Het leven van Johannes Wouter Blommesteyn

[p. I]

Voorberigt.

De geheele Zeventiende Eeuw tot in den aanvang van de Achttiende, omstreeks den Vrede van Utrecht, heb ik, in de Levens van maurits lynslager, hillegonda buisman en robbert hellemans, beschouwd, en daarin beproefd, om het Nederlandsch karakter van dien tijd in het kleed der verdichting af te schilderen, en tevens aan de meest beroemde personen in dat tijdsgewricht gedacht.

Reeds in het laatste werk moest ik den verflaauwenden luister van onze Voorvaderen afschetzen, wilde ik anders de waarheid der zake getrouw blijven, en zelfs den held der geschiedenis en alle de zijnen in de vermindering van oorspronkelijk nationale veerkracht doen deelen. Maar wie zal het ontkennen, dat, na den Utrechtschen Vrede,

[p. II]

als men een' tusschenstand der te kortstondige Regering van willem den IV^en uitzondert, de vijftig jaren, die den Utrechtschen Vredehandel gevolgd, en meestal jaren van vrede voor ons Vaderland geweest zijn, tevens juist die waren, in welke de volksgeest der Nederlanderen zoodanig is verdoofd geraakt, dat het volk weinig van den voorvaderlijken veerkrachtigen aard had overgehouden, in eenen diepen vadzigen slaap nederzonk, waaruit wij in het laatste vierdedecl van de Achttiende Eeuw, helaas! te gevoelig wakker gemaakt zijn. Over alles strekten zich de bedorven smaak en de verlamming uit, en ik geloof bijna, dat 'er zulk eene aaneenschakeling van zware rampen, als wij ondervonden, noodig geweest is, om de gevoelloosheid ten aanzien van het Vaderland, waarin het volk van Nederland bedolven lag, te verdrijven.

't Scheen mij echter toe, dat een tafereel van dat tijdperk van omstreeks vijftig jaren, genoegzaam aanvangende met het sluiten van den Utrechtschen Vrede en eindigende over het midden der afgeloopen eeuw, uit dat oogpunt beschouwd voor het tegenwoordig geslacht niet van allen vermaak,

[p. III]

maar nog minder van nut zou ontbloot zijn, en kunnen strekken, om dit geslacht bekend te maken met eenen tijd, waarin kracht door zwakheid, goede smaak door eenen valschen, vlijt door weelde en moed door uitgeputheid vervangen werd; opdat het leeren moge, een beter gebruik van eenen langdurigen Vrede te maken, thans de hoop en behoefte van geheel Europa en bijzonder ook van ons dierbaar herboren Volk en Vaderland.

Van oogmerk zijnde, om althans in den smaak van Levensberigten niet meer te geven na dat van hellemans, beproefde ik het gemelde tijdvak in eene reeks van Brieven te behandelen, maar reeds een eind wegs gevorderd zijnde, staakte ik deze manier, als veel te wijdloopig wordende, en keerde dus tot die der verdichte Levensbeschrijvingen terug.

Voorts staat mij mijne, misschien wel wat eenzijdige, vaderlandsliefde borg, dat ik nooit bedoeld heb, om de voorouders in een hatelijk of belagchelijk licht te stellen; schoon onderscheiden standen, waarin ik dezelve heb moeten plaatsen, daarheen leidden. 't Is daarom zoo niet, dat men behoeft te vreezen

[p. IV]

niet anders dan zwartkleurige af beeldsels te zullen zien: neen! wij vertrouwen, dat 'er ook nog vrij veel in zal gevonden worden, dat ons, niet alleen zonder beschaming, maar zelfs met een aangenaam gevoel van verheffing op vele bijzonderheden en zaken zal kunnen terug doen zien, welke ook juist niet minder schitterden, uit hoofde van de vrij algemeene duisternis.

Van harte hoop ik, en zal dan voor deze mijne poging mij rijkelijk beloond achten, zoo aan die hoop voldaan werd, dat dezelve, hoe gering, eenigzins mogt medewerken, om ons herboren Volk en Vaderland te bewaren, voor weder gedompeld te worden in eene vadzige slaapziekte, tot welker verdrijving zooveel noodig was, dat de lijder onder dezelve geheel bezweek, en niet dan door een wonderwerk tot bestaan en ten leven is teruggekeerd.

haarlem,

1 Junij, 1816.