Nog niet geworden het land van onze jeugddromen

[p. 6]

Zullen Surinamers de archieven raadplegen?

Maar de ouders en grootouders van nu vertellen hun kinderen en kleinkinderen niet meer over vroeger. En de schooljufs en -meesters doen dit evenmin. Als zij dit wel doen, dan hebben zij het over heel vroeger. Over toen zij zelf misschien nog niet waren geboren. En de geschiedenisboeken gaan ook over heel vroeger en niet precies over wat in de afgelopen veertig tot vijftig jaren is gebeurd.

En vanmorgen vroeg een jonge journalist aan scholieren van middelbare scholen waarom hun leraren staakten en de meesten wisten dat niet, terwijl de informatie reeds in de kranten stond, op de radio en televisie was gegeven en deze middels hun mobieltjes waarmee zij de ganse dag speelden makkelijk kon worden verkregen. Belde je de nieuwsredactie van dat radiostation op en vroeg je aan de dame aan de andere kant van de lijn waarom die jonge journalist de jongeren niet hiermee had geconfronteerd, waarom hij niet tegen ze had gezegd: ‘De informatie ligt al op straat,’ antwoordt die dame: ‘Hij was daar als verslaggever en niet als opvoeder. Hij moet slechts verslag doen.’ I sa man? Kun je je dit voorstellen?

Intussen is de vijfde dag van deze staking ingegaan. De leraren vonden dat zij een jaar hiervoor, in 2015, duidelijke afspraken hadden gemaakt met de regering Bouterse. Maar dezen waren net als afspraken met vele anderen niet nagekomen. Zij stonden dus in hun recht om naleving hiervan te eisen. Afspraken zijn afspraken, zeiden zij. President Bouterse daarentegen kwam met een agerstori, zoals ‘de Ware Tijd’ dat noemde: ‘Als een vader zijn dochter een fiets had beloofd voor wanneer zij zou zijn geslaagd, maar intussen het bauxietbedrijf Suralco waar hij werkte de deuren heeft gesloten, dan kan hij die fiets niet meer kopen, anders hebben de andere kinderen van het gezin niet te eten.’

Nou, dan moet je in de archieven de reacties in de kranten van toen maar opnieuw lezen. En de reacties die op de radiostations in allerlei opbelprogramma's werden gegeven opnieuw horen. En niet te vergeten de reacties opnieuw be-

[p. 7]

luisteren via de diverse social media, want dit fenomeen was inmiddels een nieuwigheid in ons land. Al zou de President net als na 8 december 1982 alle radio- en televisiestations uit de lucht halen en alle kranten weer een verschijningsverbod opleggen - alleen ‘de Ware Tijd’ mocht toen, en wel onder censuur, verschijnen -, al zou de President dit herhalen, via de mobieltjes zouden de mensen hun commentaren blijven geven. In 1982 was dit echt nog niet mogelijk. Toen was iedereen stil. En bleef iedereen angstig stil. Zelfs in bed durfden echtparen niets tegen elkaar te fluisteren, want zeiden zij: ‘De muren hebben oren.’ Maar nu zeiden de mensen in hun commentaren gewoon: ‘Dan moet de Vader des Vaderlands het goede voorbeeld geven. Hij moet als President van ons land beginnen te bezuinigen. Hij moet beginnen de hoge salarissen die hij uit de staatskas aan zijn echtgenote, zijn religieuze begeleider en misschien ook nog aan zijn dochter geeft afschaffen, want dit is nepotisme, hebben wij op school geleerd voor als presidenten en koningen van andere landen dit doen. En dan moet de President niet meer voor zichzelf een SLM-vliegtuig charteren als hij op reis gaat, want de vorige President, Venetiaan, deed dit niet. Hij reisde gewoon met andere passagiers samen.’

En het volk zei en schreef - Suriname was opeens duizenden schrijvers rijker geworden -: ‘Dan moet de President, Vader des Vaderlands, al die overbodige dure adviseurs op zijn kabinet wegsturen, want zij adviseerden slechts hoe zij zelf rijker konden worden.’ En de mensen zeiden en schreven: ‘De President had toch zelf op de televisie gezegd dat het moest ophouden, al dat geëet van dure porties en gedrink van Black en Red labels op dit kabinet...’ Maar daarna bleven de hoofden en buiken van zijn naaste medewerkers toch groter worden, toch groeien. Als zij op de televisie verschenen om zogenaamd voorlichting te geven: mi mama. Je vreesde het ergste voor jouw toestel. Je zei: ‘Deze voorlichters zetten mij straks in een nieuwe paiman. Straks bost die hele beeldbuis van me.’ Op zijn Surinaams gesproken, natuurlijk; niet zoals je dit op school voor de repetitie of het examen zou opschrijven.

En een dichter schreef in zijn nieuwste gedicht dat de vol-

[p. 8]

wassenen van nu, hoe macaber het ook klonk, het stukken makkelijker hadden gekregen. Zij hoefden niet meer te vertellen wat zij tijdens de militaire dictatuur in de Jaren Tachtig en Negentig van de Twintigste Eeuw hadden meegemaakt; dus wat zij hadden doorstaan. Zij hoefden slechts te zeggen: ‘De ellende die wij nu anno 2016 meemaken, is van de jaren na de militaire staatsgreep van 25 februari 1980. Trouwens, het is dezelfde couppleger van toen die thans President van ons land is. De man die op advies van een stelletje bakra's met op de achtergrond yankees ervoor had gezorgd dat de verkiezingen die op 27 maart 1980 zouden worden gehouden geen voortgang vonden. Door deze daad zit ons land al decennialang in de smurrie.’

Ene doctor Lou Lichtveld, alias de schrijver Albert Helman, had immers kort hierna in de Nederlandse krant Het Vrije Volk gezegd: ‘Als oud-ambassadeur van Suriname ben ik reeds geruime tijd op de hoogte, dat in diplomatieke kringen in Den Haag en Washington ideeën leefden voor het plegen van een staatsgreep in Suriname, om te voorkomen ... dat progressieve politieke partijen in het parlement kwamen.’ Dit werd reeds gememoreerd in het boek: ‘...en toen was niets mooi meer’ en is in enkele volgende boeken van de schrijver van dit boek herhaald. Staat het ook in de dikke biografie over Albert Helman die professor Michiel van Kempen in deze dagen in Amsterdam - Nederland presenteerde? Tijdens een lezing in het IGSR-gebouw op het universiteitscomplex in Suriname had Van Kempen immers op een vraag van schrijver dezes geantwoord dat hij tijdens zijn studie voor de biografie dit stuk was tegengekomen.

Maar hoeveel Surinamers van vandaag gaan terug in de archieven om te studeren, om te verifiëren? Hoeveel Surinamers lezen nog een goed gedicht? Hier wordt duidelijk, dat die staatsgreep niet tegen de regering van premier Henck Arron was gericht, zoals velen nog papegaaien, maar was gepleegd ter voorkoming dat progressieve politieke partijen in het parlement kwamen. En als wij vandaag de dag die film terugdraaien, moeten wij zeggen: het is ze aardig gelukt. Die

[p. 9]

progressieve, die linkse, politieke partijen bestaan niet meer. Zullen de Surinamers van vandaag in de archieven duiken om dit in de dag- en weekbladen van toen te bestuderen? Zij bestuderen toch allerlei heilige geschriften van veel langer, wel duizenden jaren, geleden...

Het was het omgekeerde van wat in deze dagen van augustus 2016 in Brazilië gebeurde. Daar is middels een paleiscoup de progressieve president, mevrouw Dilma Rousseff van de Arbeiderspartij, waartoe ook de vorige president Luiz Inácio Lula da Silva hoorde, afgezet. Doch van ons heel continent, ondanks het bestaan van een OAS en een Unasur, lieten slechts de vier landen met een linkse regering meteen een protestgeluid horen, namelijk: Venezuela, Bolivia, Ecuador en Cuba. The USA en andere rechts geregeerde landen betuigden hun tevredenheid over dit gebeuren of bleven laf stil. Ook Suriname onder leiding van President Bouterse, de oude couppleger, bleef stil, protesteerde niet meteen samen met de vier progressieve regeringen. Duidelijker kon het niet.