Spiegel aan de wand

[p. 5]

1

's Morgens om half acht heerst er in het schoonheidsinstituut ‘Bella Monica’ een even kille zakelijkheid als overal elders in de binnenstad. Werksters reinigen en ruimen, wrijven en zetten alles op zijn plaats.

Er is misschien niets denkbaar, dat meer detoneert, dan die nuchtere, slonzige vrouwen, met hun uitgezakte lichamen in groezelige schorten, hun reppende eelthanden, hun groenezeepgezichten en primitieve kapsels.

De grote ontvangzaal ligt fantasieloos te mijmeren in zijn koele pracht van chroom en glas en rose fluweel, als een bal masqué-gast die een kater heeft.

Op de zon zijn nu zeker ook zulke vrouwen aan het werken en poetsen; anders zou zij zich niet vermeten, zo'n deprimerend licht door de gebrandschilderde ramen te zenden.

Straks, als de eerste cliënten komen, is de zaal weer smetteloos, onaantastbaar verheven boven schoonmaaksters en stofdoeken. Dan is ook de zon gepoetst, en haar stralen zullen de drie statige glasschilderijen in de vensters doen gloeien en glanzen als een eerste liefde.

Het rauwe gelach en gepraat zal niet meer schallend tegen het verzilverde plafond slaan, of in de openstaande cabines vallen, die er uitzien als verflenste theerozen; twaalf cabines.

Twaalf harten, waarin het leven klopt. Zij zijn ruim en luxueus: chroom met lichtgeel.

Geel is flatteuser dan rose. Het geeft zelfs de vaalste huid een romige glans, als kaarslicht.

Opvallend is het narcis-motief, dat in het meubilair van de kamertjes telkens teruggevonden wordt: op het zijden damastbehangsel, in de lijst van de spiegel; de twee contrôlelampen ter weerszijden daarvan zijn ook narcissen.

Wellicht heeft nog nooit één der cliënten bedacht, dat narcissen komen van ‘Narcissus’, die dromer uit de Griekse mythologie, die stierf van liefde voor zichzelf.

[p. 6]

Zo heeft de directeur Frank Berrends het bedoeld: als een romantische waarschuwing, onverwacht spottend.

Nu zul je wel denken: wat zocht Frank Berrends het ver, want voor een schoonheidsinstituut past Venus toch eerder dan Narcissus. Maar Venus is in de rose ontvangzaal, in het middelste, grootste raam. Daar wordt zij geboren uit het schuim der zee. En Frank Berrends heeft gezegd: ‘Toen zij geboren werd, was ze tenminste nog onschuldig. Verder kan ik haar niet gebruiken. Voor de rest zorgen de mensen wel.’

Hij had gelijk. In een instituut, waar men Baronesse Honc van Waerdenburgh-De Graeve de rimpels uit het voorhoofd moet masseren, omdat haar echtgenoot met de liefde omspringt als een coquette vrouw met haar garderobe; waar men Freule Johanna Mervelinck Trip wekelijks opfrist met het oog op een eventuele bruidegom, past het Venus niet, iets meer te doen dan geboren te worden. En zo is zij gedoemd.

Met een stralende glimlach ziet zij neer op de werksters.

Doch die zijn er ongevoelig voor. Zij vinden haar een ongegeneerd nakend mens, met een mal lijf, want zij zijn hun eigen lijven gewend, die steeds maar weer kinderen gebaard hebben, en gevoed zijn met slecht eten.

Als je thuis een werkloze man hebt, of een idioot kind, of een dochter die niet oppast of een zoon die steelt, dan heb je lak aan Venus. Dan lap je ze eens in de maand met spons en zeem af, en verder ben je blij, dat ze het daglicht doorlaat, dat waarachtig al wat heller wordt.

Directeur Berrends is ook vroeg vandaag. Om half acht is hij de vrouwen voorbijgegaan met een korte groet. Waarom of hij toch altijd zo kortaf is?! -

Omdat hij verlegen is. Hij heeft medelijden met die slovende zielen, die niet passen in dit allerheiligste van de mondaine sylphides. Dat medelijden heeft hij van zijn vader, die het zijn hele leven niet verder gebracht heeft dan busdokter.

Frank Berrends zelf wilde ook dokter worden. Zijn vader kon zijn studie amper betalen. Maar het ging toch; tot

[p. 7]

de ouwe Berrends op een ochtend stierf aan hartverlamming.

Frank moest zijn dure idealen opgeven.

Toen was daar opeens Jack Geerts, de dikgegeten enige zoon van een rijke bioscoopexploitant, die zei: ‘Kerel, jij bent net, wat ik hebben moet!’ En hij zette Berrends junior pardoes als directeur aan het hoofd van een splinternieuw, groot, wetenschappelijk schoonheidsinstituut. Daar zat hij nu. Hij moest zijn snor laten staan, om er ouder uit te zien.

Het leven nam de jongen op, en zette hem in een hoek neer, waarvan hij het bestaan nog nauwelijks vermoedde.

En vandaag is Frank heel vroeg gekomen, want hij wil de uitbundige felicitaties van de assistentjes ontgaan.

Hij zit stil in zijn privé laboratorium, en denkt: ‘Vijf jaar....’

Vandaag bestaat het ‘Bella Monica’ vijf jaar.

Geerts heeft er een reuze ophef van gemaakt, met het oog op de reclame.

Vijf wonderlijke jaren staan achter Frank, als gedrochtelijke spoken, machteloos dreigend met hun voorbijheid.

Hij is van zijn vak gaan houden. Maar vandaag is hij sentimenteel. Zijn ogen gaan door de bekende ruimte met potjes en flessen en retorten, en blijven rusten op een glazen vijzeltje met rose crême: de nieuwe rouge voor de danseres Maria Mora. En dan weet Frank opeens, waarom hij sentimenteel is.

Hij heeft zoveel mooie vrouwen gezien, en zoveel charmante meisjes leren kennen. Alles went.

Doch Maria Mora heeft iets in hem wakker gemaakt. Een romantische hartklopping is in zijn borst opgestaan en hamert voortdurend dezelfde naam. Die naam is zo vreemd mooi; Frank ontdekt er steeds weer een diepte in, waarin hij betoverd staart. En dan ziet hij zoveel.

Hij heeft zijn snor afgeschoren, een paar dagen geleden. Hij is nu ouder. Achtentwintig. Zonder snor lijkt hij weer drieëntwintig.

Zo voelt hij zich ook.

[p. 8]

Maria Mora -

Kon hij haar impressario maar zijn.

Maar dat verlangt ze niet van hem. Ze heeft hem gevraagd, een heel natuurlijk-schijnende make up samen te stellen.

‘Monsieur Berrends, pourriez-vous me faire des fards..’

Hij ziet haar hoogmoedige mondje, haar halfgeloken ogen onder de zware slavische oogleden. Haar accent is aanbiddelijk. De hele make up moet kissproof zijn. En zowel bij kunstlicht als bij daglicht flattant. Dat heeft ze hem in alle ernst verteld. Wat is Maria Mora van plan? -

Frank weet het niet. Het lijkt hem ook niet belangrijk. Hij bedenkt, hoe wonderlijk groot de wijsheid van de natuur is, die hem haar deed ontmoeten: juist nu.

Vijf jaren liggen opgestapeld en hij kan erop terugzien met trots: dat is het werk, dat hij verricht heeft. Hij heeft de zaak in leven gehouden en opgewerkt. Hij heeft zich tot het uiterste moeten inspannen, want dit werk eiste de grootste kiesheid. In de omgang, in de taal, in de reclame.

Vrouwen schijnen eindeloos teergevoelig te kunnen zijn, als ze willen. En in het ‘Bella Monica’ willen ze allemaal.

Het heeft hem dikwijls geduizeld. Is er wel één bodem zo vruchtbaar voor kwaad en laster als teergevoeligheid?

Vijf jaren niets dan vrouwen. Dat betekent: vijf jaren liefdesaangelegenheden. Voordien heeft hij nooit beseft, dat vrouwengedachten zo van de liefde vervuld waren. Voor een man is er toch altijd nog het werk, dat hem interesseert.

Maar als dat werk steeds weer op liefde neerdraait, ondervind je als man een ogenblik, dat je verlangt naar frisse zeewind en een zeilboot, die water schept. Of een vurig paard op een wijde, ruige hei. Je rekt je uit en je wilt boksen. Je wilt je bewegen, en niet eeuwig moeten denken en verzwijgen. Je wilt onder kerels zijn, en halfrijpe zure appels eten, zomaar, met schil en al.

Toen Frank dit ogenblik beleefde, ontdekte hij, dat zeilboot en heide en kameraden ver weg waren.

[p. 9]

Hij heeft dit alles verloren, terwijl hij zich verdiepte in de droom van pronkzucht. Er bleef hem niets anders over dan het werk en een huiselijke pensionkamer.

Hij heeft beseft, dat mannen minstens even trouweloos kunnen zijn als vrouwen, en dat heeft hem verbitterd.

En toen schreed op een dag een slank figuurtje gracieus de brede trap op en de ontvangzaal binnen en zei: ‘Monsieur Berrends. Où est-il? Ik moet hem spreken. Vite, vite, je vous prie!’

Bij Maria Mora gaat alles vlug. Tien minuten later wist Frank, wat hij weten moest. Ze bleef een maand in de stad; moest dagelijks behandeld worden. ‘Kunt u iemand sturen?’

Nee, dat ging niet. Dat is tegen de regels van het ‘Monica’.

Slechts in het instituut wordt behandeld, omdat daar alles aanwezig is. ‘Bon Dieu! Quelle capitale!’ Enfin, dan zou ze wel komen....

Ze is gekomen. Goddank.

Zij is de zeewind en het vurige paard en de harde zure appel.

Zonder het zelf te weten is ze de redding van Frank Berrends.

De tweede dag heeft ze ‘verrek’ gezegd, midden in de rose zaal. Het woord viel op het zachte tapijt in splinters, en alle narcis-cabines zwegen in overbeschaafde schrik, kwijnend, met de deur op een kier. Ze heeft gelachen. Luid en helder.

De klanken bubbelden tegen het verzilverde plafond en bleven daar hangen als een verdwaalde tros ballonnetjes in een kerk.

Doch Freule Johanna Mervelinck Trip, die de oorzaak was van die ontzettende geestelijke wanorde, strekte gegriefd haar rug en waadde door de scherven van het woord, onbewust de tros ballonnetjes meetrekkend. En een van de gele kamertjes slokte de beroemde danseres op.

Miss Anita heeft het de directeur verteld. Het was de eerste van een lange rij verfrissingen, die hij genieten zou.

[p. 10]

En nu zit hij hier in zijn laboratorium, en peinst: vijf jaar....

Het is al half negen. Uit de kamer van het personeel klinkt gelach en gepraat.

Miss Anita's stem zegt: ‘You wouldn't dare! Sall hai that lleuk finden?’

En Fräulein Inge antwoordt: ‘Beschlist!’ Ze spreken allemaal Nederlands, en verstaan mekaar toch heus.

Berrends staat op en trekt zijn witte jas aan.

Nu begint het jubileum.