Jairam vertelt...

[p. 4]

Jairam onder indruk van Shriram Tapoe

‘Ik ben geboren in India. In een klein dorp, waar alleen maar kleine huizen waren. En waar een heleboel mensen woonden. Toen ik nog een kleine jongen was, stierf mijn moeder. Een paar maanden later ging ook mijn vader dood. Ik ging wonen bij mijn oma. Mijn oma was een arme vrouw. Maar ze werkte hard en ze zorgde goed voor me. Elke dag had ik schone kleren om aan te trekken, en elke dag had ik genoeg te eten. Ik speelde veel op straat met mijn vriendjes. We hoefden niet bang te zijn dat auto's ons zouden overrijden, want in die tijd waren er nog bijna geen auto's. We konden vrij op straat rennen om bijvoorbeeld bat en bal te spelen.

Of we konden tiki paw spelen. Of voetbal met een lemmetje. En we amuseerden ons best. Maar op een dag kwam er plotseling een deftige meneer in het dorp.

Een meneer, die heel mooie kleren aan had, een mooie jas, en hij kon zulke mooie verhalen vertellen. Hij kwam naar ons toe en begon te vertellen. Verhalen van een land, waar alles mooi was, waar de zon elke dag scheen, waar alle mensen veel geld hadden en veel goud. Hij gaf ons ook wat geld om snoep te kopen. En zo raakten wij aan die meneer gewend. Maar toen moest die meneer weg. Maar hij zei dat hij over twee weken terug zou komen. Twee weken later kwam die meneer ons weer vertellen van dat mooie land. Wij luisterden met open mond naar al die mooie verhalen. En toen die meneer weer weg was, spraken wij er met elkaar over ook naar dat mooie land te gaan. Als daar alles altijd zo mooi was, nou, dan moesten we daar wel gelukkig worden. We gingen naar huis, en ik sprak er thuis met mijn oma over, en ik zei aan oma: ‘Oma ik wil wel naar dat mooie land’. Maar, mijn oma begon te huilen en zei: ‘Waarom, ik zorg toch goed voor je? Waarom wil je weggaan naar dat verre land? Dan zie ik je nooit meer. Blijf hier in India’. Ik zei: ‘Ach oma, ik ga maar vijf jaren blijven, dan ga ik veel geld verdienen. En als ik terug kom, ga ik een mooi huis voor je bouwen. En dan kunnen we elke dag lekker eten’. Maar oma geloofde mij niet. En oma bleef een beetje huilen. Een paar dagen later was die deftige meneer er weer. Hij vroeg ons: ‘Wat heeft jullie vader gezegd’ Ik: ‘Mijn oma wil niet dat ik ga. Maar weet U wat, ik ga mijn oom vragen. Maar mijn oom woont ver. En ik heb geen centen om er te komen’. Toen gaf die deftige meneer mij centen - twee roepia's - om naar mijn oom te gaan, om hem te vragen. De volgende dag al ging ik met de trein naar het dorp waar mijn oom woonde. En ik vertelde mijn oom alles wat die man ons gezegd had. En ik zei aan oom: ‘Ik wil ook naar dat mooie land gaan’. Maar mijn oom zei: ‘Jongen, Jairam, je moet het niet doen. Blijf hier, blijf maar bij oma. Als je weggaat, wie moet dan voor oma zorgen? Wie moet oma helpen om rijst te planten?’

En hij gaf me ook een paar centen. Ik kwam terug in mijn dorp en ik besprak het weer met mijn vriendjes. Die mochten ook niet van hun ouders. Wat moesten we doen? We wilden graag gaan, we wilden allemaal naar dat mooie land gaan.

Dus toen die meneer nog een keer kwam, zeiden we: ‘Meneer, onze ouders willen niet, maar wij willen wel’.

En die meneer zei: Wel, weet je wat? Ik kom volgende maand terug. Dan zal ik jullie stilletjes weg brengen. Je moet thuis niks zeggen. Je ouders mogen het niet weten. Vandaag over een maand moeten jullie hier op me wachten’. Wij wachtten vol spanning of die meneer werkelijk terug zou komen. Die baboe. Want wij zeggen in India geen ‘meneer’. Wij zeggen ‘baboe’.

[p. 5]

En werkelijk na een maand kwam baboe terug. Met zijn mooie jas. En we gingen naar hem toe en zeiden: ‘Baboe, wanneer gaan we weg?’ En baboe zei: ‘Komen jullie mee, komen jullie mee.’ En hij bracht ons naar het station, waar we in de trein zouden stappen. Er waren nog meer mensen daar, nog een paar mannen en een paar vrouwen. En allen stapten we in de trein en gingen we weg. Ver weg. Twee dagen moesten we in de trein zitten. En eindelijk kwamen we in een grote stad.

Calcutta heette die stad. En toen we daar waren, moesten we uit de trein stappen. Ik begon stilletjes te huilen. Niemand van mijn familie wist dat ik weg was. Maar baboe kwam naar ons toe en begon ons te troosten. Hij zei: ‘Waarom huil je. Over vijf jaar kom je toch terug. Dan zal je grootmoeder weer tevreden zijn en gelukkig. Je hoeft je nou geen zorgen te maken’. Ik was een beetje gerustgesteld en we gingen het depot binnen. We gingen zitten en baboe kwam bij ons. Hij zei: ‘Kijk, dadelijk gaat een meneer komen en dan gaat die meneer vragen hoe je heet. Maar je moet je echte naam niet zeggen. Want als je je echte naam zegt, dan gaat die meneer je terug sturen naar huis. Dus je moet een andere naam opgeven, een valse naam’. ‘Ja baboe, ja baboe’, zeiden we. Dezelfde middag kwam er een man, een engelsman en die vroeg mij: ‘Hoe heet je’. Ik durfde mijn echte naam niet zeggen en dus zei ik tegen hem: ‘Ik heet... ik heet... Sharma.’ Toen schreef hij op: ‘Sharma’. ‘En weet je waar je gaat, Sharma’, vroeg hij me. Ik zei ‘Ja, naar Shriram tapoe.’ Mooi zo, hij schreef alles keurig op. Naar Shriram tapoe. We bleven drie dagen in Calcutta om te wachten op de boot, die ons zou brengen naar Shriram tapoe. Maar voor ik aan boord ging, schrok ik nog even. Er kwam een man in het depot die me kende. En die man kwam naar me toe en zei: ‘Jairam, wat doe jij hier?’ Ik schrok, want hij noemde me bij mijn echte naam. Hij zei dat ik terug moest keren. ‘Weet je wat’ zei die man, morgen kom ik weer hier. Ik zal alles voor je regelen, dan kan je morgen terug keren naar huis. Ik zei: ‘Ja, ja, djie ha’. Daar zeggen we niet alleen maar ‘ha’, want dat is onbeleefd. We moeten zeggen ‘Djie ha’. Ik zat in spanning te wachten natuurlijk om te kijken of die vriend van mijn oom terug zou komen, om me mee te nemen. Maar gelukkig, hij kwam de volgende dag niet meer. En dus hoefde ik ook niet terug te gaan naar huis. We gingen allemaal aan boord. De meeste mensen huilden. Ze huilden ‘hare bab, hare mai’. Ach vader, ach moeder. Maar ja, het was nou te laat. Ze hadden al getekend. En hun namen waren al opgeschreven. En allemaal moesten we aan boord gaan, Baboe ging ook mee. Maar toen we aan boord waren, nam baboe afscheid van ons. ‘Hoe... wat... gaat baboe niet mee?’ ‘Nee’, zei baboe, ‘ik ben iets vergeten. Dus ik moet dat gauw gaan halen. Maar jullie hoeven niet bang te zijn. Midden op zee zal het schip blijven wachten en dan kom ik bij jullie.’ We geloofden hem. We wisten helemaal niet wat er zou gaan gebeuren. Toen alle mensen aan boord waren, vertrok de boot.

Bijna alle mensen huilden weer. Maar een belangrijke man kwam naar ons toe, een belangrijke hindostaan aan boord, en die zei dat we niet moesten huilen. Vijf jaren kontrakt maar. Vijf jaren zijn gauw voorbij. Jullie gaan veel geld verdienen en iedereen zal als een groot man terugkomen. Wij waren een beetje getroost. En intussen ging de boot steeds verder. De volgende dag waren we al in volle zee.

Nergens zagen we meer land. Overal waar we keken, water en nog eens water. En lucht. Sommige mensen werden radeloos, wanhopig. Ze werden ook nog zeeziek.

Een van die mensen sprong zelfs overboord. Die wilde niet meer weggaan. Die dacht: ‘Liever ga ik dood, dan naar Shriram te gaan’. Maar wij gingen verder en het schip ging steeds door. Dagenlang, wekenlang, langzaam; en eindelijk kwamen wij bij een plaate aan. Wij keken allemaal. Was dat Shriram?