Lucenda verkoopt geschiedenis

[p. 5]

Op straat

De mensen doen zo wild vanavond. Op school zegt een leraar weleens: ‘Doe niet zo wild!’, maar grote mensen kunnen soms ook behoorlijk wild doen, hoor. Kijk, daar toetert er één aanhoudend bij het verkeerslicht, terwijl uit ongeveer de achtste auto daarachter een man herhaaldelijk luid roept: ‘De West, De West!’ Lucenda weet niet wie ze het eerst moet helpen. Ze rent maar tussen stilstaande auto's door naar een derde man die in de rij auto's voor rechtsaf voorgesorteerd staat. Hij zwaait door zijn half geopend donker raam met een bankbiljet. Een krant van Lucenda valt onder het rennen op het nog niet geheel gedroogde asfalt. O jee! Die man biedt ook nog een duizend aan. Vlug zoekt Lucenda in haar linkerhand naar een briefje van vijfhonderd, maar zij geeft hem toch vijf briefjes van honderd. Ze hoort voorop reeds de eerste auto's boos optrekken. Met de overige kranten tussen haar linkerarm en haar borst geklemd rent ze tussen de twee nog stilstaande auto's terug naar het trottoir. Als ze daarbij even bukt om de halfnatte krant op te rapen, vloekt de chauffeur die haar opeens niet meer ziet een van de smerigste volzinnen in het Sranantongo tegen haar. Zij doet alsof ze het niet hoort. Vlak voor een bromfietser springt zij weer op het trottoir. Dat had ze van de straathonden afgekeken. Al zo vaak had ze haar hart vastgehouden voor zo'n vermagerd beest. Maar nee, hoor. Nooit kregen die auto's ze te pakken. Nooit. Nooit? Ach, met haar zou dat niet zo gauw gebeuren, dacht zij. Je moest gewoon vlug zijn. En handig. Handig in de krant afgeven en snel in het wisselgeld zoeken en daarna ook afgeven. Dat was ze. Dat had ze van haar oma geleerd. De lenigheid daarbij had ze van haar moeder. Zij moest ook de hele dag, middag of avond tussen ziekenhuisbedden en rolstoelen hollen, van de keuken naar de ziekenzaal, naar het toilet om een patiënt terug te halen, naar de tele-

[p. 6]

foon, naar de dokter voor een nieuwe instructie, springend over uitstekende benen of wandelstokken op de smalle gangen, trap op, trap af, als de lift het niet deed. Ja, moeder holde en sprong ook constant. Dat had ze Lucenda zo vaak verteld, wanneer zij geen zin had om met oma mee te gaan naar de hoek.

‘Meisje, wees voorzichtig met je wisselgeld,’ zei bezorgd een voorbijgaande meneer, ‘sta je hier alleen te verkopen?’

‘Nee, meneer,’ antwoordt Lucenda, ‘mijn oma staat om de hoek en kijk opa daar aan de overkant.’

‘Zo verweg? Voordat hij hier is... Voorzichtig, hoor, met zoveel geld in je hand. Het is hier zo dónker. Zet een deel in je zak. Want die jongens...!’

Zij had nauwelijks tijd hem te bedanken, want van drie kanten werd ze weer geroepen. Opnieuw moest ze snel een keuze maken. Ze vroeg zich niet eens af: ‘Wie van de drie?’ Op het gevoel af rent ze naar wie haar het makkelijkst uitkomt. En het minst onveilig. Waarom doen de mensen zo onrustig vanavond? Er staat zeker iets bijzonders geschreven. Maar hoe konden de mensen dat weten?, vraagt ze zich af. Daarvoor moest je toch eerst die krant hebben gelezen? Lucenda begreep de grote mensen soms niet. Vooral de laatste dagen niet. Bijna iedereen heeft het over doden. Doden van zo lang geleden. Van toen ze nog niet eens geboren was. Van toen ze nog vijf jaar moest wachten om geboren te worden. Toen pa nog in huis was. Toen hij nog niet was doodgeschoten omdat hij een drugdealer wilde arresteren. Spreekt de krant vanavond ook over die doden? Op de eerste bladzijde ziet zij een grote titel staan. Zij leest die kop in koeieletters. Maar zij begrijpt hem niet. Zij begrijpt wél dat dat de reden kan zijn waarom zoveel mensen vanavond tegelijk de krant willen hebben. Gewoonlijk wil wel een kwartier lang niemand een krant kopen. Soms zelfs een half uur lang niemand. Dan wordt het meestal een heel late avond voor haar.

[p. 7]

‘Welke doden?’

[p. 8]

Onderweg naar huis vraagt ze aan oma, waarom de grote mensen vandaag zo nieuwsgierig waren. Oma kon niet goed lezen, dat wist Lucenda, maar ze luisterde trouw naar het middagnieuws van radio Apintie. Misschien had ze daar wel wat gehoord. Misschien hadden al die nieuwsgierige mensen al iets gehoord. Oma zei, dat de politie zevenendertig mensen gaat ondervragen over de moord op vijftien Surinamers. Zevenendertig militairen en hooggeschoolde mensen die geen militair waren. Sommigen waren eens zelfs minister geweest. Zij moeten aan de rechter gaan vertellen of zij die mensen hadden vermoord, eens, lang geleden, toen zij nog niet geboren was. Toen zij nog vijf jaar moest wachten om geboren te worden. Toen de krant nog een dubbeltje of een kwartje kostte. Het is allemaal zo geheimzinnig. Ook voor de grote mensen die toen al vele jaren daarvoor geboren waren. ‘Ook voor mij, hoor,’ besloot oma haar uitleg, ‘zo raadselachtig!’