie zouw 't nood'loos torsen pryzen?
Hier is de plaats der ruste niet,
Om zich voor vast ter neêr te geeven,
Gelyk men klaar voor oogen ziet,
Hoe elk van hier word wech gedreeven.
| |
| |
't Blyft alles leggen ende staan,
Wat iemant had, bezat en bouwden,
En hy moet ledig heenen gaan,
En laaten 't deze wereld houden.
Het weeg dan zwaar in elks gemoed,
Dat hy voor alle ding vergaare,
Door deugd, een schat van Hemels goed,
Waar van hy eeuwig wel mag vaare.
ô Wysheid die het beste deel,
Voorzichtelyk weet uit te leezen,
En meê te draagen uit het veel,
Gy moet by ons ter wooning weezen.
Op dat het heil der wyze keur,
Zo overvloedig aangeboden,
Dat klopt, en wacht voor ieders deur,
Ons eind'ling niet en zy ontvlooden.
En ons beving dat groote quaad,
Het geen genaamt word:Al te laat.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd