Multatuli Encyclopedie

Wiskunde,

is ‘in genen dele een zogenaamd droog vak’, schrijft m. in Idee 599 (vw iv, p. 350). In Idee 600 vervolgt hij:

‘Het weinig dat ik er van weet, was me steeds een der rykste en zuiverste bronnen van poëzie. Aan de inspanning om waarheid te zoeken op het terrein van exakte wetenschap, heb ik de heerlykste ogenblikken van m'n leven te danken, en de kracht die my tot nog toe staande hield. Ik noem niemand een dichter, die dit niet begrypt. Men versta my wel. Ik beweer niet dat de beoefening der wiskunde iemand tot poëet maakt - in hogen zin altyd. Verzenmaken heeft hiermee niets, totaal niets uit te staan - ik beweer dat een dichter poëzie vindt in wiskunde, en van de beste soort! Eigenlyke mathematici - vakmensen - zyn zelden dichters, en dit hebben ze gemeen met de vele anderen die zich gewoonlyk niet aan wiskunde te buiten gaan.’ (vw iv, p. 350)

In Idee 532 schrijft hij zich te hebben beziggehouden met ‘wiskunstige waarheden (...) over de eigenschappen der dusgenoemd-identieke vergelykingen en der kwadraatgetallen’. Hij heeft ‘middel gevonden om bekende waarheden helderder voor te stellen’. Graag zou hij zich belast zien met het onderricht in mathesis en algebra, maar het ontbreekt hem aan loisir (vw iii, p. 360-361). Uit de periode waarin dit Idee werd geschreven, nl. eind 1864 - begin 1865, is een brief van m. aan Mimi bewaard, waarin een soort geometrische benaderingswijze voor de bepaling van wortels wordt gegeven (september 1864, vw xxiv, p. 609-611). Ook in het memoriaal (ca. 1870; vw xxiv, p. 730-734) zijn, omgeven door meerdere onduidelijke wiskundige aantekeningen, kwadraat- en wortelberekingen te vinden. *Pythagoras