Alle de brieven. Deel 4: 1683-1684

[p. t.o. IV]

Detail uit Anatomische Les.
Schilderij door Cornelis de Man (1681).
(Oude en Nieuwe Gasthuis, Delft.)
(Vgl. Brief 44, aant. 6, blz. 40, deel III.)
Detail from Anatomical Lesson.
From a painting by Cornelis de Man (1681).
(Old and New Hospital, Delft.)
(See Letter 44, note 4, p. 41, Vol. III.)

[p. V]

Voorrede voor Deel IV.
Preface to Vol. IV.

[p. VI]

Een woord vooraf.

Eindelijk, na lange vertraging, verschijnt dan ook deel IV van Leeuwenhoek's Brieven, bevattende de brieven 70 tot en met 81, uit de jaren 1683 en 1684. Het oorspronkelijke handschrift van de belangrijkste dezer wordt in het archief der Koninklijke Sociëteit te Londen bewaard, dat van de zes brieven aan Antoni Heinsius is in het Rijksarchief te 's-Gravenhage opgeborgen. Voor de Nederlandse aantekeningen is de nieuwe spelling ingevoerd, met behoud van de buigings-n.

Evenals in deel III zijn ook hier aan het eind achter de brieven 2 uitgebreide aantekeningen in de vorm van een artikel opgenomen. Prof. dr. W.P.C. Zeeman zet uiteen, hoeveel Leeuwenhoek met zijn eenvoudige microscopen reeds zag van de anatomie van het oog; mej. J.I.H. Mendels toont het belang van Leeuwenhoek's brieven aan voor de kennis van het Hollands uit dien tijd.

De Engelse vertaling is tot en met Brief 80 nog door Prof. dr. A.E.H. Swaen verricht. Deze had tot kort vóór zijn op 84-jarigen leeftijd ingetreden dood nog aan Brief 81 gewerkt. Deze brief werd opnieuw in zijn geheel door mevr. M. Bunnemeijer vertaald. Het artikel van prof. Zeeman over Leeuwenhoek en de Oogheelkunde werd door mevr. J. Mesdag in het Engels overgebracht; de heer A.J.A. Hosman behartigde de vertaling van gedeelten uit het artikel van mej. Mendels over de taal en stijl van Leeuwenhoek. De correctie der wetenschappelijke vaktermen in de Engelse vertaling werd ten dele door Prof. dr. J.W. Duyff gedaan, ten dele door Prof. dr. L.F. de Beaufort. Ook voor dit deel verleende Prof. dr. H. Engel zijn medewerking bij het samenstellen van het zaakregister.

De samenstelling der Commissie van uitgave is, sedert deze werd ondernomen, zeer gewijzigd. Door de benoeming tot voorzitter der Afdeling Natuurkunde van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen zag Prof. dr. A.J. Kluyver zich genoodzaakt het secretariaat van de Leeuwenhoeck-Commissie neer te leggen, hij bleef echter werkend lid; zijn functie is door Dr. J.A. Bierens de Haan overgenomen. In het jaar 1950 ontviel aan de Commissie het lid Dr. F.M.G. de Feyfer, in 1952 overleed het lid Prof. dr. J.A.J. Barge.

[p. VII]

Preface.

At long last, after much delay, this, the fourth volume of Leeuwenhoek's letters, comprising Letters 70 to 81 inclusive, written in the years 1683 and 1684, is published. The original manuscripts of the most important among these letters are in the archives of the Royal Society in London, the six addressed to Antoni Heinsius being in the State Archives at the Hague. The new spelling, with retention of the inflexional n-ending, has been adopted for the Dutch annotations.

Two extensive annotations in the form of an article are appended at the end of this volume on lines similar to those followed in volume III. Prof. W.P.C. Zeeman explains how much of the anatomy of the eye Leeuwenhoek saw with the aid of his simple microscopes. Miss J.I.H. Mendels points out the importance of Leeuwenhoek's letters for the knowledge of the Dutch language current in this period.

Prof. A.E.H. Swaen was responsible for the English translation up to and including Letter 80. Until shortly before his death at the age of 84, Prof. Swaen had been working on Letter 81, which was eventually re-translated in its entirety by Mrs. M. Bunnemeijer. The article by Prof. Zeeman on Leeuwenhoek and ophthalmology was done into English by Mrs. J. Mesdag, and Mr. A.J.A. Hosman translated parts of Miss Mendels' article on Leeuwenhoek's language and style. Professors J.W. Duyff and L.F. de Beaufort shared the task of correcting scientific terms in the English translation. Once again Prof. H. Engel assisted in the compilation of the subject-index.

The composition of the Committee of Editors has undergone considerable change since its inception. Owing to his appointment as President of the Department of Physics at the Royal Dutch Academy of Sciences, Prof. A.J. Kluyver was obliged to relinquish his secretaryship of the Leeuwenhoeck Committee, though he continues to be an active member. His function has been taken over by Dr. J.A. Bierens de Haan. In 1950 the Committee lost its member Dr. F.M.G. de Feyfer and in 1952 the death occurred of Prof. J.A.J. Barge.

[p. VIII]

De commissie werd aangevuld met de leden Prof. dr. W. Kouwenaar (waarnemend voorzitter), Dr. D. Schoute en Dr. H.W. van Seters. De organisatie der critische wetenschappelijke bewerking bleef in handen van Dr. A. Schierbeek.

De tegenwoordige samenstelling der Commissie is:

Prof. dr. G. van Rijnberk, lid, voorzitter.

Dr. J.A. Bierens de Haan, lid, secretaris.

Prof. dr. J. Boeke } leden.

Prof. dr. J.W. Duyff } leden.

Prof. dr. H. Engel } leden.

Prof. dr. G.C. Heringa } leden.

Prof. dr. G.C. van Iterson } leden.

Prof. dr. A.J. Kluyver } leden.

Prof. dr. W. Kouwenaar } leden.

Dr. A. Schierbeek } leden.

Dr. D. Schoute } leden.

Dr. H.W. van Seters } leden.

Mevr. mr. M. van Eijsden-van Rijnberk, adjunct-secretaresse.

September 1952.

G. van Rijnberk.

[p. IX]

The Committee was enlarged by the members Prof. W. Kouwenaar (deputy president), Dr. D. Schoute and Dr. H.W. van Seters. Dr. A. Schierbeek is still in charge of the scientific and critical part of the edition.

At present the Committee is composed of:

Prof. dr. G. van Rijnberk, member, president.

Dr. J.A. Bierens de Haan, member, secretary.

Prof. dr. J. Boeke } members.

Prof. dr. J.W. Duyff } members.

Prof. dr. H. Engel } members.

Prof. dr. G.C. Heringa } members.

Prof. dr. G.C. van Iterson } members.

Prof. dr. A.J. Kluyver } members.

Prof. dr. W. Kouwenaar } members.

Dr. A. Schierbeek } members.

Dr. D. Schoute } members.

Dr. H.W. van Seters } members.

Mrs. M. van Eijsden, née van Rijnberk, Ll.D., assistant-secretary.

September 1952.

G. van Rijnberk.