De rebellie van 1815, algemeen bekend als Slachters Nek

H.H.H. Minuten, 21sten December 1815.
Uitenhagen.

Artikelen, &c.

Barend de Lange, Gedetineerde.

1. Hoe is uw naam, ouderdom, geboorteplaats, en woonplaats?	Antwoord: Zegt: Barend de Lange, Jans zn:, 21 jaar oud, geboren aan de Groote Visrivier, woonachtig voor aan de Baviaansrivier op de gewezen plaats van Jacobus Krugel onder Graaff-Reinet.
2. Hebt gij iets gehoord van eene verzameling van gewapende menschen?	Antwoord: Ja, zij hebben rondgereden.

[p. 339]

3. Zijt gij daar ook bij geweest?	Antwoord: Ja, ik was gecommandeerd door Willem Krugel.
4. Hoedanig waart gij gecommandeerd?	Antwoord: Om present te zijn bij Daniel Erasmus met mijne wapenen en provisie voor vier dagen.
5. Tegen welken dag moest gij daar komen?	Antwoord: Dat weet ik niet meer.
6. Zijt gij op den bestemden tijd daar gekomen?	Antwoord: Ja.
7. Hebt gij uw Veldcornet en andere menschen daar gevonden?	Antwoord: Ja, onzen provisioneelen Veldcornet, Willem Krugel, Lucas van Vuuren, Christiaan Dreijer, en anderen die ik niet ken.
8. Wat heeft Willem Krugel aan u gedaan?	Antwoord: Ik moest met hem mederijden, naar zijne plaats.
9. Moesten er meer menschen naar zijne plaats rijden?	Antwoord: Ja, er zijn er meer medegereden, maar ik ken dezelven niet; die ik ken, zijn naar huis gereden.
10. Wie zijn naar huis gereden?	Antwoord: Lucas van Vuuren en Christiaan Dreijer.
11. Wat hebt gij op de plaats van W. Krugel gevonden?	Antwoord: Niets; maar in den nacht zijn er menschen gekomen.
12. Hoelang zijt gij daar gebleven?	Antwoord: Eén nacht.
13. Welke menschen zijn er in den nacht gekomen?	Antwoord: Andries Meijer en Johannes Bezuidenhout, zooals ik hem heb hooren noemen, want ik kende hem niet.
14. Hebt gij niet gehoord wat zij daar zijn komen doen?	Antwoord: Neen.

[p. 340]

15. Wat is er verder gebeurd?	Antwoord: Des anderen daags zijn wij uitgetrokken.
16. Waar zijt gij naar toe getrokken?	Antwoord: Naar den Slachtersnek.
17. Hebt gij daar ook menschen gevonden?	Antwoord: Neen, maar toen wij daar waren, zijn daar twee of drie menschen gekomen.
18. Waar zijt gij verder gegaan?	Antwoord: Naar de plaats van Van Aart, aan de Visrivier, waar de post van Capt. Andrews is.
19. Zijn al de menschen, die bij W. Krugel waren bijeen gekomen, daarheen getrokken?	Antwoord: Ja.
20. Wat hebben zij op die post van Capt: Andrews gedaan?	Antwoord: Niets, maar ik heb er één zien naar de post toerijden.
21. Wie was dat?	Antwoord: Ik weet het niet; ik kende hem niet.
22. Wat moest hij daar gaan doen?	Antwoord: Dat weet ik niet.
23. Hebt gij naderhand ook niet gehoord wat hij daar gedaan had?	Antwoord: Neen.
24. Hebt gij ook niet gehoord waar Hendrik Frederik Prinslo, Mart: zn:, destijds was?	Antwoord: Ik heb gehoord dat hij bij Capt. Andrews was.
25. Hebt gij dan ook niet gehoord dat de menschen bij welke gij waart, hem wilden los hebben?	Antwoord: Neen.
26. Hebt gij niet gehoord wat H. Prinslo daar deed?	Antwoord: Neen; maar ik heb gehoord, dat de Dragonders hem van zijn vader van daan hadden gehaald.

[p. 341]

27. Hebt gij niet gehoord waarom hij van zijn vader was vandaan gehaald?	Antwoord: Neen.
28. Hebt gij den Veldcommandant Nel ook destijds bij die menschen gezien?	Antwoord: Ja; hij is daar geweest.
29. Hebt gij niet, kort na zijn vertrek, Willem Krugel in een kring onder de menschen zien staan?	Antwoord: Ja.
30. Wat hebben de menschen in dien kring gedaan?	Antwoord: Neen; ik stond daar niet bij.
31. Hebben zij daar niet gezworen dat zij aan Willem Krugel getrouw zouden zijn?	Antwoord: Ja; zooals ik gehoord heb.
32. Weet gij ook dat Hendrik Klopper omtrent dien tijd van die menschen is weggereden?	Antwoord: Neen.
33. Waar zijt gij vervolgens gereden?	Antwoord: Tot over Louw Erasmus, en vandaar weder naar den Slachtersnek, omdat wij nog één dag aan den anderen kant van Louw Erasmus waren gebleven.
34. Op den hoeveelsten dag zijt gij weder op den Slachtersnek gekomen?	Antwoord: Wij hebben daar den derden nacht geslapen.
35. Hoelang zijt gij daar gebleven?	Antwoord: Den anderen dag tot den middag toe.
36. Waar zijt gij dien anderen middag naartoe getrokken?	Antwoord: Daar is de Landdrost Cuyler gekomen, en toen zijn wij naar huis gereden.

[p. 342]

37. Waarom zijt gij zoolang bij die oproerige menigte gebleven?	Antwoord: Omdat, toen ik eens daarbij was, ik niet naar huis mocht rijden, want Joh. Bezuidenhout had gezegd dat hij den eersten die daar vandaan reed, zoude laten overhoop schieten.
38. Hebt gij behalve Joh. Bezuidenhout ook anderen zoo hooren praten?	Antwoord: Neen.
39. Waren er meer menschen, die ook hadden willen weggaan, doch, even als gij, bang waren?	Antwoord: Ja, Frans van Dijk, en nog anderen, vier of vijf, maar die ik niet ken.
40. Was Joh. Bezuidenhout alleen in staat om u, en die vier of vijf, daar te houden?	Antwoord: Hij heeft ons bang gemaakt, door zijne macht van Kaffers daar hij van sprak.
41. Wat wilde hij met die Kaffers doen?	Antwoord: Hij zeide, dat hij ons door de Kaffers zoude laten vermoorden.
42. Toen gij in de gelegenheid waart om van Bezuidenhout af te komen, en ik u tot drie malen toe had laten noodigen, waarom zijt gij niet gekomen?	Antwoord: Ik was bang uit hoofde van den misstap dien ik gedaan had.
43. Welken misstap hadt gij gedaan?	Antwoord: Omdat ik zoo lang bij Bezuidenhout gebleven was.
44. Zoudt gij den commandeerbrief nog kennen, indien dezelve u vertoond wordt?	Antwoord: Ik weet het niet.
45. Aan den Gedetineerde vertoond zijnde den commandeerbrief van Willem Fredrik Krugel in dato 12 November 1815, en gevraagd of dit dezelfde is?	Antwoord: Ik geloof dat het dezelfde is.

[p. 343]

46. Welke is uwe gedachte geweest, toen gij op een vreemden weg gebragt werdt, en toen een ander dan uw privisioneele veldkornet u bevelen gaf?	Antwoord: Ik heb daar geene gedachte over gehad; ik was altijd op zijde.
47. Wie kwam u voor, het hoofd van die menigte te zijn?	Antwoord: Ik heb gedacht, dat Johannes Bezuidenhout het hoofd was, en ons niet wilde laten naar huis gaan.
48. Hebt gij geene anderen gezien, die mede daar bevel voerden?	Antwoord: Neen; als Willem Krugel, die onze veldcornet was.
49. Hoe zijt gij eindelijk van Bezuidenhout afgekomen?	Antwoord: Die is naar huis gereden, en toen ben ik ook naar huis gereden.
50. Moet gij niet erkennen door bij die gewapende menigte u bevonden en daarbij gebleven te zijn, in weerwil der gelegenheid die er was om van hen af te komen, u misdadig en strafbaar gemaakt te hebben?	Antwoord: Ja; doch ik ben daar onkundig in.
51. Wat hebt gij tot uwe verschooning of verontschuldiging in te brengen?	Antwoord: Niets, als dat ik van den Slagtersnek ben omgekeerd, en naar den Adjunct Landdrost Van de Graaff gereden, om mij aan te geven.

Aldus &c., 21 December 1815.

Als Gecommitteerdens:

P. Diemel.

W. Hiddingh.

(Get.) Barend de Lange.

Mij present:

G. Beelaerts van Blokland,

Secretaris.