|
| |
Vyfde bedryf.
Elise. Lycoris.
WAt most ik niet voor list uyt diepe gront op gravé?
Eer ik die barsse ziel kon met mijn woorden lavé.
Met goddelijcke glimp vercierde ghy uw' saeck.
't Was alles om mijn lief, mijn minne ster, en baeck,
Voor leet of ongeval het sekerst te om heynen.
Dien Ridder, soud' ick dien met reen niet mogen meynen,
Die sich soo needrigh buyght; Ick walgh van dien tyran,
Dien menschen moordenaer, en bloethont, soo ick kan
Ick kort sijns levens draet. Al hadd' ick duysent levens
In desen ommeringh gedruckt, ick gafse tevens,
Soo ick dien bloethont maer kan lichten hier van kant,
O goden schreum hem niet, ick doe dit met verstant,
Straf my vry, maer, laet doch mijn Ridder dit genieten,
Dat hy de wraeksucht demp, die menschen bloet wil gieten,
Als uytgetapte wijn, selfs naer syn wreetheyts lust,
Dat die den drempel noyt van syn verlangen kust;
Maer dat hy wort geworght, en 't bloet weer wort vergooten;
Ick kan mijn wenschen niet so schrickelijck vergrooten,
Noch spuwen uyt mijn mont een sulcke laster tael,
Of wensch het driemael meer: dat hem de donder mael
Tot stof, soo is mijn ziel op dien tyran gebeten.
Bedaer Mevrouw' uw toorn, gy sult dit mogen weten
Dat uw hier veynsen past.
| |
| |
En sal ick noch aen u tol geven van mijn reen?
Spreeck so als 't u gevalt, doch sult ghy 1icht ontstellen
Uw' herssens, en uw' man......
Swijgh, gaet ghy u noch quellen
Met dingen die u niet betreffen, 't is mijn min
Doorwaerende mijn hert, ontstellende mijn sin,
Dat ick mijn man niet mag selfs voor mijn oogen dulden,
Ick stapel hem een straf voor sulck een reex van schulden.
Die die syn bloedigh hert wil laeven in syn wraeck,
't Is best dat hy in 't bloet selfs sneuvelend' geraeck,
Het geen hy and'ren doet dat moet hy selss ervaren.
Archippus. Elise. Lycoris.
Den Hemel wil u langh mijn engellinne sparen,
Waer van soo jachtigh, segh?
Ick heb mijn laegh bestelt,
En kom dat ick verneem wat datter is gemelt,
Doen ghy dat stootigh beest, dien draf en pest der lieden
Hebt voor u oogh gesien, wat liet hy my ontbieden?
Wat vonnis velde hy doch van my? wat seyd u soon?
Of ben ick noch syn steun? of 't geen ick u vertoon?
Mijn lief, indien mijn angst voor 't voorhooft was geschreven,
't Stont u, en elck ten toon, hoe dat ick hier gedreven
Wanhoopend' dobberde in sorgen en in vrees:
Hoor wat hy my al seyd': Hy seyd dat ick genees
Sijn ziel, met min doorgrieft, dat ick alleen de smerten
Af-schuy ve, die de gal en 't bloet hem drijft op 't herte,
En dat hy niet gelooft 't geen 't kaeckelige volck
Ha! wat vreught! Ick sweer dat desen dolck
Beproeven sal of ick syn bloet niet af kan schuyven,
Verleer dien bloethont dit, en ander blaeckend' snuyven.
Ick nam de voorbaet toe, en veynsde dat mijn min
Van elck een aerselde, en dat sy niemants sin
Dan syn vernoeginge sleghs trachte te bejagen;
Ick opend' hem als doe, wat netten, fuycken, lagen,
| |
| |
En wat bedriegery men vlocht; sijn sinnen sleep
Hoe yemant uyt het graeuw' een doodelijck neep
Hem naer verraders aert seer schandigh toe woud duwen;
En dat ghy waert het hooft, dat ghy begost te stuwen
En schicken na uw' hant elcks sinnen en gemoet,
Die hy door sijne wet af keerigh deysen doet;
Ick seyd' dat ghy my oock socht aen dees lijn te voeren;
Maer dat ik eerder woud' mijn schult en plichten roeren,
En leggen hem 't verraet met eyge woorden uyt;
Hy donderde op u, en dreyghden u als guyt
En lantverraer: dees daet soo swaer te doen besuren
Dat ghy sijn siedent hart soudt nimmermeer verduren.
Hy gaf (wat is 'er aen?) aen mijn ontaerde Soon
De Scepter van Areet, en schonck aen hem dees Kroon,
Hou stil, mijn lief, de daet sal tuygen
Of ick my krommen sal, of hy voor my sal buygen.
Mijn Soon die preutelde, sijn tongh was soo geschaert
Op uw', dat hy uw' niet eens keurde 't leven waert:
Doch ick wil liever selfs mijn bloet uyt d'adren plengen,
Eer ick sijn leven soud' een ogenblick geheugen.
De gront van ons bedrogh is niet als veynsery;
Het bouwerck sy oock soo.
Mijn Lief soo redde ick my;
En ick sal met gewelt my uyt haer banden breecken,
En 't geen hy woud aen my dat sal ick aen hem steecken;
Ick gae mijn Koningin, 't is nu geen marrens tijt,
Ick hebb' in uwe sael mijn hoplien al gevlijt,
Die ick beteugel: want ick heb nu afgetrocken
't Momaensicht by den Vorst, dat hy sich laet verlocken
Door bloet sucht, en ons hout als doelwit voor sijn swaert,
Als of den Hemel ons sleghs daer toe had gespaert.
Dat wy geen ander heul als door sijn swaert verkrijgen.
Lief vaer wel: wy sullen swijgen
Tot dat mijn Dolck een tongh vooral de werelt seyt,
Dat ick een bloethont heb selfs in sijn doot geleyt.
| |
| |
Elise. Lycorn.
Hoort ghy, wilt ghy uw' siel wel soo veel gaen verkloecken,
En sien waer ghy mijn Soon soudt ergens opgaen soecken
In 't Hof? hy sal licht sich bequameu, om de Kroon
Te passen op sijn hooft, van dien Aretas Soon,
Dien 't lot had toegedeelt de vaderlijcke erven:
Gae brengh hem by my hier, hy leer dan moedig sterven;
Doch ick sal mijn gewelt vermommen soo met list,
Dat hy in 't duysent niet verradery en gist.
Ick gae, en sie dat ick dien jongelinck kan spreecken,
Het sal in 't minste niet aen mijne trouw' ontbreecken.
Gae heen, en blijf getrouw: ô vaderlijcke goon,
En huysgoon van mijn Hof; en sal ick dan den loon
Niet konnen soo ick wil aen een Tyran verschaffen
Die elckers reeden acht, gelijck een hont het blaffen,
Steets antwoort; 't is wel waer, hy is mijn echte man.
Wat echt? indien ick hem niet meer lief hebben kan.
Sal ick dan mijnen wil aen soo een beest verbinden?
Soo 't hem geoorloft is dat hy wel eer beminde
Een anders betgenoot: waerom ick niet als hy
Gelijcke macht my selfs te voegen aen de sy
Van dien die ick bemin? of heeft de man meer voordeel?
Daerom, ô Tyrus goon! help my, of is u oordeel
Genegen tot mijn straf; straf vry, maer laet dien helt
Genieten dit, dat hy dien bloethont heb gevelt.
De rechte wraeksucht schreumt noch eygé lijf noch levé,
Wie sich recht wreecken wil, moet sich gewilligh geven
In 't byten van de noot: want dit is 't moedigh hert
't Geé nimmer meer tot vrees door noot geprickelt wert.
Ick sie Lycoris daer, ick veins my in mijn dolheyt
Dat ik hem toedrinck haest uyt mijnen toorn de volheyt.
Archistratus. Elise. Licoris.
| |
| |
't Schijnt uw' gehoorsaemheyt mijn woorden niet bespot:
Ick kom dat ick u magh in uw' geluck begroeten,
Nu ghy de Kroonen torst van die die met ons voeten
Vertreden zijn; Ick wens dat ghy Augustus naem
Te boven gaet: voor al dat sich de snelle saem
Opmaecke, om uw' lof met meerder kracht te blasen,
Als al die daer wy oyt in eenigh schrift af lasen:
Want dapperheyt is vaeck genuwt aen 't los geluck,
Sy zijn als man en vrouw' in 't doelen op een stuck.
Ick danck mijn moeder, doch ick vrees dat uyt haer tanden
Met holle buyck en maegh, en met vervloeckte handen,
Afgunstigh my noch sal ontrecken sulck een eer,
In welckers wederwicht ick 't leven niet begeer.
Ick vrees Archippus, ô die leyt my op mijn leeden,
Dat hy mijn eer noch sal verraden en vertreeden:
Want die 't veelhoofdigh grauw' in veel gevoelen splitst,
Die leyt de grontslagh tot een oproer aen en hitst,
Soo onder mantel op, 't volck op syn eygen Heeren.
Ick sweer men sal hem dit wel scherpelijck verkeren:
Want spant hy uw' een net, weest als een fiere leeuw,
Die niet en acht 't geblaf van honden, of 't geschreeuw
Der Jagers: reddert u, en scheurt syn staelen banden
Door stael, ontwringt hem 't sweert, betoon uw' kracht der handen.
Het geen een moeder kan is u mijn soon te wil.
Ick danck mijn moeder: maer noch is mijn hert niet stil:
Ick vrees ick ben verraen, 'k heb flusjens hooren morren,
Dat hy de Lijfwacht soeckt tot moorden aen te porren
't Is bedrogh: want doe ick hem laest sagh,
Vermerckt ick dat syn hoop in as verandert lagh.
(O goden sterekt mijn raet.)
Dien moordenaer die steets so weerkaetst met ons leven:
Wy zijn gelijck een bal, en vreesen voor gewelt
| |
| |
Van dien, die listigh heeft syn net op ons gestelt:
Ick hoop wy sullen hem eerlangh noch konnen vangen;
Doch sus u hert tot rust, 't sal aen ons wilkeur hangen.
Ontwringht syn stael van daegh, verzelt my aen den dis,
Die nu voor vader en voor u vervaerdight is,
En wilt met Bachus weer dees slaepery verdrijven,
Wy sullen met het stael, hy mach met woorden kijven.
Doch soo sich mijn gehoor niet vruchteloos bedrieght.
Appollonius. Archestratus. Elise. Lycoris.
'k Ben als in slaep gewieght,
En rust nu t' eenemael van al die moeylijckheden,
Mijn waerde, daer ick meed' van buyten word' bestreden:
Areta is om hals, ick laef my in het bloet
Van die die my wel eer soo traden op den voet:
Maer of ick buyten slaep, van binnen leggen woelen,
Veel duysend' sorregen, my dunckt ick sal gevoelen
Mijn eygen straf, van dien dien ick het meeste gun.
Stel u gerust, mijn lief, wy zijn verseeckert, hun
Te rooven van het lijf, die om ons derven dencken.
't Is ydelijck gesorght voor dingen die niet krencken,
't Geen in gedachten dwaelt, en niet gebooren is,
Dat deert niet, en die vrucht verkrijght syn wesen mis.
Mijn Vorst, het avontmael vertoeft al na ons proeven.
Ick bid vergeeft het my, laet ons niet langer toeven.
Doch knaegt in my een worm.
Ay! laet ons lustigh zijn,
En spoelen af de sorgh van 't hert met Creetsche wijn.
Al wat ick hebb' mijn Vorst is u ten dienst geschapen.
Vorst ghy moet u niet vergapen
Aen 't sleght onthael, maer siet op mijn genegentheyt,
Die sich sal dagelijx vermeerd'ren door den tijt.
Ick danck u waerde lief, ghy zijt een Koning waerdigh
Die uw' getrouwelijck omhels..
Ten dienste van mijn Vorst.
| |
| |
Doch laet ick u mijn soon
Eer ghy van my vertreckt, in scherpen dees geboon.
Indien ghy wilt het rijck naer wel-gevallen schicken,
En moet ghy 't op een Vorst of twee soo naeuw' niet micken;
Doch siet dat ghy uw' saeck verbloemt met veynsery,
Bewimpel het doch soo, dat niemant merck, dat ghy
Uw lusten die uw ziel genomen heeft wilt boeten:
Wilt niemant in uw rijck gemeynsaemlijck begroeten,
Soo schricken d'onderdaen; In raetsluy houdt uw keur;
Verbind' uw' woorden niet soo naeuw' lijck aen een leur;
Een woort bint onderdaen, maer nimmermeer de Vorsten,
Het ander draegh dat op de tijt.
Ickeyste flux het hooft van dien vervloeckten guyt
Archippus, want syn doen niet naer mijn sin en stuyt.
Ick sweer het morgenlicht dat sal hem niet beschijnen.
Ick sal syn grootste hoop in niet dan doen verdwijnen.
Ick schenck dees beecker, aen de volgevulde kim,
En plengh dit aen de goon en sal'ge vaders schim,
En dit aen uw' mijn Vorst, wilt hier slegs vrolijck wesen,
Dees goddelijcke dranck verhoop ick sal genesen
De borst van sorgh ontrust.
Aen uw' mijn waerde Soon.
Ick danck mijn vader, die die rijcken tot een loon
Van mijn getrouwigheyt aen my gelieft te schencken.
Leer dan aen vaders lof en mijne liefde dencken.
Archippus. Appollonius. Archistratus. Stragulio. Barges. Elise. Lycoris.
't Is tijt, val aen Tiran, besie eens wie ick ben.
Ick wist het wel, ick ken
Uw' sellers voor een guyt, en mijn seer snoodt bedrogen
Ick sie dat goden noyt en logen;
Want ghy verrader sijt die langh verborgen Valck
Die my hier hebt vertast, ô trouweloosen schalck!
| |
| |
Kom hier ghy Tyrus Vorst, ghy brave der soldaten,
Waer op een Kryghsmans hart sich steunend' kan verlaten;
Ghy Oorloghs helt kom hier, eet ghy uw' straf verkrijght,
't Is billick dat ghy eerst wat naer u sterven hijght,
En niet verkrijght die doot waer nae ghy sult verlangen.
Ick sterf niet, neen ick leef, al ben ick schoon gevangen,
Schreumt ghy dees vuysten niet? en 't adelijcke hert?
Geptickelt tot mijn wraeck, ô moordenaer, loop klagen
Hoe dar ghy nu uw' straf moet naer verdiensten dragen,
't Geen ick dus langh van uw' verdragen heb. 't Is noot,
Nu scheur ick van mijn hals een juck 't geen my verdroot;
En ghy verwaende soon, ontfangh dit van uw' Moeder,
Wat Moeder? heel ontaert van my, die uw' behoeder
Woud' stercken, maer nu ghy uw' selfs in bloetsucht laeft,
't Is billijck dat men u in eygen bloet begraeft.
Ick swijck, ick val, doch wil ick nimmer sterven.
Ay stae wat stil, indien hy kon verkerven
Soo gun hem dat dees doot hem sulck een straffe sy,
Dat hy naer haere komst verlangb en snacke bly.
Hoor hier ghy bloethont! Ick ben dien ghy hebt verheven,
En die uw' nu verwoet wil brengen om het leven,
Niet dat ick uwe gunst ondanckbaerlijck beloon:
Maer dat ick helder klaer voor elckers oogh betoon
Dat ick den hoon niet kan aen elck betoont verduwen;
Ghy pest van 't aertrijck! wout ghy dan den oorloogh schuwen,
Op dat uw' staele klingh staegh swemmen mocht in bloet?
Van 't trouwe burgerhart? die bloetsucht die ghy voet
Die aas ick met uw' bloet; en om de vree te erven
Soo moet het erf van kant, en dan sult ghy oock sterven;
Legh daer vervloeckte Soon, die nu al in 't begin
Gesmoort dient, eet het quaet de overhant verwin,
En ghy sult langhsaem voort.
Kom laet ick voor u smeecken.
Ick schop u met mijn voet, 'k wil u niet hooren spreecken,
Die geen ontschuldigen wout hooren in sijn recht,
't Is billijck dat ghy oock soo won van my berecht.
Soo sterf ick woedende, kom helsche rasernyen,
Kom Pluto, Proserpijn, en Cerberus, ghy drye,
Wat mart ghy? kneus my 't hooft! en klits het aen de want.
Of brengh een helsche toorts waer meed' ick my verbrant,
Of schenck aen my vergif! dat ick weer magh gebieden
Gelijck ick eerst deed' nier, aen onderaertsche lieden,
Waer man ghy donder, godt? hel! help! den Hemel valt,
| |
| |
My dunckt uw' trotse wijsheyt ralt.
Hoe snoode tooveres duld' ick u voor mijn oogen?
Laet ick 't verduyvelt hart verworgen, en 't vermoeden
Betoonen, dat ghy siet hoe ick mijn wraecklust boet,
't Gedulr is my te kort, ontsangh van mijnen moet
Uw' straf, 't is schant genoegh dat hy van my moet sterven.
Geen Vrouw en raeck my aen, of sal haer hant beverven;
Moet nu mijn moedigh hert verschricken voor een Vrouw?
Ick Herculus en steun der helden; die eet wouw
Mijn vyant naer mijn wit gedwongen wetten schrijven;
Ick kan niet door uw' hant uytbraecken uyt den lijve
Mijn groote siel, ô neen! die in dit lichaem woont,
Want ick bevont my noyt van ymant meer gehoont
Als dat ick swichten most voor minderen in krachten.
Soo sult ghy dit van ons tot u versmadingh achten.
En ick ben noch niet doot,
Maer sal noch stadigh aen gaen waeren voor u bloot.
En vorderen van uw' een straf, door welckers prangen
Ghy met gereckten hals sult naer uw' eyndt verlangen,
Ick sterf, men leert hier door een moort betaelt met moort.
De schelm is doot, men sleep hem soo gelijck 't behoort,
Verraders van het lant, die hunne plicht verkochten
En in het bloet van 't graeuw steghs haer genoegen sochten,
En leven met de luy gelijck een spinne doet
Die uyt een teere vliegh suyght haer vergiftigh bloet.
Dit is de rechte loon van al de aertstyrannen
Die door haer manne kracht elck trachten te ontmannen.
Indien ick seggen dorst, ick sweer dat hy sijn straf
Tien dubbelt had verdient meer als men aen hem gaf
Soo wisselt het bancket in roet, nu sult ghy hooren
Hoe dat de Koningin uw' keurlijck heeft verkooren
Tot raden, die den raet die dit ons brein besloot
Als medestanders hebt bevordert in den doot.
Ghy sult Pygmalion sijn ampten al bekleden
En voeren de voogdy voor hem in alle steden;
En ghy, ô Bargas sult Archippus plaets met eer
Bekleden, want ghy sijt die dit uw' groots geweer
Gewet hebt op de strot van die ons leven haten.
Ick sal dan morgen vroegh ons moedige soldaten
Ombieden, en besien hoe Tyrus Burgery
My tot haer Opperheer, en Opperkoningh wy;
De staetsucht pleegt de inoort, en wort betemt door moorden:
De Minne van een Vrouw' staet in geen slegte woorden.
Maer geeft daer proven af ten kosten van haer bloet,
Gelijck sy nu voor my en haren Koningh doet.
UYT.
|
|
Auteursrechtvrij