Vlaemsche dichtkunst. In vier zangen in heldenversen beschreeven, en verrykt met geschied- en letterkundige aenteekeningen, gevolgd door de Vlaemsche prosodia

[p. 66]

Slot-rede.

Om nog eenige woorden over de spelling van onze moeder tael te zeggen moet ik hier openhertig bekennen dat het my grooten spytaengedaen heeft de spelling zoo als zy door de tael commissie is voorgesteld niet te konnen aenneemen, '[...] is waer, zy is door de meerderheyd der jonge schryvers aengenoomen die meest alle onder het hollandsch bestuer hunne eerste studien gedaen hebben. maer de meerderheyd word dikwils in veele zaeken door eenen al te lossen invloed bekoomen gelyk onzen levenstyd er genoeg voorbeelden van geeft.

De beweegreden welke my daer toe aenleyding gaven, heb ik openbaer aengekondigd in de letterkundige byeenkomst te Gent op den 23 October 1841.

In deeze omstandigheden heb ik met leedweezen bemerkt de veranderlykheyd van sommige haerer leden die nog korts voor het proclameeren der acht spelgronden een deel der oude spelling verdedigden.

Virgilius heeft gezeyd. varium et mutabile semper foemina. Ik moet er by voegen: vir quoque saepe levis, praesertim spes ubi lucri.

Ongelukkiglyk zitten wy vlamingen nu zoo lang tusschen twee stoelen in d'asschen, het grootste deel onzer landgenooten pryzen het fransch, om dat het de mode is, en als men het vlaemsch aenpryst zeggen zy, uwe tael is gantsch hollandsch wy verstaenze niet.

Indien dan deeze myne spelling voor niet meer gangbaer moet gerekend worden, dat zy dan voor eene oude doorgae, men drukt immers hedendaegs spellingen, welke dry of vier eéuwen ouder zyn, en slegts aen letterkundige konnen behaegen. Indien de spelling, welke Mynheer Willems volgde over achtien of twintig jaeren, en waer in hy de geschiedenis der nederduytsche tael beschreeven heeft,

[p. 67]

toen goed was, waerom zou zy nu geheel zonder bermhertigheyd in den ban der taelcommissie moeten zyn? ziet de verhandeling over de nederduytsche tael en letterkunde, opzigtelyk de zuydelyke provintien der nederlanden, door J.F. Willems.^*

De tyden gaen niet agteruyt, maer voorwaert, gelyk ik nog gezeyd heb. Tot de enkele vocael-spelling wederkeeren, is hier van het tegenstrydig: zy vervult de tael met veel dobbelzinnige woorden, beneemt haere klaerheyd en duydelykheyd en maekt eene groote moeyelykheyd voor vremdelingen, die onze tael willen leeren.

Ik voorzie dat het met de zoogenoemde nieuwe spelling zal gaen gelyk met het metriek stelsel, het welk haest vyftig jaeren bestaet, waer van het gebruyk op groote boeten en straffen heeft bevoolen geweest, en evenwel, ten zy in den koophandel in 't groot, niet of weynig onderhouden word. Men vraegt nog in de winkels een pond koffy een vierendeel suyker eene once peper, enz. Men zegt nog altyd hy de volksklasse, een gulden, een stuyver, een schelling, enz. Voor maeten van lengde of die iets inhouden: eene el, twee ellen, éene pint, eenen stoop, en nog veel andere.

In de scheydkunde is het al zoo erg. De Woede om geduerig nieuwe benaemingen uyt te peyzen, schynt als een voorregt aen elken scheykundigen die wilt gerugt maeken, waer door de wetenschap zoodanig verward en omslingerd word, dat-er de leerlingen schaers mede weg konnen, Meer dan eens zyn er ongelukken gebeurd in de geneeskunst, door deeze verwarring.

* Eerste deel. Antwerpen, by J.S. Schoesetters, drukker en lid van het antwerpsch tael en dichtlievend genootschap. 1819. tweede deel. Antwerpen, by de weduwe J.S. Schoesetters 1820-1824.