|
| |
| |
| |
De blyde intrede van mevrouw de hartoginne van Parma.
| |
| |
I
De blyde intrede van mevrouw de hartoginne van Parma.
‘He! hoor dan, Klaes Debinder; gy luistert niet!
- Ziet gy niet, ezel van Sint-Josep, dat ik er eenen in het oog heb.
- Welk een?
- Den vyfde, regts.
- Den vyfde? Het is de moeite niet weerd! hy is zoo rood als een kalkoensche haen. De middelste is het dien gy bezien moet; ik wil een kalf zyn, zoo hy niet beter danst dan de stadsspeelman meester Segher!
| |
| |
- Men zou zeggen dat hy lust heeft om te vlugten.
- Weet gy wat hy mag gedaen hebben?
- Hy heeft gister avond den hoorn geblazen.
- En daerom is 't dat men hem dansen doet! Hebben zy nu verboden muzyk te spelen?
- Zie! zie! de Roode-Roede wordt knak!
- Laet zien. Waerom dat nu?
- Het schynt dat de danser zyn gepluimd mutsken heeft afgestooten.
- Waerachtig! 't Is wel besteed; waerom ook moet Spelleken pluimkens dragen?
- Ah! ah! ah! Nu is 't op de beurt van Cosyncken! Er is een waelsche soldaet op zyn lyf gevallen. By Sint-Jan! ik geloof dat ze vechten.
- Hawoert! hawoert! de beul! Hawoert de dief, met zyne versleten koorden die hy voor nieuwe doet betalen! -
Op hetzelfde oogenblik overdekte een regen steenen den onvoorzichtigen beul der stad Antwerpen. Trouwens het was by niets anders als by het zoo zedelyk en beschavend schouwspel eens galgenregts dat de menigte, waertoe onze sprekers behooren, zich verlustigde.
Nogtans namen alle lieden, die zich op de
| |
| |
Groote-Markt van Antwerpen bevonden, geen deel in de wilde vrolykheid welke het gemeene volk er blyken liet. Aen de zyde van Klaes en zynen makker stonden twee mannen in breede mantels gewikkeld, en met hoeden gedekt welker nederhangende randen hun aengezicht voor elk nieuwsgierig en navorschend oog ontstolen. Zy ook spraken by tusschenpoozen, doch hunne samenspraek droeg eenen geheel anderen stempel dan degene welke wy reeds aenhoord hebben; iets hatend en iets bitter was er in hunne woorden.
Cosyncken, de beul, ging onder eene stortvlaeg van allerhande werpsels bezwyken, en Spelleken, de Roode-Roede, bedreigde altoos meer en meer, doch altoos om niet, met zyne stem, zynen blik en zyne gebaerden, de talryke schare der steenigers, die tegelyk huilden, vloekten en lachten, de eenen zich vermakende met de verschrikkelyke doodsprongen der gehangenen, de anderen met de beklagelyke en verstuipte tronie des beuls of wel met de bedreigingen en de wonderlyke gebaerden der Roode-Roede, wanneer op eens het blyde geschal der klaroenen zich in de rigting der Vrouwe-kerk
| |
| |
hooren liet. Eenige stonden hierna waren de beul en de lyken der vyf gehangenen de eenigste menschelyke gedaenten welke men nog op het uitgestrekte plein der Groote-Markt kon aentreffen. Een ander schouwspel had de menigte tot zich getrokken.
Een schitterende stoet kwam met eenen tragen en plegtigen tred aengereden in de Lange Nieuwstraet, welker onvaste grond meermalen onder de hoeven der peerden weg zonk.
De twee mannen die wy op de Groote-Markt onder hunne mantels en hoeden verstoken gezien hebben, waren de eersten geweest om die plaets te verlaten en hadden nu op dergelyke wyze stand genomen, dat er niets aen hunne aendacht ontsnappen mogt; ook konden zy, zonder gevaer, elkander hunne gepeinzen mededeelen. Zy spraken echter zeer stil.
- Kunt gy ontwaren, myn broeder, wie onzer getrouwe Edelen aen het hoofd van den stoet rydt?
- Och ja, broeder, het is de hartog van Aerschot.
- Ah! ah! zie eens hoe dikwils hy omdraeit na dat hy het volk bezien heeft. Zyne Excellentie schynt ons te willen zeggen: Bedelaers en
| |
| |
boeren, ziet gy myne kloeke krygslieden niet met hunne roode mutskens en hunne blauwe pluimen? bekykt die maer met aendacht, want welhaest zullen zy u dwingen de koninglyke genade aftesmeeken.
- Hum! hum! Nog zoo ras niet, myn vrome ridder!
- Doe daer uwen eed niet om, myn broeder, want daer komt de graef van Egmont met zyne Vriezen, die ten minste zoo zwaer en zoo sterk zyn als de peerden die zy beschryden.
- Wat hem betreft, hy zal ons niet veel kwaed doen. Hy mag zich gelukkig achten indien de wolven waermede hy huilt, niet eindigen met hem en het lam dat aen zynen nek hangt, opteslokken.
- Is het Barlemont niet die hem volgt?
- Ook al een die moeite zou hebben om te zeggen wat hy wil en waer hy gaet.
- Men zegt dat hy verstand heeft.
- Het is mogelyk; maer men zal niet zeggen dat hy moed bezit.
- Dit is om 't even; het is een mooije jongen. Ik ben zeker dar er vele wyfjes op hem verzot zyn en hem het leven veraengenamen.
| |
| |
- Myn broeder, wat beteekenen deze woorden? Hebt gy in uw hart een deel van den onzuiveren zuerdeesem van het roomsche Sodoma behouden?
- Gy zyt gestrenger dan een leeraer van de wet, myn broeder! Maer daer komt Mynheer de hartog van Aremberg. Er is geen beter Spaenjaerd in Kastilje.
- Hy moest ons wel den dienst bewyzen, by zynen afgod in Madrid te gaen woonen
- Het schynt dat hy over de Hartsiers het bevel voert?
- Neen het is De Bevoys.
- De Bevoys is een Franschman. Zonder een schelm te zyn, mag hy zich verhuren aen wie hy wil. -
De talryke groep welke nu kwam aengereden, was diegene welke, uit gansch den stoet, met de vurigste en de aenhoudendste nieuwsgierigheid door de scharen, onderzocht werd. Een honderdtal soldaten van het hoofd tot de voeten in het zwart gekleed en op zwarte peerden gezeten, omringden eenige vrouwen en heeren met den kieschsten smaek uitgedost; maer in wier kleederen er echter nog meer rykdom en pracht
| |
| |
dan smaek te vinden was. By het naderen dezer groep, die langzaem en met plegtigheid voortstapte, trokken onze sprekers de randen hunner hoeden nog meer nederwaerts, en bedekten zy zoodanig hun aengezicht met de plooijen hunner mantels dat er niets als hunne oogen van zichtbaer bleef. Gedurende eenige oogenblikken stonden zy dus stilzwygend en onbeweeglyk, den stoet, die altoos met trage schreden nader kwam, onderzoekende. Niet lang rustten hunne blikken op elken der prachtige heeren, op elke der puikschoone vrouwen, maer zy vestigden zich met eene navorschende strakheid op een persoonaedje dat aen alle die prachtige heeren en puikschoone vrouwen te gebieden scheen.
Het was eene omstreeks veertigjarige vrouw. Hare sombere en sierlooze kleeding trok nogtans met eene onweêrstaenbare kracht, het oog van de minst nieuwsgierigen tot zich, enkel mogelyk uit rede dat men niet juist had kunnen zeggen tot welke kunne dezelve behooren mogt. Eene soort van lang rykleed van het fynste zwart laken was ten halve bedekt met eenen korten mantel van purperen fluweel, welks boorden met gouden en zilveren loofwerk gesteken waren, terwyl tuilen
| |
| |
en bloemen van kostbare gesteenten hier en daer, als met onachtzaemheid, waren geworpen. Deze mantel hing over de linker schouder der vrouwe. Een hooge manshoed met smalle randen, waerop aen de eene zyde een groote diamant, de steun eens rooden pluimbos, schitterde, en gele hozen met scherpe gulden sporen, voltooiden deze kleedy. Hoe zonderling en dubbelzinnig die ook zyn mogt, was er in degene die dezelve droeg, mogelyk nog iets vreemder te vinden.
Zoo als wy het reeds gezegd hebben, was het een persoonaedje van ontrent de veertig jaer; maer toch was het eenigzins toegelaten te twyfelen of hare schoone, doch ruwe gelaetstrekken, waerlyk aen een vrouwspersoon toehoorden. Hare bovenlip, trouwens, was met een tamelyk zwaren knevel overschaduwd, en de ronde vorm harer kinne smolt weg onder een ligten baerd, welke wel iet gelykends had met dien van den koning van Frankryk Frans I. Hare groote blauwe oogen schenen wel zoet en zelfs verstrooid, maer derzelver blik was stout en gebiedend; op haren mond zweefde eene soort van halve grimlach dien men tegelyk als de uitdrukking der welwillendheid of als die der spotterny mogt aenzien. Heure
| |
| |
hand, - het was slechts toegelaten derzelver adelyke fynheid en witheid te gissen, mits deze met eenen dassenleêren handschoen bedekt was, - heure linker hand, dan, hield met eene zorgelooze gerustheid den teugel van een klein wit peerd uit Andalusië, dat, welligt door zulk eenen tragen stap verveeld, zynen breidel scheen te willen morzelen, en van tyd tot tyde zich op zyne gespierde schenkels oprigtte, als wilde het in eenen sprong over den stoet der ruiteren heen vliegen.
Die stoet echter, met vrede voortrydende, was byna tot aen de plaets gekomen, waer wy voor een oogenblik onze sprekers vergeten hebben, wanneer het ros eens jongen edelmans, op eens steigerende, zynen ruiter byna uit den zadel wierp. Door de moeite welke deze aenwendde om den draver te temmen en zelf in evenwigt te blyven, raekte hy onwillig den hoed van eenen dezer mannen en deed denzelve ter aerde vallen. Zonder de minste aendacht op dien voorval te slaen, bleef de man wiens hoed gevallen was, met eene wonderlyke strakheid een voorwerp in den stoet aenstaren. Om hem uit zyne magnetische bespiegeling optewekken, was zyn makker verpligt hem ruw en onhoffelyk aentegrypen | |
| |
en hem met eene stille, doch verbolgene stem te zeggen:
- Broeder, het schynt dat Grietje uwe aendacht zoodanig bekneld houdt, dat ghy u zonder opspraek laet beleedigen.
- Grietje!.. beleedigen!.. wat wilt gy zeggen?
Op dit oogenblik werd hy gewaer dat hy ontdekt was en zag hy zynen hoed voor zyne voeten liggen. Aenstonds kreeg zyn oog alle deszelfs levendigheid terug en zyn aengezicht werd rood van toorn.
- Broeder, waer is de man die?..-
De tyd ontbrak hem om de woorden welke hy zeggen wilde, uittespreken; want reeds stond de edelman, aen wien het eindelyk gelukt was zyn rypeerd te temmen, half lachende, half verlegen, voor hem en bood hem de hand, zeggende:
- Vergeef my, myn waerde Norbrecht; het is geheel buiten mynen wille, ik zweer het u by myn eerlyk woord, dat myn peerd my een gekheid heeft doen bedryven.-
Glimlachende antwoordde hy dien de ridder met den naem Norbrecht gegroet had:
- By myne ziel, Karel, ik geloof dat degenen die u van gekheid vermoeden, het niet teenemael | |
| |
mis hebben. Het is waerschynlyk met het menschlievend inzicht aen onze meesters wondheelers wat werk te verschaffen, dat gy op zulk een dag uwen vurigsten draver uitkiest?
- En ongetwyfeld is dat het om dezelfde rede, antwoordde de ruiter, dat gy hier met dit fraeije kleedjen u wilt doen verpletten, in stede van u met ons in den stoet onzer genadige hartogin te bevinden? By de wysheid van Salomon! de gekste van ons beide ben ik niet. Nu, Norbrecht, zonder krakeel.
- Zonder krakeel, hernam deze, en hy reikte zynen belediger de hand toe.
- En uw broêr Lauwreys, myn waerde Norbrecht! My dunkt hy wil zich onder zynen hoed onzichtbaer maken als eene spaensche freule achter hare valgordyn.
- Indien het den heere van Mansfelt belieft den hoed te doen vallen, zal hy op zyn gemak mogen zien wat aengezicht dezelve bedekt, zei op een tergenden toon degene die tot nog toe niet gesproken had.
- Voor het oogenblik heb ik hiertoe de minste lust niet, myn waerde krakeeler, sprak de ruiter; en Norbrecht hierop met de hand groe- | |
| |
tende, stak hy zyn peerd met de sporen en verdween tusschen eenen hoop edellieden.
Terwyl deze korte samenspraek voortduerde, had de gebaerde ruiterin eene ligte beweging gedaen, en op dien stillen roep was er een man tot haer genaderd. Hy was op een muilezel gezeten en droeg eenen witten py met eene zwarte kap van dezelfde stof. Deze man had een typisch gelaet: een vernepen en ingevallen voorhoofd, eene scherpe en beenachtige kinne, en groote geele oogen niet weinig naer die eenes nachtuils gelykende. Te vergeefs dwong hy zyne trekken eene uitdrukking van welwillendheid en van ootmoed aentenemen; het aengezicht was al te sprekend om er een masker van te maken. By degene die hem geroepen had, gekomen, liet hy den roozekrans, welken hy steeds tusschen zyne vingers gewenteld had, nedervallen, kruiste zyne armen op zyne borst, sloeg zyn blik ter aerde en wachtte stilzwygend en beweegloos op de bevelen der vrouw. Deze sprak, een boekje, in groen fluweel gebonden, toeslaende:
Eerweerde pater Gonzales, de man dien gy ginder met den zoon des graven van Mansfelt ziet spreken, is Norbrecht van Wesenbeke. Ik heb
| |
| |
daer zoo even op myn zakboekje gezien dat het gezin tot hetwelk hy behoort, van kettery verdacht is.
By deze woorden boog de monik met nederige eerbied, poogde zyn gelaet tot eenen goelyken glimlach te plooijen en dreef zyn muilezel tot op de plaets welke hy verlaten had weder.
Nauwlyks was Norbrecht van Wesenbeke door Karel van Mansfelt verlaten of zyn broeder Lauwreys vatte hem geweldelyk by den arm en trok hem in een dier enge straetjes welke de sodaliteit der Jesuïten omringen.
- Laet ons sneller voortstappen, myn broeder, sprak Norbrecht, en ons spoeden de hoofdkerk te bereiken, want zoo wy vertoeven zullen wy van het schouwspel des ootmoedigen ommegangs, zoo schitterend met goud en gesteenten, beroofd zyn, van de ciceronische redevoering van Mynheer den choordeken Rogier van Taxis, en insgelyks van het nieuwe toonspel van Meester Geert van Turnhout, den Serafyn der Vrouwe-kerk.
Lauwreys aenzag zyn broeder met eene pasverborgen uitdrukking van toorn en van verachting en hem den arm lossende: ‘In der waer- | |
| |
heid, sprak hy, het staet u wonder wel te gekken en te spotten nu dat wy in stede van te gissen en te zien, gezien en gegist zyn geworden, nu dat Griet kan weten hoe er, op den dag heurer plegtige intrede, onze feestkleedy uit ziet. Wy zyn verraden, broeder; ik heb de hartoginne van Parma u aen den hoofd-inquisiteur Gonzales met den vinger zien aenwyzen, en die helsche monik heeft u op dergelyke wyze bekeken dat er my, over zyne inzichten jegens u, niet de minste twyfel overblyft.
- Dat de helle die hem gespuwd heeft, hem wederneme, hem en al zyns gelyken, antwoordde Norbrecht, welke op dien stond zyne geveinsde vrolykheid voelde vergaen.
- Waerop waert gy toch aen 't mymeren op het oogenblik dat Mansfelt, hetzy willens of onwillens, uwen hoed deed vallen?
- Wel op niets, broeder; ik trachtte slechts te zien of het gelaet der Landvoogdes, heure inzichten jegens de stad niet verraden zou.
- Gy zyt waerachtig een hardnekkige navorscher! Althans hebben vele oogen die u niet zien mogten, op hunne beurt den tyd gehad om u te bespeuren.
| |
| |
- Voorwaer, myn broeder lief, een Spaenjaerd zou lastig meer wantrouwend en bekommerd zyn dan gy het zyt. Ik ben overtuigd dat Grietje met vredelievende gevoelens terugkomt, en dat zy voor de martelingen eenen afschrik heeft.
- Een bewys hiervan dat zy, zelfs op den dag harer intrede, toelaet vyf ongelukkigen met de galg te straffen, wanneer die nauwlyks kwaed genoeg hebben gepleegd om eene boet te verdienen.
- Hiervan is zy mogelyk gansch onwetend. Het is u, als aen my bekend, dat de Roode-Roede, in 's Konings name, hierover een onbeperkt gezag voert.
- Hoe! myn broeder durft zich vermeten een bedorven en verdrukkend geslacht te verdedigen. Zy die willen beletten dat Gods heilig woord in de harten gezaeid worde, zullen nooit voor iets dat slècht is terugwyken. Dit wyf is eene Jezabel, eene Athalia, die de tolken des Allerhoogsten doet beledigen en dooden. - Nu namen zyne gedachten eenen anderen zweem, en hy voer voort: - Zy is eene Spaensche daerenboven, en altoos zal eene vrouw uit die natie, een onuitsprekelyke wellust vinden met zich op den eigen dag met hoogmoed, goud en bloed te verzadigen!
| |
| |
- Gy vergeet, broeder, dat het oog van Margareta van Parma nooit den spaenschen bodem gezien heeft, dat zy, onder ons geboren, onder ons is opgevoed.
- Zy is eene Spaensche, zeg ik u, eene dochter der onkuischheid, eene zuster des Achabs uit Madrid.
- Al wat gy wilt zal zy wezen, broeder, maer laet ons nu heure intrede gaen zien, en de bontdragers der Vrouwe-kerk.
- Norbrecht! wat beduidt deze sprake? Heeft de geest der bedwelming dan uw verstand met zyne vleugelen overschaduwd, dat gy u weder in den afgrond wilt werpen die zoo even voor onze voeten openstond. Laet ons liever onze vrienden gaen opzoeken en een middel uitdenken om ons aen de marteling te onttrekken welke ons door Gonzales, dien God wil straffen, bereid wordt.
- De beste middel om er aen te ontsnappen, is te handelen of wy ze niet vreesden. Is het dan een zoo onmatig schelmstuk zich met hoed en mantel onder het volk te bevinden? Wat my betreft, ik ga op staenden voet naer de kerk.
- Wy hebben aen uwe bruid, aen Annah van
| |
| |
Fellenberch, aen de dochter van een verbannen gezin, in onze wooning eene schuilplaets bezorgd. Met een weinig goeden wil, kan een Spaenjaerd in deze menschlievende daed, een hoog-verraed ontdekken. -
De naem van Annah van Fellenberch had Norbrecht als een verwyt getroffen. Nogtans gelukte het Lauwreys niet hem van zyn voornemen van naer de kerk te gaen, te doen afzien. Deze dan werd genoodzaekt zyn broeder te verlaten.
Nauwlyks bevond zich Norbrecht alleen of er ontging aen zyne borst een zucht traeg en klankvol als een gegil. ‘Hy weet nog niets, sprak hy het hoofd opligtende, hy weet nog niets!’ Dan, na een oogenblik zwygens hernam hy: ‘God, myn God! zal ik haer nog wederzien!’ en loopend verdween hy in de rigting der hoofdkerk.
|
|
Auteursrechtvrij