Minnerij, misdaad en magie

Merkwaardige zaken uit Maastricht's onbekende verleden

[p. 60]

[Moordenaars - heiligschenners - bokkerijders - chanterend politiehoofd]

Officieren die moord pleegden geradbraakt

In januari 1747 heeft zich in het pand van de weduwe Gadet, die Achter het Vleeshuis woonde, een moord afgespeeld, waarbij twee militairen een joodse medeburger om het leven brachten. Reeds enkele weken later werden beide daders terechtgesteld door middel van radbraking. De hele gang van zaken is terug te vinden in de processtukken, die bewaard zijn gebleven en die een beeld geven van misdaad en straf in het midden van de 18^e eeuw.

De weduwe Gadet had twee kamers op de eerste verdieping verhuurd aan een vaandrig Cassati en een cadet-volontair Polini, behorende tot het regiment van Wolffenbüttel.

Naar de weduwe op 12 april 1747 bij een verhoor door de auditeur-militair verklaarde, had zij in de namiddag van 10 januari gezien dat zich de cadet Polini in gezelschap van een burger van joodse afkomst naar zijn kamer had begeven, waar de vaandrig Cassati zich bij hen had gevoegd. Enige tijd daarna had zij boven iemand horen schreeuwen. Zij was daarop de trap naar de bovenverdieping halverwege opgelopen om te vragen wat er aan de hand was. Beide officieren waren boven aan de trap gekomen en hadden haar geantwoord dat het niets was waarover zij zich ongerust behoefde te maken. Zij was daarop naar haar kamer teruggekeerd. Toen zij kort daarna boven weer geschreeuw en gestommel hoorde, was zij opnieuw tot halverwege de trap naar boven gegaan en had geroepen ‘wat gebeurt daar toch?’. Haar beide huurders kwamen toen de donker gemaakte kamer van de cadet uit en verzekerden haar nogmaals dat er absoluut niets aan de hand was. Zij had een van beiden tegen de ander horen fluisteren ‘ Tiré la pistol’. Zij was daarop weer naar beneden gegaan, waar beide officieren bij haar waren gekomen en hadden getracht haar gerust te stellen. Daar zij vreesde, dat er iets met de door Polini meegebrachte persoon gebeurd was, had zij hen verzocht deze man te laten weggaan. Zij had hieraan toegevoegd, dat zij zelf wilde

[p. 61]

zien dat dit inderdaad gebeurde. De officieren trachtten nogmaals haar ervan te overtuigen, dat zij nergens ongerust over behoefde te zijn, maar toen zij op het onmiddellijk vertrek van de bezoeker bleef aandringen beweerden zij, dat er een ongeluk had plaats gehad. Zij kusten haar de hand en smeekten er met niemand over te spreken want ‘anders soo bent Gij en wij ongelukkigh’. Uit angst had zij dat maar beloofd, waarna de anderen hadden gezegd: ‘Wij hebben den Jood den hals gebroken’. Zij had toen ontsteld geantwoord ‘Ick wil dyn duoden in mijn huis niet hebben’. Zij beloofden haar dat zij hem onmiddellijk zouden wegbrengen, waarop zij weer naar boven waren gegaan. Enige tijd later waren zij met een kist naar beneden gekomen. Zij beweerden, dat de dode zich hierin bevond en dat zij hem in de Maas gingen werpen. Volgens haar verklaring zou ‘desselve haer naer dato vrolyck gemaekt hebben, dansende en fluytende’. De daarop volgende dag had zij het toch maar beter geacht het gebeurde aan de overste-wachtmeester te melden. Deze liet beide officieren arresteren en gaf de onderschout Lindeblat opdracht ter plaatse een onderzoek in te stellen. Nadat deze de kamers door een smid had laten openbreken, vond hij in een der kamers een pot vol bloed en water, een bebloed scheermes en een doek vol bloedvlekken. Men had kennelijk geprobeerd alle bloedsporen uit de kamer te verwijderen, waarvoor men zelfs de bloedspatten op de muren met een mes had afgekrabd, maar men had daarbij een grote bloedplas in een hoek bij het raam over het hoofd gezien. In de andere kamer vond de onderschout aan de buitenkant van een der ramen aan de straatkant, een bebloede hamer. Beide kamers werden voor nader onderzoek verzegeld. Nadat de onderschout verslag van zijn bevindingen had uitgebracht werden de gevangenen voor de auditeur en gedeputeerde officieren geleid. Zij legden een volledige bekentenis af. Zij hadden de Jood met een hamer het hoofd ingeslagen en daarna met een scheermes de keel afgesneden. Daarna hadden zij het lijk in stukken gesneden en in een kist gestopt, die zij met hun tweeën bij de Maasbrug in de Maas hadden geworpen.

Inmiddels bleek de kist reeds de dag na de moord te zijn aangespoeld in de buurt van de Boschpoort. De kist was in het water openge-

[p. 62]

gaan. Een arm en twee benen waren eruit verdwenen.

Met de moordenaars werd korte metten gemaakt: Op 4 februari 1747 werden zij geradbraakt of, zoals Collette dit in zijn Collectanea (deel 7) vermeldt: ‘off om wel te seggen geradert ende op een rat gelegd, den eenen hadt 18, den anderen 21 slagen met het rat ontvangen, totdat geene beweegingen meer mercken konden.’

‘Na enige dagen op het rad te hebben gelegen, waarop hun lichamen waren uitgerekt en hun botten verbrijzeld, zouden zij, naar men uit de daar omgewoelde grond meende te kunnen opmaken, daar in de buurt in alle vroegte zijn begraven. In werkelijkheid bleek dat men de lijken in de Maas had geworpen, want door de hoge waterstand waren zij niet ver daarvandaan in het oeverriet aangespoeld. Zij werden ter plaatse begraven.

Ofschoon dit niet in het vonnis vermeld staat, schijnen beide militairen van het slachtoffer, wiens naam overigens nergens vermeld wordt, gelden te hebben geleend. Vermoedelijk had hij op terugbetaling hiervan aangedrongen, waarop zij hem, onder voorwendsel, dat hij daar zijn geld zou krijgen, naar hun kamer hadden gelokt, met de bedoeling hem daar te vermoorden.

In de Nederlandsche Jaarboeken van 1747 staat over deze affaire vermeld: ‘wetende dat deze jood een Goudbeurs van omtrent 300 Dukaten en eenige Diamante-Ringen by zig hadt, wisten hem op hun kamer in het huis “Agter de Vleesch-Hal” te krijgen en hem daar te vermoorden.’ Het artikel bevat gruwelijke details over het in stukken snijden van het lijk. Men zou de daders op het spoor zijn gekomen, doordat zij het lijk in hun veldkoffer hadden verpakt, die de volgende morgen aan de Boschpoort bij het hooimagazijn was aangespoeld.