In onze Vlaamsche gewesten (onder pseudoniem W.G.E. Walter)

[p. 49]

XII.

De eerste maanden van het jaar waren met afwisselingen van sneeuw en vorst en dooi en regenweder voorbijgegaan. Op het einde der maand Maart scheen de luchtgesteltenis in eens bijzonder mild te willen worden. Er kwamen heldere, warme, zonnige dagen, zooals het bijna immer in dit seizoen geschiedt, den mensch verblijden en bedriegen in het vooruitzicht, dat de lente hier in deze streken schoon kan zijn, tot April met zijnen buiigen hemel, zijne vriezende nachten, zijne gure winden en stuivende wegen deze hoop verijdelen komt.

Mijnheer Sandrie genoot de eerste zonnestralen; hij was bijna niet binnen huize: hij liet eene serre maken en deed eenen steenput delven. Hij had zijn vervallen landgoed voor zooveel mogelijk doen herstellen, en eene houtverkooping in zijn park gehouden.

[p. 50]

Al de verdroogde of al te dicht staande boomen waren uitgedaan, en de arbeiders druk aan het werk om den tuin van het onkruid te reinigen en een beter uitzicht bij te zetten. Wie langs de haag voorbijging, hoorde daarbinnen langsheen de bottende loovergangen de bladeren in het samenvagen ruischen, en achter het struikgewas het bedrijvig, eentonig gezucht der houtzagers, en ademde den geurigen reuk van het sparrenhout in. Overal was leven en beweging te bespeuren, daar waar verval en stilte zoolang geheerscht hadden.

Mijnheer Sandrie zelf scheen met nieuwen moed bezield en frissche levenskrachten te scheppen. Zijne gestalte was min gebogen, zijn gang levendiger, en de duistere wolk van kommer of smart week bij tusschenpoozen van zijn aangezicht. Hij schepte er behagen in bij zijne werklieden te staan, van de eenen naar de anderen te trekken, dezen aan te moedigen, genen bevelen of tegenbevelen uit te deelen. Dan, door het heerlijke weder uitgelokt, ging hij vaak door het achterpoortje voorbij de lariksengroep, waarin het beeld der Hebe stond, het park uit, en vervolgde zijnen weg langsheen de Zompelingen met het

[p. 51]

dagblad en het open zonnescherm in de hand; want het was zoo warm als in den zomer.

Dat was ook eene bijzonder schoone wandeling: de ondiepe poelen waren op sommige plaatsen als wit besneeuwd van de dichte ranonkelbloesems; op anderen was het water helder als kristal, en weerspiegelde de zon en den blauwen hemel. De struiken, welke hier en daar langs den boord van het kronkelende pad stonden, begonnen groen en bruinrood te botten, en de meerle en de lauriermusch zongen aan den overkant in het hooge eiken- en beukenbosch. De eksters maakten reeds hare nesten: dat zag men van verre, in de nog bladerlooze populierenkruinen.

Zijn weg leidde hem nevens eene kleine hut, waaraan het armzalig voorkomen en de schilderachtige ligging eene soort van poëtische aantrekkelijkheid gaven. Een bouwvallig stalletje, dat op het instorten scheen te staan, was aan den gevel aangeplakt; eenige doornstruiken, op kleinen afstand van het huisje verspreid, schenen aan te duiden, dat daar eertijds eene haag had gestaan, en een groote pruimelaar - die voorlooper der bloeiende fruitboomen - strekte zijne bloemen-

[p. 52]

volle blanke armen over het lage dakje uit. Gewoonlijk was de deur gesloten, en geen levend wezen in den omtrek te zien.

Thans, sedert het schoone weder, bemerkte Mijnheer Sandrie, telkens hij er voorbijkwam, eene oude vrouw op den drempel in de zon. Zij zat met de armen om hare knieën gestrengeld, waarop hare kin rustte, en blikte in het onbepaalde en als verdwaasd voor zich henen. ‘Goên dag,’ murmelde zij, als hij in het bereik harer oogen kwam, doch wendde het hoofd niet ter zijde om hem achterna te staren. Zij droeg reine, schamele kleederen; zij vroeg hem niets, al scheen zij zoo arm, en hij wist zelf niet wat het was, dat hem weerhield haar als andere behoeftigen eene aalmoes toe te werpen.

Gewoonlijk vervolgde hij zijne wandeling tot waar de grond allengs hooger klom, en de weg op nieuw naar het dorp liep. Alzoo kwam hij op tamelijk verren afstand weder rechtover de Kluize. Daar bezat hij een groot stuk lands, en daar ook bleef hij telkens staan, en de arbeiders op het veld zagen, dat hij soms een papiertje of zakboekje te voorschijn haalde, en in deze of gene richting

[p. 53]

stappen deed, als om de lengte en breedte uit te meten. Het kwam in den mond, dat hij daar bouwen ging.

Ja, Mijnheer Sandrie ging daar bouwen, en dat wel een model-gesticht voor de behoeftige oude lieden van zijn geboortedorp: de woorden van den afgestorven priester waren hem in het geheugen gebleven en gingen vruchten dragen, misschien omdat zij er voornemens, die slechts sluimerden, hadden opgewekt. Het was reeds eene weldaad aan hem zelven bewezen, dat hij aldus met dit doel voor oogen zijne sombere droefgeestigheid had afgeschud, en de ontmoediging hem niet meer in hare kluisters hield. Hij was in geestdrift voor zijne onderneming, hij raadpleegde boeken en ondervroeg deskundigen; want hij zou nog moeite noch kosten sparen. Reeds was een bekwaam bouwkundige in de stad met het opmaken van een plan gelast, en met ongeduld wachtte hij er naar. Iets dwarsboomde hem echter zeer: eene boerenwoning bevond zich tusschen de Kluize en de plaats, waar hij het gesticht oprichten wilde, of beter gezegd, een deel van den boomgaard lag er tusschen. Zijn inzicht was zijn

[p. 54]

landgoed en den nieuwen bouw met eene lange, rechte dreef in verbinding te brengen, en dat noodlottig hoekje met fruitboomen zou hem dwingen van dat ontwerp af te zien en de dreef eene bocht te geven, wel is waar onbeduidend in haar zelve, doch groot genoeg om het zicht langs weerskanten te benemen.

Reeds had hij notaris van Damme, welke zijne houtverkooping gehouden had, last gegeven, den eigenaar, eenen dwazen boer, een grooter stuk land in ruiling of eene hooge waarde voor dat perceeltje grond aan te bieden; doch erzijn menschen voor wie het genoeg is te weten, dat gij aan iets prijs hecht, om het u te weigeren, en onder dezen was ook de oude Craeymeersch te rekenen. Hij begon met te zeggen: ‘Neen’, zonder te onderzoeken, en aangemoedigd door zijne eigene halsstarrigheid, verschanste hij zich achter zijn eerste woord om telkens aan den notaris, die er hem herhaaldelijk over sprak, te herhalen: ‘Neen; wat een Craeymeersch zegt, blijft gezegd, en daarmee is het uit;’ zoodat Mijnheer Sandrie, tot zijne groote spijt er toe besluiten moest zijn eerste ontwerp te wijzigen en tijd tot bedenking nam.