De Nederlandsche kerkgeschiedschrijver Geeraardt Brandt

[p. V]

AAN MIJNEN VADER,

[p. VII]

Voorrede.

Niemand zal, geloof ik, de stelling, dat onze oude geschiedschrijers, kerkelijke zoowel als politieke, met laakbare onverschilligheid behandeld worden, eene gewaagde of betwistbare noemen. Immers, om hier alleen van de kerkelijke te spreken, waar vindt men een historisch overzigt van hunne verdiensten, wat zal men raadplegen om zich eenig denkbeeld van hunne werken te verschaffen? Wie zal niet toestemmen, dat dit voorziening eischt, en het meer dan tijd is, daartoe eene poging te ondernemen? Daar nu Geeraard Brandt door zijne Historie der Reformatie, als 't ware bij overlevering er voor bekend staat, onder hen eene eerste plaats in te nemen, besloot ik, toen mijn geachte Promotor mijne aandacht bij hem als onderwerp voor een akademiech proefschrift bepaalde, op hem mijne keuze te vestigen, en werd weldra de bewerking ondernomen. Moge het nu maar blijken, dat in-

[p. VIII]

derdaad eenigzins een bijdrage tot aanvulling der lacune geleverd is!

Bij het verschijnen van deze dissertatie en het afsluiten daardoor van mijne akademische loopbaan, is het mij een dure, doch aangename verpligting een woord van dank toe te brengen aan allen, die, hetzij bij dezen laatsten arbeid, hetzij door hun onderwijs mij aan zich hebben verbonden.

Allereerst hebt Gij daarop aanspraak, Hooggeleerde Heeren Tideman en de Hoop Scheffer! voor de bereidvaardigheid, waarmede Gij de rijke boekverzamelingen aan Uwe instellingen verbonden, voor mij hebt opengesteld en daardoor bewezen, hoe het Uwe overtuiging is, dat, waar het uitbreiding van kennis en waarheid geldt, alle verschil van confessie, alle persoonlijke onbekendheid behoort weg te vollen. Weet, dat Gij er voor immer mijne hoogachting en toegenegenheid door verworven hebt!

Gij hebt daarop aanspraak, Hooggeleerde Bouman! die mij, al heb ik niet meer regtstreeks tot Uwe discipelen mogen behooren, zoo dikwijls met raad en daad hebt bijgestaan en teregt gewezen. God geve, dat de ziekte, die U thans aan Uw leger gekluisterd houdt, weder van U wijke en U in staat stelle, de beoefening der geliefde wetenschap te hervatten met dien welbekenden ijver, waarmede gij op Uwe jaren ons jongeren zoo vaak hebt beschaamd!

[p. IX]

Gij allen hebt daarop aanspraak, mijne leermeesters in verschillende vakken van wetenschap! en vooral Gij, Hooggeleerde Opzoomer! Uwe lessen bij te wonen is niet slechts nuttig en leerrijk, het is een genot, dat steeds onder de aangenaamste herinneringen van mijnen studententijd zal blijven behooren!

Voorts Gij, Hooggeleerde Doedes! voor de vrije, ware methode van onderzoek, die Gij ons hebt voorgehouden, en de uitnemende welwillendheid, waarmede Gij, altijd tot voorlichting en hulp bereid, een open oor leendet aan bedenkingen, die Uwe leerlingen tegen Uwe resultaten meenden te kunnen inbrengen, in één woord, voor de pogingen, die Gij van Uw eerste optreden af hebt in het werk gesteld, om den scheidsmuur tusschen professoren en studenten, zoo mogelijk, geheel te doen vallen!

En niet het minst Gij, Hooggeleerde ter Haar, geachte Promotor! voor de belangstelling door U mij betoond, zoolang ik op Uwe collegebanken plaats nam, en vooral voor den kostelijken raad en bijzonderen zorg, waarmede Gij mij bij de vervaardiging van dit proefschrift hebt ter zijde gestaan. Vele woorden, ik weet dit, kunnen U niet behagen, maar mogt ik ooit op eenige wijze kunnen vergelden, wat ik U verschuldigd ben, reken er op, dat ik door daden toonen zal, geen ondankbaar leerling te zijn!

En kan ik U, Hooggeleerde van Oosterzee! geen dank toebrengen voor genoten onderwijs, dit mag en moet ik toch verklaren, dat ik mij gelukkig acht ook nog U als lid

[p. X]

der theologische faculteit te hebben leeren kennen en hoogachten!

Mijne vrienden, die meest allen reeds vóór eenigen tijd Utrechts Hoogeschool hebt verlaten, laat het ontvangen van dit boekske U een nieuwe herinnering zijn aan onvergetelijke, wel besteede dagen, blijft voorts mijner in vriendschap gedachtig en - vaart wel!

Utrecht,

9 Maart 1864.