Multatuli Encyclopedie

Schager Courant,

Op 21 maart 1872 verscheen er in de Schager Courant een recensie van De Vrije Gedachte van *F. Feringa. In dit stuk wordt over m. gezegd dat hij weliswaar ‘een geniaal en hoogstdichterlijk persoon is die vele ‘jonggeleerden’ kan ‘betoveren’, maar dat hij ‘te veel een wysgeerigen kop als een naauwkeurige kennis van zaken’ mist ‘om aan de rigting die hij nu voorstaat, een blyvend voordeel te geven’ (vw xv, p. 137). In Idee 962 schrijft m. dat dit ‘brevet van onkunde’ werd overgenomen door Het Algemeen Volksblad van Nederland. Zijn reactie op het stuk luidt:

‘Het schynt dat ik 'n botterik by uitnemendheid ben, en wel zó, dat men my als 'n *Zoilus, als 'n Midas, als 'n crétin [Fr. idioot], als 'n ezel in 't eind, gebruiken kan tot tegenhanger om de wysheid van anderen te doen uitkomen’ (vw vi, p. 158).

De ‘Schager’ heeft, aldus m., helaas verzuimd aan te geven waar, wanneer en in welk opzicht, hij ‘bewyzen gaf van een onkunde, uitstekend genoeg om zo in 't byzonder te worden gelaakt’ (vw vi, p. 158). In het volgende Idee schrijft hij dat zijn Vlaamse lezers

[p. 413]

zich wel zullen afvragen wat de Schager Courant voor een dagblad is:

‘Beste Vlamingen, ge zyt er niet minder om dat ge “geen nauwkeurige kennis” van dat krantje hebt. Ook ik kende het ding niet, en zou waarschynlyk tot m'n dood toe volhard hebben in deze treurige onkunde, wanneer men my niet het nummer had gezonden van 't Algemeen Dagblad voor Nederland, waarin de Schager beoordeling van Dr Feringa's werk was overgenomen. Dit laatste blad - ook 'n allerinteressantst wytje natuurlyk! - kende ik alweer “niet nauwkeurig” en, ronduit gezegd - o gruwel! - in 't geheel niet. (...) De vraag is of ik niet recht had op ánderen weerklank, dan de met de haren bygesleepte verzekering: dat ik zo “weinig nauwkeurige kennis van zaken” heb?’ (vw vi, p. 160)