De wereld in! Serie 2. Deel 3

[p. 50]

12. Nu weten we het.

Nu weet ik het,’ zei Dina een paar dagen later.

‘Wat weet je?’ vroeg Vader.

‘Van de wormen. Een heeleboel! De meester heeft er van verteld.’

‘En de meester wist er niets van?’

‘Ja, maar hij heeft het opgezocht in een dik boek.’

‘En heeft hij dan ook verteld, of de wormen zien konden?’

‘Ja, ze kunnen niet zien, want ze hebben geen oogen.’

‘En hoe weten ze den weg dan?’

‘Misschien op het gevoel. Maar dat wist de meester niet. Aan oogen zouden ze onder den grond ook niets hebben. 't Is daar immers toch donker?’

‘En wat eet een worm dan?’

‘Toch het meest zwarte aarde. Maar weet u, in die zwarte aarde is een stof en die heet humus. En dat is eigenlijk gekomen van verrotte bladeren. En daar haalt hij zijn eten uit.’

‘Dus eigenlijk eet hij verrotte bladeren?’

‘Ja. Dan stopt hij zijn heele lijf vol aarde.’

[p. 51]

‘Hoe doet hij dat dan?’

‘Door zijn mond natuurlijk. Want hij heeft wel een mond. En door zijn heele lijf loopt een wijd darmkanaal. Dat eet hij dan heelemaal vol. En wat hij niet verteert, dat werpt hij aan den anderen kant van zijn lijf weer uit. Hebt u wel eens van die kleine hoopjes zwarten grond gezien? Die heeft een worm uitgeworpen. Want die wil hij niet in zijn gangen hebben. En daarom gaat hij naar boven en werpt ze daar op den grond uit.’

‘Dat is nogal netjes van zoo'n beest,’ vond Moeder.

Maar Vader zei: ‘Netjes? In zijn eigen gang wil hij 't niet hebben, en daarom gooit hij 't maar in onzen tuin.’

‘Ja maar Vader,’ zei Dina, ‘hij weet natuurlijk niet, dat het onze tuin is.’

‘Daar heb jij weer gelijk aan. En wat wist de meester nu nog meer? Of is 't al uit?’

‘O neen, er komt nog een boel meer. Maar daar kan ik zoo ineens niet op komen. O ja, hoe lang denkt u, dat zoo'n gang wel is?’

‘Zoo lang als een potlood.’

‘Neen, langer.’

‘Dan zoo lang als de poot van een stoel.’

‘Nog langer. Ze zijn soms wel twee meter. Dat zijn dan de langste.’

‘Hoe lang is dat dan?’ vroeg Willem.

‘Dat is zoo wat zoo lang als die deur,’ zei Vader.

[p. 52]

‘Dan gaan ze toch diep, hoor!’

‘Ja Moe, en die gangen loopen meestal recht naar beneden. En als het dan winter is, kruipen ze heelemaal naar omlaag, en daar hebben ze dan een heel klein kamertje. Dan rollen ze zich in elkaar, en dan is het kamertje net vol. En daar blijven ze dan den heelen winter liggen.’

‘Maar waarom kruipen ze soms boven den grond?’

‘O Moe, ze eten ook nog wel wat anders. Dorre blaadjes en groene blaadjes haalt hij in zijn gang. Weet u, wat hij graag lust? Bladeren van kool en van uien. En ook stukjes vleesch eet hij op. Als hij een dooie tor vindt of een vlieg, dan trekt hij die ook naar binnen. Maar hij eet van dat alles alleen, als het aan het rotten is. En als het nu nog niet rot, bij voorbeeld een versch blaadje of een stukje vleesch, dan laat hij het eerst rotten. En daarvoor doet hij er dan een zuurachtig vocht over, dat uit zijn lichaam komt.’

‘Dus hij eet ook vleesch?’

‘O ja. Als u 's avonds een paar stukjes vleesch bij een gang legt, dan zijn ze 's morgens weg. Dan heeft de worm ze in zijn gang gesleept. En nu weet ik ineens nog wat.’

‘Vertel op dan.’

‘Als de worm in zijn gang zit, wil hij daar natuurlijk graag veilig zijn. En daarvoor stopt hij dan den ingang toe. Dan haalt hij 's nachts veertjes en takjes en stukjes

[p. 53]

stroo en blaadjes bij zijn gang, en die trekt hij daar dan in. En als je dan 's morgens komt kijken, steekt dat propje er nog een beetje uit.’

‘Dat moeten we dan eens gaan zien,’ zei Vader.

‘Ja, maar dan moet u in den herfst gaan kijken, want dan gaan ze immers naar beneden, om den heelen winter in hun kamertje te blijven.’

‘Goed, help het maar onthouden, dan zullen wij in 't najaar eens zien, of we zoo'n gang met een propje gesloten vinden. Maar als we het dan niet zien, dan zeg ik, dat je meester gejokt heeft.’

‘En dat mag u dan toch niet zeggen, want dan zijn er hier misschien weinig wormen.’

‘Zijn er dan niet overal evenveel?’ vroeg Willem.

‘O neen, in het zand zijn ze heelemaal niet. Daar hebben ze niets te eten. Er moet veel humus in den grond zitten. En weet u, wanneer ze veel boven komen? Als het dikwijls regent. En als het langen tijd droog is, kruipen ze naar de diepte. Maar dan is er nog wel een middeltje, om ze naar boven te jagen. Dan moet je een dikken stok in den grond steken, en daarmee schudden. Dan denken ze dat er een mol aankomt, om ze op te eten, en dan kruipen ze gauw naar boven en naar buiten.’

‘Maar kind!’ zei Moeder. ‘Wat heb je dat alles toch goed onthouden! Die meid heeft een geheugen als een ijzeren pot. Jij moet maar schooljuffrouw worden.’