Multatuli Encyclopedie

Abélard, Pierre-,

(Abailard/Petrus Abailardus) 1079-1142. Frans theoloog en wijsgeer. Hij beminde Héloïse, de nicht van kanunnik Fulbert. Toen zij een kind van hem verwachtte, plaatste Abélard haar in een klooster. Hij wilde wel met haar trouwen op voorwaarde dat het huwelijk geheim zou blijven om zijn wetenschappelijke en kerkelijke carrière niet te schaden. Op last van kanunnik Fulbert werd hij vervolgens overvallen en ontmand. Zowel Abélard als Héloïse brachten de rest van hun leven door in een klooster; Héloïse werd er abdis. Héloïse bleef Abélard liefhebben; hij keerde zich van haar af.

Hun briefwisseling - later ontmaskerd als een literaire vervalsing - werd in 1841 in het Latijn uitgegeven door Orelli.

In Idee 1070 noemt m. Abélard ‘geen man meer - en geen mens dus!’ en schrijft verder dat deze Héloïse's ‘heerlyke geestdrift’ beantwoordde met ‘theologischen wawelpraat en stinkend pedante preken over dogmatiek en “deugd”’ (vw vi, p. 716-717). Hij citeert vervolgens enkele regels uit de briefuitgave Abailard et Héloïse, essai historique van François P.G. en Pauline Guizot.

In een brief aan P.A. Tiele d.d. 22 oktober 1875 noemt m. Abélard een ‘infaam gemeen heertje’, ‘en dat zijn alle eunuken, ook die zich slechts moralement parlant Fr. in geestelijke zin] lieten castreeren’ (vw xviii, p. 55). *Mina Krüseman