Ten geleide
Los van de oorzaken van een depressie, die over het algemeen zowel biologisch/lichamelijk als psycho-sociaal van aard zijn, vormt één aspect vaak een groot probleem in de behandeling: veel patiënten die depressief zijn, zien zelf niet in dat ze aan een depressie lijden. Ze voelen zich somber, wanhopig, minderwaardig, schuldig, slecht of verloren, zonder dat ze beseffen dat hun gevoelens een oorzaak vinden in een ziekte: depressie.
Toen Kuiper naar mij werd verwezen, leed hij aan een ‘psychotische depressie’ (een vorm van depressie die gepaard gaat met waandenkbeelden). Hij had geen besef meer van de realiteit en was er van overtuigd niet depressief maar dementerend te zijn. Hij beschrijft dit alles in dit boek op een zeer beklemmende wijze: hoe hij psychotisch werd, hoe hij in die toestand de psychiatrische opnames in Amsterdam en 's-Gravenhage heeft ervaren en hoe hij uiteindelijk weer tot de realiteit terugkeerde. Niets van wat hij van zijn ziekte beschrijft is overdreven!
Omdat hij er van overtuigd was niet depressief te zijn, zou een behandeling die op een depressie gericht was in zijn ogen ook niets kunnen uithalen. De ‘psychotherapeutische’ behandeling bestond in het begin dan ook in het hem laten inzien dat zijn toestand toch wel eens het gevolg van een depressie zou kunnen zijn. Pas daarna kon de daadwerkelijke behandeling beginnen, bestaande uit de combinatie van een bijzonder en welhaast vergeten medicijn (een zogenaamde MAO-remmer), gesprekken en activiteitentherapie, waarbij Kuiper voor het schilderen koos. Met name via het laatste kon hij geleidelijk aan zijn zelfvertrouwen weer opbouwen. Daarnaast bood de muziektherapie de mogelijkheid het emotionele leven te herontdekken. Al deze aspecten van de behandeling worden door Kuiper vanuit zijn persoonlijke ervaringen uitvoerig toegelicht.
Ik heb Kuiper om diverse redenen gevraagd zijn ziektegeschiedenis op schrift te stellen. In eerste instantie voor hemzelf: om hem te helpen bij de verwerking dat hij, als een bekend hoogleraar psychiatrie, zelf aan een depressie had geleden. Daarnaast kan dit boek anderen helpen: patiënten die ook aan een depressie lijden en hun familieleden en