Multatuli Encyclopedie

Materialisme,

1. in zedelijke en artistieke betekenis, ‘het materialismus der geldmakery, en van de jacht op plomp genot’ dat volgens m. te wijten is aan ‘O! en: Ach!’-poëzie (Idee 1096, vw vii, p. 54);

2. in theologisch-wijsgerige zin is materialisme niet de aanbidding van de stof, zoals *Doedes meent wannneer hij Büchner een materialist noemt (noot bij Idee 887, vw iv, p. 709).

In een noot bij Idee 900 schrijft m.:

‘De heren professoren in... niemendal, konden 't weten als ze wilden, dat noch de “materialist” stof aanbidt, noch de “pantheïst”, alles. Ze “aanbidden” in 't geheel niet. Er valt voor den navorser en denker heel wat ánders te doen.’ [nl. de studie van de wetten van het *Zijn] (vw iv, p. 713).