Dialogus Creaturarum dat is Twispraec der creaturen

(2015)–Gheraert Leeu– rechtenstatus


Vanden leuendigen mensch ende die doot Dyalogus hondert xxij. \| DIe Ga naar voetnoot421 doot als aristotiles scrijft is die ewige slaep vrese der ri \| ker luyden:begeerte der armer menschen. een dinc ofte last daer geen \| raet tegens en is. een moordenaer des menschen. een vluchte des leuens \| [25] een brekinge des lichaems Leuen is vrolicheyt der goeder men- \|
[Folio q5v]
schen droefheyt der onsaligher. Een schoon ionck rijck sterck \| ende ghesont man quam tot die doot ende seyde O du onuer- \| wandelbaer lot. ontferme di mijns ende verhoer mijn ghebet \| En wil doch niet tot mi seynden die grote pijn ende last die ic \| [5] van di verbeyde Ic sal di gheuen gout siluer ende costelike ghesteen \| te huysen houen ende sant henxsten ende paerden ende alle dat- \| tu begheren mogeste van allen tijtliken goeden ende rijcdommen. \| op dattu mi niet raken of antasten en wilste die doot antwoor \| den O broeder du bitste onmoghelike dinghen die du van go \| [10] de niet bidden en selste dan alleen eerlike ende moghelike din- \| gen daer om en hebste niet wel ghesproken Want den mensce \| toe ghesproken wortDie doet o mensche verwachtet dij in allen \| steeden ende plaetsen Daer om ist dattu wijs biste du selfsten oec \| weder in allen plaetsen ende stonden verbeyden Want die pro \| [15] pheet dauid die heylighe man scrijft inden souter Wye is dye \| mensch die leuendich is den doot niet sien een Ga naar voetnoot422 sal Of hy seg- \| ghen woude nyemant. Hier om seyt een wijs man In gheen- \| re manieren en moechstu o mensche den doot ontgaen Die doot \| hout. hi kerft:hi dodet alle dat ye leuen vleysch of lichaem heeft \| [20] ontfanghen. Wilt my daer om seyde doe die doot o mensche \| lijdsameliken ontfanghen want ic dy niet nuwes doen en sal \| het en is al voer di ghesciet eer du mensche waerste Want se \| neca seyt Nyemant vanden menschen en is alsoe dom dat hy \| niet en weet dat hi nyet steruen en sal:ende nochtant als dye \| [25] doot coomt soe beuet hi ende screyetWat huylstu wat screystu \| om dattu steruen moetes Tot deser wet bistu gheborenWat \| ghesciet di nuwes Hier toe bistu geboren Dit is gheboert dijn \| vader dijn moeder ende alle dinen vrienden ende maghen Dit \| is ghecomen allen den gheen die voer di gheweest sijn ende sal \| [30] ghescieden allen die na di comen sellen: Want dat leuen en is \| niet ghegheuen mit voordel om niet te steruen Het is een ghe \| meyn ghebot dat ghebiet gheboren te warden ende dat weder te \| steruen alle dat leuen ontfanghen heeft Daer om sellen wi ver- \| drachliken lijden dat wi niet ontgaen en moghen. Men leest \|
[Folio q6r]
vanden coninck dauid dat hi vastede ende penitencie dede voer \| sijn kint te wilen dattet sieck was Ende doet doot was seyde \| hi tot sinen dienres. wat wil ick vasten nu dat kint doot is: \| Ick en machs niet weder roepen. Mer ick sal ymmer moeten \| [5] gaen tot hem mer hi en mach niet weder comen tot my. Men \| leest dattet ghesciede op eenre tijt dat een philosooph tijdinge \| quam dat sijn soen ghestoruen was dat hi antwoorden ende sei \| de doe ick hem wan wist ick wel dat hi steruen most. Valerius \| scrijft dat anaragoras die philosooph doe hi hoorden den doot \| [10] sijns soens gaf hi antwoort ende seydeDu en boetscappes mi \| niet onuerbeyts of dat nye gheweest en is want doe hi ghebo- \| ren wort van mi wist ick wel dat hy steruen soude want dat die \| wet is ende een seker reghel is dat nyemant en steruet die nye \| gheleeft en heeft ende dat nyement en leest die niet sterflick en \| [15] is nader naturen Item die prince penophon doe hi verhoerde den \| doot sijns oudsten soen die inden strijt ghebleuen was leyde hi \| alleen daer om die croen van sijn hoeft om dat hi onledich was \| sacrificien te doen sinen afgoden Ende vragede daer nae doe \| hi ledich was hoe dat hi ghebleuen was Ende doe hi verstont dat \| [20] hi sterkelike weder vechtende ghebleuen was settede hi die croen \| weder op sijn hoeft ende swoer bi sine goden dat hi meer blij- \| scappen ende ghenoechten had van dat sijn soen hem also vrome \| liken inden strijt hadde bewesen. dan hy droefheyt hadde van \| sinen doot Iheronimus die heylighe leeraer scrijft van eenre hey \| [25] liger edelre vrouwen die hoer man ghestoruen was dat eer si \| hoers mans lichaem begrauen had hoer kijnderen mede al ge \| lijc storuen Hoert hier seyt Ieronimus Een ongheloeflic dinck \| sel ick seggen mer nochtans dat waer is als god mi daer tuych \| of is Wie soude vermoeden dat die goede vrouwe niet mit han \| [30] ghende ende ghespreyenden haar mit ghescoerden clederen mit groter \| misbaer hoer soude bewisen droeuich te wesen Si en liet niet een traen \| mer bleef onbeweechlic voerden voeten ons heren recht of si hem bij- \| der voeten hadde ghehouden ende seyde: Siet lieue heer ihesu \| Nu ben ick van allen lasten ontbonden nu sal ick dy dyenen: \|
[Folio q6v]
mit lijf ende ziel want du mi van die lasten verlosset hebste. \| Men leest inden kroniken vanden keyseren dat octauianus co- \| nincinne doe si horen soen begrauen hadde wes naem drusius \| was al was si een heydens wijf dat si nochtant bi hoer natuer \| [5] lick verstant alle teykenen der droefheyt van hoer dede. ende \| seyde Wat baet dat screyen om dat gheen datmen niet scuwen \| en mach ende alst coemt nyemant ontulien en mach noch oeck \| die ghestoruen is weeder gheroepen werden en mach. Daer \| om seyt seneca. Die wijse mensche en wort nyet bedruckt int \| [10] verlies sijnre kinderen ofte der vrienden: ghelijckmoedeliken \| draghende horen doet soe als hi sijns selfs doot verbeydt. \| Daer om is ghedenckenisse des doots een toem bedwinghen \| de den mensche dat hi niet alte seer wt en vloye doer die breet \| heyden der begheerten ende der ghonoechten Ga naar voetnoot423 Ghedenckenis- \| [15] se des doots is die alre meeste wijsheyt Als plato die grote phi \| losooph seyt ¶ Men leset int leuen des patriarch sinte Iohan \| nes elemosinier. datmen hier voermaels als dye keyser ghe- \| croont wort een manier hadden dat dan steenhouwers. ma- \| kers der dooder grauen tot hem quamen ende seyden. Heer \| [20] keyser ghebiede van wat materie als van steen of van metael \| ghi uwe graft ghemaeckt wilt hebben: Vermanende hem in \| dien woorden dat hi ghedencken soude dat hi een sterflick en- \| de verganckelick mensch waer. dat hi sorghen soude voor hem \| seluen ende der zielen salicheyt ende alsoe sijn rijck wijslick en \| [25] de doechdelick soude bescermen ende regieren. Hier om seyt \| die wijse manGhedenck dijnre vterste dinghen ende du en sel- \| ste inder ewicheyt nyet sondighen. ¶ Alfoncius scrijft inden \| boeck vander vroescap dat doe alexander dye grote konynck \| die heer van alle die werlt was ghestoruen was ende men sijn \| [30] graft van goude makeden dat dan doe veel philosophen bi qua \| men. van welken die een seyde Alexander heeft sijn scat ghe- \| maect vant gout. ende nu weder maect dat gout sijn scat van \| hem. Die ander seyde alexander hadde ghisteren heerscappie \| bouen dat volc mer huyde n heeft dat volck weder heerscappie \|
[Folio q7r]
ouer hem: die derde seyde Gisteren hadde alexander macht veel \| menschen vander doot te verlossen. huden en heeft hi niet mo- \| ghen ontgaen die scutten des doots. die vierde Alexander ley- \| den ghisteren dat volck waer hi woude. huyden brenghet hem dat \| [5] volck ten graue. die vijfte Alexander belasten gisteren die aerde \| huyden wort hi daer weder of beladen. dye seste. gisteren ontsagen \| alle menschen alexander. huyden rekenen si hem voer niet. die se \| uende Alexander hadde ghisteren veel vrienden huyden heeft hise \| al ghelijc. die achte seyde Gisteren en was hem alle die werelt \| [10] niet groot ghenoech. huyden lijdet hi mit een graft van vijf voe \| ten. Die dese punten wel ouerleggen konde die soude hem in \| allen dinghen wel bedwinghen Iob sprektt Ga naar voetnoot424 vanden leuendighen \| mensche dat hi als drec ende slijc int eynde verloren sal warden. \| Daer om ghebiet die wise man Gedenc dat eynde: wanttet be \| [15] ter is te gaen totten huyse des droefheyt dan des werscaps: want \| inden huyse des screyens wort die mensche vermaent van dat \| eynde alle der menschen ende daer ghedenckt die leuende wat \| hy toecomende is dat hy oeck myt alsulken eynde besloten sal \| werden. Merke daer om o mensche ende besiet dat inden doot \| [20] des menschen die nose kout wort. die tanden warden swart: \| dat aensicht wort bleyck: die senen ende aderen des lichaems \| warden ghescoert. dat hert berstet van groter pijnen alle dye \| leden des lichaems warden kout ende stijf als hout ende steen In \| alle die werlt en is geen versmadeliker dinc dan dat dode lich \| [25] aem des menschen Menwils niet int water werpen op dat dat \| water daer of niet veruult en wardeMen hanghet des niet in \| der lucht op dattie lucht daer of niet ontreynicht en warde noch \| inficeert Mer als een venijnt dinc worthet in een kuyl gesmact \| ende op dat mens niet meer en sie wortet haesteliken mitter aer \| [30] den bedect Siet ende merct o mensche hoe die glorie der werlt \| gheeyndet wort Si wort in een stinckeden kuyl besloten daer \| dat lichaem verdorret: die oghen ghaen te niet. die oren vallen \| van dat hoeft. die nose brect van dat aensicht. die tonghe vervuylt \|
[Folio q7v]
inden mont. dat barst inden lichaem O here god wat sal ick \| segghen Die oghen plaghen mit ghenoechten scoon dinghen \| te sien ende alle dye sinnen des lichaems hoer ydelheyt te ple- \| ghen Bernardus Wat verheffeste di o mensche die niet en biste \| [5] dan stof ende asse. wes ontfanck is sonde wes gheboerte is \| onsalicheyt dat leuen pijn ende steruen banghicheyt Die men \| sche als hi out wort ende ter dootwaert gaet die heeft als gre \| gorius seyt onsalicheyt ende verdriet in sijn leuen. Want sijn \| hert dat beghint hem te cloppen. dat hoeft doet hem we: sijn \| [10] geest wort kranck sijn aensichte wort rimpich: die rugghe bu- \| ghet ende hi gaet krom: sijn oghen donckeren. sijn handen be- \| uen. sijn noosen drupen. sijn haer ontfalt hem. sijn tanden ver \| vuylen: sijn adom stincket: sijn craft ontgaet hem: nu is hi vro \| lick nu is hi droeuich. dan so wort hi sieck ende cranck O wat \| [15] ongheualligher dinck is dit teghenwoordighe leuen Waer om \| en merkestu niet o sterflike mensche hoe ongheualich dit tegen \| woordighe leuen is Sich ende merke waer alle die oude ende \| dijn voeruaders sijn. ¶ Een of gheen en vindet ghi hier van \| allen Hier om seyt bernardus Segt mi waer sijn die minres der \| [20] werlt die in corten tijden dye voerleden sijn mit ons waren. \| Van hem allen en is niet ghebleuen dan asse. Ende daer om \| tegt Ga naar voetnoot425 my hab ick di. waer sijn dye banre heren: waer sijn dye \| princen. waer sijn die vorsten. Alle sijn si wech ghegaen als \| een scim ofte scade ende te niet ghecomen Hier of seyt oeck dye \| [25] heylighe leraer Augustinus Ghanck o mensche op die grauen \| der dooden. neem die botten ende beenen ende ondersceyde of \| tu mogheste: soe wie dat heer gheweest heeft of knecht: wye \| schoon. wie leelick: wie oneedele of eedel. wie wijs of wie sim \| pel ende slecht: Van allen desen en mogheste gheen kennisse \| [30] of onderscheyt bekennen Denckt daer om wae Ga naar voetnoot426 dattu coemste \| ende scame di. waer du biste ende wes bedruchtich. waer du \| gaeste ende weest in vreesen. op dattu hier bouen mogheste co Ga naar voetnoot427 \|
[Folio q8r]
god die heer dye sonder eynde ende inder ewicheyt leuet ende \| regneert altoes ghebenedijt A M E N \| ¶ Hier is voleyndet bider gracien goods een boec ghehieten dy \| alogus creaturarum Dat vol is van ghenoechlike fabulen Die \| [5] oeck profitelic sijn tot leringhe der menschen Ende is volmaeckt \| ter goude in hollant bi mi gheraert leeu prenter ter goude opten \| vierden dach van april Int iaer MCCCClxxxi. Ga naar voetnoot428 \|	voetnoot421 D initiaal, 2 regels hoog, geen zichtbare representant. voetnoot422 een lees: en. voetnoot423 ghonoechten lees: ghenoechten. voetnoot424 sprektt lees: spreket. voetnoot425 tegt lees: segt. voetnoot426 wae lees: waer. voetnoot427 co lees: comen.(?) voetnoot428 De tekst in het gehele colofon is met rode inkt onderstreept.

Vanden leuendigen mensch ende die doot Dyalogus hondert xxij. |