Multatuli Encyclopedie

Chateaubriand, François René, graaf de-,

1768-1848, Frans schrijver en staatsman. Hij streed in de Amerikaanse vrijheidsoorlog en (als kapitein van de koningsgezinden) in Frankrijk. In 1792 vluchtte hij naar Engeland, in 1795 keerde hij terug. Hij viel bij de koning in ongenade vanwege zijn vrijzinnige denkbeelden, verwoord in De la monarchie selon la charte (1816), verzoende zich weer met hem en werd achtereenvolgens benoemd tot buitengewoon gezant te Londen en minister van Buitenlandse Zaken. Wegens zijn grenzeloze ijdelheid werd hij in 1824 ontslagen. Hij sloot zich toen aan bij de oppositie, maar ging in 1828 weer onder het ministerie Martignac als gezant naar Rome. Hij publiceerde verder o.a. Essai historique, politique et moral sur les révolutions anciennes et modernes (1797) en Les Martyrs (2 dln., 1809).

In 1867 verscheen een uitvoerige anonieme bespreking van de Max Havelaar in de North British Review (jrg. 46, 1867, nr. 92; vw xii, p. 239 e.v.), waarin de recensent het boek vergelijkt met de novelle Atala, ou les amours de deux sauvages dans le désert (gepubliceerd in 1801 in Mercure de France) van Chateaubriand en Uncle Tom's cabin or life among the lowly van *Beecher-Stowe. Atala is het meeslepende relaas van de liefde tussen een beschaafde Indiaan en een christin. m. was niet gelukkig met deze vergelijking, schrijft hij op 14 november 1867 aan C. Busken Huet:

‘Wat die heer heeft uitgevoerd, weet ik niet regt. Van zyn schryvery heb ik een en ander gelezen, en als hy niets belangrykers heeft gedaan dan dat, bedank ik voor de eer van alle vergelyking.’ (vw xii, p. 488)

*Maschaschabe