Multatuli Encyclopedie

Zola, Emile-,

1840-1902, Frans naturalistisch romanschrijver. Bekend werd vooral zijn romancyclus in 20 delen, getiteld Les Rougon-Macquart. Hij kwam in zijn open brief J'accuse (1898) op voor kapitein Dreyfus.

In een noot uit 1878 spot m. met de ‘croustilleuze’ (pikante) ‘nooit op enig toneel vertoonde luchtsprongen van den wereldberoemden Emile Zola’ (vw vii, p. 335). In een brief aan G.L. Funke d.d. 16 december 1878 noemt hij Zola een ‘allerordinairste aventurenverzinner’ (vw xix, p. 618).

Op 7 september 1881 schrijft m. aan Vitus Bruinsma dat Zola niet behoorlijk kan schrijven: ‘Z'n heele realismus is als dat van den kwajongen die 'n verboden woord op 'n schutting of muur schryft.’ (vw xxi, p. 419). Enkele jaren later is zijn afkeer van Zola omgeslagen in lof. Op 23 augustus 1886 schrijft hij nl. aan S.E.W. Roorda van Eysinga:

‘Zola? Hoe daarover in weinig woorden m'n opinie te

[p. 534]

zeggen. Hy staat zeer hoog. Z'n “Oeuvre” aan uw vrouw [te lezen geven]? Ik begryp dat ge Zola niet genoeg kent daar ge weinig van hem gelezen hebt. En al ware dit anders... Z'n werken krioelen van fouten tegen taal, rhetorika, logiek, tegen “manier”, tegen kunstwetten (zegge: tegen de Natuur, want wetten bestaan er niet) tegen byna alles wat je wilt. Meer nog: hy is zeer dikwyls onverdraaglyk langdradig en vervelend... Hm! En: hoog staan, zeer hoog! Ja. (...) Ik vind hem 'n groot man. Dat is wat anders dan 'n mooischryver.’ (vw xxiii, p. 677-678)