Vaderlandsche historie. Deel 23

Drie Gewesten bewilligen. De Ridderschap in Utrecht maakt zwaarigheid.

Overyssel, Gelderland en Friesland toonden zich terstond gereed, om, zonder eenigzins te twyfelen, of eenige zwaarigheid in 't midden te brengen, in allen deele, het verzoek van haare Koninglyke Hoogheid, middelerwyl overleden, toe te stemmen. - In Utrecht waren de begrippen der drie Leden van Staat niet éénpaarig. Die van de Stad Utrecht wilden daar in bewilligen,

[p. 35]

zonder dat de gegeevene Goedkeuring aan het Huwelyk van haare Hoogheid met een Prins van de Augsburgsche Geloofsbelydenisse in gevolg zou getrokken worden, en waren gereed, om, daar deeze Goedkeuring streedt met de Letter des Staatsbesluits van den Jaare mdccxlviii, nevens de twee andere Leden van Staat, elkander van den Eed daar op afgelegd te ontslaan. De Heeren Geëligeerden stonden in 't zelfde gevoelen, zonder zich, wegens het ontslag van den Eed, te verklaaren. - Doch de Ridderschap vondt groote zwaarigheden in de toestemming, voor reden geevende, dat zy zich, door de heiligste verbintenissen, verpligt rekenden tot het nauwkeurig naakomen en helpen handhaaven, van de Schikking op de Erfopvolging vastgesteld. Kon zyne Hoogheid de Prins van Nassau Weilburg niet goedvinden, vóór het aangaan des verzogten Huwelyks, Belydenis te doen van den Openbaaren Godsdienst deezer Landen, dan kon het van hun met geene billikheid gevergd werden, in die Egtverbintenisse toe te stemmen, overeenkomstig de uitgedrukte begeerte van haare Koninglyke Hoogheid. Wel scheen, als een gereed redmiddel, voor handen, dat de drie Leden van Staat zich onderling, en eenpaarig, van den gedaanen Eed op dit stuk ontsloegen, en, ten wille van dit Huwelyk, zonder dat het invloed zou hebben op 't vervolg, de Voorbedingen der Opvolging niet te laaten gelden. Maar dat zy, bedenkende met hoe veel omzigtigheid

[p. 36]

het Reglement beraamd, alle mogelyke voorzorge tot deszelfs bestendigheid gebruikt, en dit het eerste geval was, waar in het genomene Voorbehoedzel goldt, niet dan met aandoening konden overweegen, welke onvoordeelige denkbeelden 's Lands Ingezetenen, indien men dus te werke ging, zouden kunnen vormen van de Voorzigtigheid hunner Overheid in het neemen, en van derzelver Standvastigheid in het handhaaven der Besluiten, die op 's Lands welzyn eene onmiddelyke betrekking hadden, en op welker welberaadenheid en onveranderlykheid, het allersterkst betrouwd behoorde te worden. Dat de Schikking der Opvolging, niet dan met rypen raade en met overleg en goedkeuring, gemaakt was van wylen zyne Doorlugtige Hoogheid, wien het kennelyk aan geene gelegenheid ontbroken hadt, om, was zulks door hem raadzaam geoordeeld, in stede van de woorden, van de waare Christelyke Gereformeerde Religie, zodanig als die in de Publieke Kerken deezer Landen geleerd wordt, te doen stellen van de Protestantsche Religie. Die Vorst hadt, overzulks, het dienstig voor den Staat en de belangen van zyn Huis geoordeeld, deeze Voorwaarde zo, en niet anders, te bepaalen. Dit Reglement, daarenboven, was aan te merken als een altoos duurende Grondwet der Regeering van den Lande, van welke men in geen punt, op eenigerlei wyze, kon afgaan, zonder het geheel te verzwakken. Een Ontslag van één der Voorbehoedzelen, en wel in 't eer-

[p. 37]

ste geval, waarin dezelve moesten werken, maakte alle andere onvast, en stelde de beraamde Orde der Erfopvolging op losse schroeven; 't geen in de gevolgen hoogstgevaarlyk kon zyn voor den Staat en het Vorstlyk Huis. De plegtigste betuiging dat dit van geen gevolg voor het toekomende zou weezen, betekende niets; die betuigingen by herhaaling gedaan omtrent eenig Besluit, maakten 't zelve in 't einde kragtloos, en die betuiging zelve tot eene ydele pligtpleeging. Eindelyk was het onzeker of de Manlyke Afstammelingen, uit dit Huwlyk gesprooten, ooit in 't geval zouden komen der Erfopvolginge tot het Stadhouderschap, en zou het, derhalven, zeer onvoorzigtig weezen, uit voorzorge voor een zo onzeker geval, nadeel toe te brengen aan de bestendigheid van eene Wet, by welker onveranderlykheid, en 't Land en 't Stadhouderlyk huis zulk een groot belang hadt; te meer daar de Heeren Staaten, indien het geval ooit gebeurde, als dan deswegen zodanig zouden kunnen voorzien, als zy ten meesten nutte van den Lande raadzaam vonden, zonder noodig te hebben de toevlugt te neemen, tot het middel van Ontslag des tegenwoordigen Reglements. - Zy waren, derhalven, van oordeel, dat de Staaten het Huwelyk zouden toestemmen, en het verzoek der Gouvernante, ten aanzien der Opvolging inwilligen, ingevalle de Prins mogt goedvinden, vóór de voltrekking des Huwlyks, Belydenis te doen van den Hervormden

[p. 38]

Godsdienst, zo als dezelve in de Publieke Kerken deezer Landen geleerd wordt; doch, zo Hoogstdezelve daar in zwaarigheid mogt maaken, dan zou het Reglement op de Erfopvolging volkomen in zyn geheel blyven en nooit kunnen bygebragt worden, ten voordeele der Manlyke Spruiten, welke uit dit Huwlyk mogten voortkomen.