Uyt-spanningen

[p. 390]

82
Nieuw-jaars gebedt,
Om Lust tot en in Gods Woord.

Toon: Chermets secrets.⁺

I.

Oneyndig Ligt! die 't Hemelsch heyr gestaackt¹
Hebt in sijn vaste dreven:²
En na dien trant uw Woord hebt vast gemaackt/³
In 't nieuwe Jaar schept my een nieuwe lust
Die noyt en werd geblust/
Na 't Goddelijke Ligt met Hemelsch vier geschreven/⁶
Verheven roem van 's Siels volmaackte rust.⁷

+ Melodie: De melodie-aanduiding Chermets secrets is volgens Stronks (1), 418, in de zeventiende-eeuwse liedcultuur ongebruikelijk. Latere drukken geven als wijs Charmes secrets.

1 Oneyndig Ligt: nl. God; 't Hemelsch heyr: hemellichamen; gestaackt: vastgezet, vgl. Ps. 33:6

2 dreven: banen

3 na dien trant: op die wijze; uw Woord hebt vast gemaackt: vgl. Psalm 119:90

6 Gods Woord, geschreven door de inspiratie van de Heilige Geest, vgl. 2 Petr. 1:19

7 Bijst. bij 't Goddelijke Ligt, vs. 6

II.

't Gesternt gewelf gevoechelijck gepaart⁸
Hebt g' aan den mensch gegeven;
Maar voor uw volck een beter Ligt gespaart.¹⁰
In 't nieuwe-jaar schept my een nieuwe lust
Die noyt en werd geblust/
Na 't Goddelijke Ligt met Hemelsch vier geschreven/
Verheven roem van 's Siels volmaackte rust.

8 De sterrenhemel, die op een harmonieuze wijze is samengesteld

10 uw volck: het volk van God, dat hier tegenover den mensch (r. 9) gesteld wordt; gespaart: voorbehouden

III.

Waar toe sou 't ligt van Son/ en Maan/ en ster^15-17
Ons dagelijcx doen leven?^15-17
Moet/ leyder! dit Ligt altijd staan van verr'?^15-17
In 't nieuwe jaar schept my een nieuwe lust
Die noyt en werd geblust/
Na 't Goddelijke Ligt met Hemelsch vier geschreven/
Verheven roem van 's Siels volmaackte rust.

15-17 Waartoe zou (...) ons dagelijks doen leven, indien het Licht (nl. Gods Woord) voor ons helaas onbereikbaar zou blijven?

15-17 Waartoe zou (...) ons dagelijks doen leven, indien het Licht (nl. Gods Woord) voor ons helaas onbereikbaar zou blijven?

15-17 Waartoe zou (...) ons dagelijks doen leven, indien het Licht (nl. Gods Woord) voor ons helaas onbereikbaar zou blijven?

IV.

Daar vangt dien helt sijn ordening we'er aan²²
Van u hem voor geschreven:²³
En waarom soud u gunste stille staan?
In 't nieuwe jaar schept my een nieuwe lust
Die noyt en werd geblust/
Na 't Goddelijke Ligt met Hemelsch vier geschreven/
Verheven roem van 's Siels volmaackte rust.

22 dien helt: nl. de zon, vgl. Psalm 19:5, 6: ‘Hij heeft in dezelve een tent gesteld voor de zon. (...) zij is vrolijk als een held om het pad te lopen.’

23 Van: door

[p. 391]

V.

Verligt sijn glans des werlts duystren hoeck?^29-3129
Wat is uw Ligt ons even^29-3130
Als d' onlust van een toegesloten boeck?^29-31
In 't nieuwe Jaar schept my een nieuwe lust
Die noyt en werd geblust/
Na 't Goddelijke Ligt met Hemelsch vier geschreven/
Verheven roem van 's Siels volmaackte rust.

29-31 Versta: Zoals de zon geen verlichting geeft op de achterzijde van de aarde, is Uw Woord voor ons even onbegrijpelijk alsof het een gesloten boek was.

29 des werlts duystren hoeck: dat deel van de aarde dat niet door de zon verlicht wordt

29-31 Versta: Zoals de zon geen verlichting geeft op de achterzijde van de aarde, is Uw Woord voor ons even onbegrijpelijk alsof het een gesloten boek was.

30 uw Ligt: nl. Gods Woord; even: hetzelfde

29-31 Versta: Zoals de zon geen verlichting geeft op de achterzijde van de aarde, is Uw Woord voor ons even onbegrijpelijk alsof het een gesloten boek was.

[p. 392]

VI.

Laat liever 't oog nog peerl nog Diamant^36-37
Nog watter is verheven/^36-37
Oyt sien/ dan blind sijn voor dit dierbaar pand.³⁸
In 't nieuwe jaar schept my een nieuwe lust
Die noyt en werd geblust/
Na't Goddelijke Ligt met Hemelsch vier geschreven/
Verheven roem van 's Siels volmaackte rust

36-37 nog (...) nog (...) Nog: noch (...) noch (...) Noch

36-37 nog (...) nog (...) Nog: noch (...) noch (...) Noch

38 dit dierbaar pand: nl. de bijbel

VII.

Waar is mijn hert in schepselen verstrickt⁴³
't Verbijstert hert gebleven?⁴⁴
Helas! door dorre schepselen verstickt!
In 't nieuwe Jaar schept my een nieuwe lust
Die noyt en werd geblust/
Na 't Goddelijke Ligt met Hemelsch vier geschreven/
Verheven roem van 's Siels volmaackte rust.

43 in schepselen verstrickt: dat door het aardse bezet is

44 Verbijstert: van streek gebracht

VIII.

Maar als de Son geen cruyd te voorschijn brengt⁵⁰
Als naar een verschen regen⁵¹
Die d' aarde sap en ons de vrugten schenckt/
So doet in 't nieuwe Jaar een nieuwen Geest/⁵³
Die met my lesend leest/⁵⁴
Op 't hert dat dorr en droog is/ dalen als een segen:
Dan spruyt mijn heyl/ maar/ Heer/ uws naams Eer meest.⁵⁶

Nieuw-jaars gebedt, om lust tot en in Gods Woord. Nieuwjaarsgedicht waarin L. evenals in tekst 81 vraagt om een opwekking van het persoonlijk geestelijk leven. Hij maakt daarbij een vergelijking tussen de zon en de bijbel. Het zijn beide gaven van God (str. I), maar er is onderscheid: de zon verlicht iedereen; de bijbel verlicht alleen Gods volk (str. II). Gods Woord moet evenals de zon elke dag opnieuw levenskracht schenken (str. III-IV). Maar evenmin als de zon levenskracht geeft zonder de regen, is Gods Woord vruchtbaar zonder de werking van de Heilige Geest (str. V-VIII). De laatste strofe eindigt dan ook niet meer met het refrein (dat om een begeerte naar het lezen van Gods Woord vraagt), maar met een bede om de werking van de Heilige Geest.

Lit.: Trimp (1), 76; Trimp (3), 51.

50 als: zoals; cruyd: gewas

51 Als naar: dan slechts na

53 doet: aanv. wijs; Geest: gemoedsgesteldheid (lijd. voorw.)

54 Die (...) leest: nl. God, de Heilige Geest (ond.); leest: onderwijst

56 spruyt: ontspruit; meest: vooral