Antwerpsch chronykje, in het welk zeer veele en elders te vergeefsch gezogte geschiedenissen sedert den jare 1500 tot het jaar 1574 zoo in die toen vermaarde koopstad als de andere steden van Nederland

[1522]

Anno 1522. den 22. April, soo isser by Egmont⁺ gevangen eenen Visch, die zeer groot was, want in syn lingde was hy tachtich voeten lanck, ende syn breyde daer naer volghende, daer werden afgehouden meer dan hondert ende sestich tonnen Visch, sonder syn innegewant.

Item in 't selve jaer, in Julio, doen waren sommighe Breurs van den Augusteynen Ordene binnen Antwerpen op wagens geset, ende alsoo te Vilvoorden op 't Slot gevoert, maer quamen vuyte, midts dat se sommige articulen van Martinus Luyter t' Antwerpen, in onser Liever Vrouwen Kercke, op het ocxael weder riepen, vuytgenomen twee van dien Breurs genoempt, Hendrick ende Jan, twee Gebroeders van t' Sertoghenbossche, die werden te Brussel gevoert, om dat se die articulen niet afgaen en woudden, soo werdden sy ontweyt, ende aldaer verbrandt, t' Saterdaechs op onser Liever Vrouwen visitatie avont, in Julio.

+ 1522.

[p. 20]

⁺ Item in dit jaer, op Sinte Machielsdach, doen was t' Antwerpen een groot rumoer van quade Wyffs der causen van eenen Augusteynschen Predicant, die in de munte quam, ende die Marckgrave leyden gevangen in Sinte Michiels Clooster, in een camer; hier door rees een groot rumoer, soo dat 'er wel drie hondert Vrouwen quamen, ende deden op die camer groot gewelt, soo dat sy hem vuyt cregen, ende leyden hem in syn Clooster, des anderen daechs ginck hy oock naer Martinus Luyter toe.

Item in 't selve jaer, den 6. Meye, wierden verbrandt Luyters Boecken, ende Meester Cornelius Grapheus, Secretarius van Antwerpen, die hem metter saken gemoeyt hadde, stont openpenbaerlyck in onser Liever Vrouwen Kercke op de ocxaele, ende wederriep daer alle 't gene dat hy geseyt hadde oft gemoeyt hadde, van Luyters saecken.

In 't selve jaer, den 6. Octobris werdden de Augusteynen alhier t' Antwerpen vuyt haeren Clooster gehaelt, ende eensdeels gevuert op Vilvoorden ende Hoochstraten, maer die Poorters Kinderen werdden te Bogaerden gedaen, ende de clocke werdt afgedaen, ende allen 't goet vuyten Clooster vercocht openbaerlyck.

In 't selve jaer den 11. Octobris, op eenen Saterdach, werden alhier op een Schavot gestelt, eenen Printer ende eenen Segelstecker, midts dat sy lieden hun gemoeyt hadden met Luyters saecken, ende hadden elck achtere ende voeren een alsulcken gheelen Cruyse, ende moesten dat haer leefdaghe lanck bloot draghen, ende ginghen weder gevangen; maer met hun lieden wert gedispenceert, van den gevanckenisse een Cruys te dragen.

+ 1522.

[p. 21]

In 't selve jaer, den 22. September, soo is tusschen⁺ Granaten ende Barbaryen, door een eertbevinge, twee Bergen die tegen malcanderen stonden, ende daer tusschen beyde een Stede lach, gescoert, ende daer die Stede geweest was, dat men niet en siet waer die Stadt gestaen heeft, de Stadt was groot ontrent van drie hondert ende vyftich huysen, ende daer moechten inne wesen ontrent drie duysent Persoonen, ende daer en quamen maer drie oft vier Persoonen vuyter Stadt, ende noch synder verdistrueert ende versoncken twee ende twintich Dorpen, ende veele huysen van plaisancien.

In 't selve jaer, op den Kersdach oft Kersdaghen, wan den Tuerck Rodes, ende quam daer selver in persoone inne, ende hy quam daer voere op Sint Jansdach in den midtzomere.

Den 21. Januarius wierdt alhier t'Antwerpen inder Wagen d' ierste speceryen, nagelen die gecomen waren van den nieuwen eylanden die gevonden waeren in den jaeren 1500, 20. 21. en 22. geheeten Maluco Java, Malacha, Bandor, ende noch meer anderen, ende die voor onsen Keyser Carolus; ende daer voeren t'samen drie Schepen vuyten op haer Avontuure, maar daer en quam maer een af weeder, hun lieden ontsterff soo veel volck datsen d' eene moetsten laeten, mits dat sy 't niet gemannen en consten, ende het tweeden werdt leck d' welk sy ook achter moesten laten, want sys niet gebeeteren en consten, ende sy lieden en dorsten nargens aenlanden, om des Conincx van Portugaels willen, die belast hadde alomme in syn eylanden dat mensen vangen soudden, ende beduchten hun lieden vander doot, want hadden sylieden doot geweest, men soude nimmermeer van deser reysen of 't eylanden geweeten hebben, nochtans den noot,

+ 1522.

[p. 22]

⁺ dwanck hunlieden datse metten boot aen landt vaeren moetsten, ende quaemen aen een eylandt geheeten Capo Verte met dertien Mannen, dien terstont gevangen werden ende hadden 't schip metten anderen oock geerne gehadt, maer het was te kloek in 't zeylen ende zyn in Spagnien gecomen, naer dat sy drie jaeren weergekeert waeren, den sesde dach in September.

In 't selve jaer was 't Oorlogen tusschen den Keyser Carolus ende den Conink van Vranckeryck tusschen Schotlant ende Engelandt, de Coninck van Denemarken tegen Oestlandt of 't Hantsteden maer niet al, de Coninck van Hongeryen tegen den Turk ende Rodes tegen dien Turk, ende de Engelschen met ons tegen Vranckryck, en de Coninck van Portugael stont seer twyffelachtich weder hy Bourgoens oft Francois wesen woudden, mits der vertieringhe van Moluco die de Coninck van Portugael seggen wouden dat op syn conquesten ende eylanden lach.

Item den 2. Marty op eenen Woensdach stonden alhier voor dese Stadhuys op een Schavot vier Manspersoonen twee Schilders ende twee Goudtsmeden.

+ 1522.