Multatuli Encyclopedie

Manen, Willem Chr. van-,

1842-1905, predikant te Zierikzee, vanaf 1885 hoogleraar theologie te Leiden. In de Vaderlandsche Letteroefeningen van februari 1876 publiceerde hij een recensie van de vierde uitgave van de Max Havelaar (1875), ‘de eerste door den auteur herziene uitgaaf’ waarin de coupures van Van Lennep hersteld zijn (vw xviii, p. 235-243). Van Manen schrijft in deze recensie dat de Max Havelaar inmiddels een ‘klassiek boek’ is geworden. Hij meent echter dat de aanvullingen geen recht hebben gedaan aan het boek: ze halen het beeld van m. omlaag. Hij heeft ook kritiek op de aan deze druk toegevoegde opdracht ‘aan de diep vereerde nagedachtenis van Everdine Huberte baronesse van Wijnbergen, der trouwe gade, der heldhaftige liefdevolle moeder, der edele vrouw’: ‘Multatuli heeft zijn boek ontwijd en aan zijn “Havelaar” een brevet van zedelijk onvermogen uitgereikt door den onbesproken naam zijner overleden eerste gade aan het hoofd zijner “vertelling” te plaatsen’.

De kritiek op m. van *J. van Vloten in diens Onkruid onder de tarwe noemt Van Manen ‘bitter, vaak noodeloos scherp, onmeedoogend hard’.

Van Manens recensie werd in hetzelfde jaar beantwoord door Van Vloten in de Nederlandsche Kunstbode (vw xviii, p. 254-256) met het artikel ‘Dominee Van Maanen en “'t Onkruid onder de tarwe”’.