Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 3

Boriquen²⁾.

Van dit Eylandt comt men aen Boriquen, nu ghenoemt S.⁺ Iohan, een rijcke haven, heeft aen die oost zyde het Eylandt de S. Croce, ende sekere andere cleyne, nae 't westen ende noorden het Eylandt Hispaniola ofte S. Domingo, 'twelck 25. mylen daer af light, naer 't zuyden den hoeck van Paria, die daer af verscheyden is ontrent 136. mylen; Deses Eylandts lengte is oock meerder dan die breede: want heeft van 't oosten tot den westen 50. mylen, van 't noorden tot den zuyden 18. ende wort afgedeelt in twee deelen int noordt ende zuydt quartier. Het midden van 't Eylandt comt op die longitudo van 303. graden, latitudo 18. graden, is van forme ofte ghedaente bykans vierkantich, vol van volck, ende wel bebout, veel goede havenen ende boscayen hebbende; De inwoonders⁺ voeren ghestadichlijcken oorloch teghens die Canibalen ofte menschen eeters. Aen die noordt zyde is dit Eylandt Goudt-rijck gheweest, ende naer middagh vruchtbaer van broot, fruyten, gras ende visschen; Men seydt van dese volckeren, dat zy gheen ghewoonheyt hadden vleijsch te eeten, 'twelck te verstaen is van 't vreemder beesten vleijsch; maer aten wel voghelen, duyven ende dierghelijcken. In andere saken zijnse vast ghelijck met die van⁺ Hispaniola, uytghesondert dat zy beter Soldaten zijn, ende ghebruijcken boghen ende pylen. Alhier op 't landt is een seeckere Gomme, die zy heeten Tabunuco, onghesont ende smerigh als Talck, met welcke ende met Olye zy haer Schepen pecken, ende om zijnder bitterheyts wille bewaert het die Schepen wel voor ghewormte; oock groeyt aldaer veel Pockhout, datmen ghebruijckt ⁺om Pocken ende andere sieckten te ghenesen.³⁾ Dit Eylandt is ontdeckt van Christophoro Columbo, in zijn tweede voyagie naer

2) Porto Rico. Hierover Oviedo in zijn 16e boek. (Ramusio f. 168 en v.).

+ Boriquen is bycansviercant ende wel bewoont.

+ De inwoonders vueren altoos orloch teghens de Canibalen ofte menscheneters.

+ De inwoonders zijn goede Crijghsluyden, ghebruijcken boghen ende pylen, hier valt een Gomme, daer zy haer schepen mede pecken.

+ [24 b]

3) Nic. Monardis, in Aromatum et simpl. hist. ed. Car. Clusius 1593 p. 340 s.v. Guaiacon.

[p. 76]

Indien. Men vertelt van die Inwoonders deses Eylandts een seer vreemde ende notable Historie¹⁾, hoe dat die in die eerste aencomste⁺ der Spaengiaerden ghemeent hebben, dat die Spaengiaerts onsterffelijck waren, ende om hier af sekerheyt te hebben, heeft op eenen tijt een van haer Cariquen ofte Heeren, gheheeten Vraioa de Yaguara, eenen Spaengiaert doen nemen, ende ondersocht oft hij onsterffelijck ware ofte niet, hem doende in een Reviere onder 't water steken ende vast houden, om also te sien ofte hy levendich bleve ofte niet, dan versmoort wesende, ende ghebracht zijnde voor den Coninck, heeft daer door sekerheyt verkreghen van haer sterflijckheydt, waer door hy teghens haer opghestaen, ende op eenen tijdt 150. Spaengiaerden, die gheoccupeert waren om Goudt te soecken, ghedoodet heeft.

1) Oviedo (Ramusio) fol. 174.

+ De inwoonders deses landts meynden dat de Spaengiaerts onsterffelijck waren.