Nog niet geworden het land van onze jeugddromen

[p. 24]

Pe a moni go?

‘De afgelopen dagen mocht ik in Washington D.C. meekijken in de keukens van de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds. Het was een aaneenschakeling van conferenties, seminars, highlevel meetings en special sessies waar de financiële politieke top van de wereld, nuchtere specialisten en economen van de twee instituten, bijeenkwamen. Ook had ik het genoegen om zogenoemde one-on-one gesprekken te hebben met sommige functionarissen. Mijn persoonlijk standpunt over de Wereldbank en het IMF is misschien niet veranderd na deze ervaring, maar mijn inzichten in hoe ze functioneren en waarvoor ze staan, is wel verbreed.

Als journalist vond ik het wel jammer dat een aantal van de ontmoetingen ‘off the record’ waren; de informatie was dus niet bestemd voor publicatie. Dat werd er dan ook constant in gehamerd. ‘What I am going to say now is strictly off the record,’ was het deuntje dat regelmatig werd gezongen.

Vooral wanneer bilaterale zaken tussen het IMF en deze of gene regering aan de orde werden gesteld. Hoe dus binnenshuis wordt gedacht over regeringen of ze al dan niet corrupt zijn, ook de Surinaamse, zal ik helaas voor mezelf moeten houden.’ Aldus Ivan Cairo in zijn column Off - the - record, in ‘de Ware Tijd’ van woensdag 12 oktober 2016.

In het boek Ik zal leren totdat ik moe ben had de hoofdpersoon Servin zich afgevraagd ‘hoe deze kwestie van corruptie zou aflopen’, maar in ‘de Ware Tijd’ van dinsdag 11 oktober 2016 vraagt de columnist Gerold Rozenblad onomwonden: ‘Pe a moni go?’ Dat gaat zo:

‘...Maar Gillmore “Leendert” Hoefdraad (eerst governor van onze Centrale Bank, toen minister van Financiën) zou zijn reputatie geen goed doen als hij niet weer met een konijntje uit zijn hoed kwam. Nu gaan we internationaal staatsobligaties uitgeven met de hulp van Scotiabank en Oppenheimer Funds, met als doel dat Staatsolie meer ademruimte krijgt en ook om de “laatste betalingen” van de Staat voor het 25 procent aandeel in de Merianmijn te voldoen. Oppenheimer? Is dat niet

[p. 25]

die instelling die in april namens de regering erin slaagde 86 miljoen US dollar bijeen te schrapen; een nieuwe lening waarmee de regering een paar oude schulden had vereffend, om zelf wat ademruimte te krijgen? We praten allemaal over IMF en IDB, maar dat Oppenheimerding schijnen we al te zijn vergeten.’ Dus vergeten wij toch! Gerold Rozenblad vervolgt: ‘De regering zocht toen 150 miljoen US dollar, maar het lukte Oppenheimer om slechts ongeveer de helft bijeen te lenen. Het geld kwam van alle kanten, zei Leendert, die toch sprak van een goed resultaat. Nu gaan wij weer de boer op en vraag ik mij af hoeveel nu bijeen gebedeld zal worden. Immers lezen die investeerders ook de krant en als je op een verkeerd spoor zit met het IMF, dan ziet de wereld er plots wat anders uit. Vraag het maar aan de Grieken. We zien straks wel hoe “goed” het resultaat zal zijn.

Maar het is vooral dat Merianding dat mij bezighoudt. En in deze kwestie ben ik geïnfecteerd met het a no mi virus. Want a no mi taki, maar het was Leendert zelf die op een persconferentie in april zei dat met die lening van Oppenheimer de “laatste” vijf van de 25 procent aandelen in de mijn zou worden betaald. Staatsolie had al 20 procent betaald, maar was skeer geraakt en voelt kennelijk nu de druk op de schuldenketel. Nu maakt Surgold trots bekend dat de investeringen 150 miljoen US dollar goedkoper zijn uitgevallen (a no mi taki!). Ik ben geen zakenman en ook geen politicus, maar als je al volledig hebt betaald, zoals Leendert beweerde, dan zou er toch sprake moeten zijn van enige verrekening? Hopelijk horen we daar nog wat van.’ Zo zijn wij terug bij de vraag van de hoofdpersoon Servin in het boek Ik zal leren totdat ik moe ben. Doch columnist Gerold Rozenblad gaat door met: ‘Maar waar ik het meest van wil horen is hoe het in Godsnaam dan mogelijk is dat het bericht van het Kabinet van de President nu toch nog zegt dat een deel van de opbrengsten van de obligatie-uitgifte nu bedoeld is ‘om de laatste betalingen voor het aandeel van de Staat in de Newmontmijn te voldoen.’ Hoezo? In april was met het geld van Oppenheimer toch al voldaan? En nu valt de investering toch goedkoper uit? Yere noh, a no mi tak' ala den

[p. 26]

sani, ma now di den man taki, mi wan sab' wan sani nomo: Pe a moni go?’

President Desiré Delano Bouterse heeft het aan zichzelf te wijten, dat jonge Surinamers zo over hem spreken en schrijven. Zelfs in zijn eigen politieke partij N.D.P. laten jongeren kritische geluiden horen.

In de nacht van 24 op 25 februari 2017, tijdens hun herdenking op het Revoplein, de plaats waar daarvoor ons Hoofdbureau van Politie had gestaan en dat door de coupplegers was weggeschoten, zei zijn partijgenote en medebestuurslid Jennifer Geerlings-Simons dat wij na 37 jaar voor dezelfde problemen staan als toen.

André Misiekaba, ook medebestuurslid en fractieleider van de N.D.P. in De Nationale Assemblee, zei aldaar: ‘Sommige mensen in het land zijn stinkend rijk, terwijl vlak om de hoek anderen niet te eten hebben.’

Zoetjesaan komen steeds meer verheerlijkers van de staatsgreep van 25 februari 1980 tot het besef dat die coup d'etat, zo vier weken voor de reeds georganiseerde verkiezingen van 27 maart 1980 - alle politieke partijen zaten reeds in de propagandarace -, dat die staatsgreep niet had mogen plaatsvinden. Dat die zinloos is geweest. Op zijn beleefdst gezegd!

Enkele weken hiervoor werd Badresein Sital, hoofdbestuurslid van de N.D.P. en oud-voorzitter van de Nationale Militaire Raad van begin Jaren Tachtig van de Twintigste Eeuw, met militaire eer gecremeerd. De laatste jaren voor zijn dood had hij zich, onder andere op radio ABC, zeer kritisch uitgelaten over Desi Delano Bouterse. Hij heeft hem zelfs herhaaldelijk voor een grote leugenaar uitgemaakt. Volgens Sital zou Bouterse de idealen van het begin van wat zij revolutie noemden, hebben verraden.

Sharda Ganga op haar beurt was opnieuw op scherp in haar column Koeienmest in ‘de Ware Tijd’ van zaterdag 25 maart 2017:

‘Vol verbazing kijk ik vanaf grote afstand naar hetgeen zich aan het afspelen is in de Verenigde Staten van Amerika.

[p. 27]

De taferelen in het bestuurscentrum zijn pijnlijk en lachwekkend. Pijnlijk, omdat de grofheid zo weerzinwekkend is; lachwekkend, omdat het amateurisme zo absurd is. Toch zie ik een persoonlijk voordeel aan de oranje-man als president van dat machtige land. Als ik soms naar hem kijk, dan denk ik stiekem: ‘die van ons is toch niet de ergste.’ Ik zeg niet dat het een geweldig voordeel is, maar tegenwoordig moet je elke schilfer van troost en hoop koesteren. De afgelopen week heeft ‘die van ons’ echter heel hard zijn best gedaan om me mijn splintertje troost te ontnemen. Zijn drei ai evenaart die van Trump. Zijn gedraai zou zelfs de perschef van Trump misselijk maken. En de grofheid, ja, die was deze week toch weer van een geheel andere orde.

Als er één ding duidelijk is geworden deze week is het wel wie er de baas is in dit land. Ik vind het op zich wel lekker helder. Wat er ook misgaat in dit land, we mogen nu van harte roepen: ‘Is Bouta's schuld.’ Want hij heeft met het ontslag van Van Dijk-Silos en het in ere herstellen van Parmessar getoond: ik ben de enige baas, ik ben de besluitnemer, ik doe wat ik wil, en ik hoef me niet te laten leiden door geen enkel steekhoudend argument, van niemand. Ik bepaal. Ik. (Okay, misschien is het ‘ik en mijn zakenpartners’, wie weet, ik ben daar niet aan de borreltafel als de besluiten worden genomen. Ja, ik denk borreltafel, gezien de kwaliteit van vele besluiten - daar lijkt me geen bureau, laptop, calculator, pen of papier aan te pas te komen.)

Wie zou er nu nog zo gek zijn om minister te willen worden voor deze president, vroeg ik me af. Mijn vrienden wezen me er echter op dat dat geen probleem zal zijn. Op de eerste plaats zijn er genoeg die denken dat zij speciaal zijn, en dat wat anderen is overkomen hun niet zal overkomen, want ja, de P houdt echt van me. Dan heb je de mensen die echt geloven dat de P het meent als hij een beroep op ze zal doen (‘Jij bent het verplicht aan je land om deze post te vervullen, Suriname heeft jou nodig, jou ja, jij alleen gaat het kunnen, jij bent zoveel beter dan de voorgaande mensen, echt ja, jij, ik volg je al een hele tijd, echt, ja jij, jij alleen kan dit, ja jij’); en op

[p. 28]

de derde plaats heb je genoeg mensen die denken: hm, als ik een jaar kan blijven zitten, zit ik voor jaren goed. Ga ja gang, zou ik zeggen, maar verwacht geen greintje medelijden als na een jaar of wat je houdbaarheidsdatum plotseling vervallen blijkt te zijn, en je op zeer onelegante wijze de deur wordt gewezen. Je kunt de pijn van je blaren verzachten door op de hoop geld te gaan zitten die je van ons meekrijgt na dat jaar. Dat verkoelt.

Maar hoe kunnen wij nu voordeel halen uit deze carrousel van benoemingen en ontslagen?

In Engeland hebben ze weddenschappen lopen voor allerhande zaken. Elk jaar is daar de weddenschap op die de Nobelprijs voor Vrede of die van Literatuur wint, welke beroemdheid als eerste de pijp uitgaat en zo kun je doorgaan. Is er echt nog geen enkele ondernemende jongere of oudere gestart met een weddenschap van wanneer de P bedankt zal worden? Wie de eerstvolgende Jack is die de road moet ‘hitten’? Wie de volgende is die in het stof zal bijten? Ik ben geen voorstander van gokken, maar zo een weddenschap lijkt me toch aardig - als we kunnen afspreken dat we geen geld inzetten, maar een symbolische prijs die in lijn is met de politieke realiteit. Zakken koeienmest bijvoorbeeld.’ Dit schreef Sharda Ganga.

Maar het Redactioneel van ‘de Ware Tijd’ van 24 maart 2017 was ook niet achtergebleven. In zo'n driehonderdentachtig woorden vatte zij het beleid van de President samen. Het bijvoeglijk naamwoord vóór het woord ‘beleid’ kunt u na het volgende te hebben gelezen wel zelf invullen. De titel was: Loze woorden. En dat ging zo:

‘Luttele minuten nadat hij op 12 augustus 2010 voor het eerst was geïnaugureerd als president, hield Desi Bouterse een hoopvolle toespraak. Daarin liepen de woorden “eerlijkheid”, “openheid” en “betrouwbaarheid” als een rode draad. Hij wilde een “corruptievrije regering” creëren en “het vertrouwen in de bestuurders van het land herstellen”. Dat bood perspectief voor de toekomst, zeker voor een volk dat al decennia lijdzaam heeft moeten toezien hoe veel politici en hun vrienden ongestraft hun eigen belang voorop stelden ten opzichte van

[p. 29]

dat van de ontwikkeling van Suriname. Achteraf blijken het volstrekt loze woorden te zijn geweest van het staatshoofd, dus ook hij heeft het volk voor de gek gehouden.

Al snel kwamen de eerste verhalen naar buiten over onfrisse praktijken op ministeries en bij staatsbedrijven onder het bewind van Bouterse. Die werden echter afgedaan als onzin of politieke rancune en vervolgens met de mantel der liefde onder de mat geveegd. Zelfs de overduidelijke corruptiezaken bij het ministerie van Openbare Werken onder leiding van zijn boezemvriend Ramon Abrahams negeerde het Staatshoofd. Uiteindelijk moest hij Abrahams wel de laan uitsturen omdat het allemaal wat te gortig werd. Maar een onderzoek kwam er nooit.

De schandalen bleven zich ook bij aanvang van de tweede regeerperiode van Bouterse, in augustus 2015, opstapelen. Er verschenen kritische rapporten van de Centrale Lands Accountantsdienst (Clad) over onder meer Carifesta en de Naschoolse Opvang, maar ook die legde hij naast zich neer en bleven zonder consequenties. Dus hoezo “eerlijkheid”, “openheid” en “betrouwbaarheid”? Het gebrek daaraan bleek afgelopen dagen opnieuw in de kwestie rond directeur Rabin Parmessar van de NV Energie Bedrijven Suriname (EBS). Hij werd door de raad van commissarissen geschorst vanwege onoorbare praktijken, maar Bouterse vond het niet eens de moeite waard om dat te laten onderzoeken. Hij herstelde Parmessar nog voor hij zijn weerwoord had gehoord in ere en stuurde de rvc naar huis.

Misschien moet Bouterse herinnerd worden aan zijn eigen uitspraken in zijn laatste Nieuwjaarstoespraak: “Ik ga geen fraude en corruptie, waar en wanneer die ook zullen voorkomen, toestaan. Ik zeg u toe, landgenoten: “names” en “faces”, fraude en corruptie zal ik hard aanpakken!” Hoe geloofwaardig is een president nog die jaar in jaar uit anders handelt dan hij een volk belooft te zullen handelen?’

Hierna volgden nog reeksen columns, redactioneeltjes en cursiefjes in deze trant die de vlijtige student wel in de archieven zal nalezen. De straatprotestacties die al gaande waren, werden voortgezet en een enkele linkse politicus van vóór de

[p. 30]

militaire staatsgreep houdt in groepjes discussies om in Suriname het progressieve en socialistisch denken en handelen van de Jaren Zeventig van de Twintigste Eeuw te herintroduceren.

Alzo is ons land nog niet geworden het land van onze jeugddromen.