Mijn leven

Mej. Mina Krüseman.
Wiesbaden, 24 Nov. 74.

.........................

Ik ben verdrietig dat je zoo blootgesteld bent aan 't oordeel en de kwaadwilligheid van 't Jan Rap¹. Jij zelf kunt er tegen, ja, je schreef meer dan eens dat je 'r pleizier in had met Publiek te vechten. Ik heb die smaak niet, noch voor me zelf noch voor u. Mij doet het zeer dat² ieder, die 'n paar frazen weet aan elkaar te lijmen, je voor wrijfpaal gebruikt. En ik kàn niet gelooven dat je 't op den duur niet onaangenaam vindt, want met al je courage ben je zeer gevoelig. Dit kan niet anders!

Begrijp nu eens hoe we hier in onzekerheid en onrust over je zitten!

.........................

Hoofdzaak is je stemming. Die wou ik weten!

Lang geleden schreef je ons dat je ‘Echtscheiding’ als stuk, 'n prul was. Dat is jammer genoeg! Waarom dan al de beroerdelingen die niet in staat zijn zoo'n prul te maken, dat wapen tegen je in handen te geven? Bovendien dat prulschap ligt hoogstwaarschijnlijk in nietige foutjes van facture, die makkelijk hadden kunnen worden verholpen. Ik schrok toen ik las: ‘Zestien tafereelen.’ Want ik ken de oorzaak van dat gebrek aan eenheid, en... 't gevolg! Een klein beetje verbinding der scènes, en 'n hoofdgrief ware weggenomen. Men moet den toeschouwer geen zestien maal tijd geven tot vitten. Doch ook zonder vitlust,

1 Ik heb me nog nooit over Jan Rap te beklagen gehad; integendeel! - Als ooit iemand in Nederlaand populair is geweest, ben ik het. Ziehier een paar staaljes: Eens van Amsterdam komende, wilde ik te Rotterdam naar mijn hôtel loopen, omdat het heerlijk weer was, maar een koetsier vervolgde mij zóó met zijn vigilante, dat ik eindelijk besloot te rijden. Aan 't hôtel gekomen wilde ik betalen, maar de man weigerde halstarrig eenig geld van mij aan te nemen, zeggende: ‘Ik ben zoo gelukkig dat ik jufv. Krüseman eens heb mogen thuis brengen!’
Een andere keer liep ik door de Hoogstraat (Rotterdam) met eenige hoedenvormen in een papier. Twee jongens, achter een handwagen, kregen me in 't oog, en de eene riep lachend: ‘Nu, dat is me ook een Madam met zoo'n pak!’ De andere bedacht zich geen oogenblik, maar gaf hem een slag dat hij omviel. ‘Stomme B! Ken jij Mina Krüseman niet!’

2 Het Koeranten-Jan Rap heb ik altijd veracht.

[p. 293]

de belangstelling wordt gebroken! Och, 't is zoo jammer. Ik ben haast boos op je omdat je Mina Krüseman benadeeld hebt.

Van Kritiek gesproken, lees eens 't Nieuws van 23 dezer, en let op 't stuk dat een uwer critici (hij dien ge vereert met den naam van vijand!) z'n lezers ten beste geeft. Ik bedoel 't stuk over ‘Gemüthlichkeit.’ Men zou 'n jongen van 12 jaar, die niets beters leverde, de beenen stuk slaan! De man schijnt weinig bijgewoond te hebben. Wat bloemen en 'n koek op tafel begeisteren hem tot 'n hoofdartikel! En zeggende te zullen spreken over 'n zekere eigenaardigheid der Duitschers (die zeer afgezaagde Gemüthlichkeit namelijk) spreekt hij daarover niet eens. Zulke ongare kinderkost wordt door 'n volwassen man, die zwaar betaald wordt, en lid is van God weet hoe veel letterkundige genootschappen, opgedischt aan mannen. Haal dat aan, ingeval ge uw critici antwoordt. Zeg dat iemand, die zulke dingen levert, niet mag meespreken. En herinner aan z'n preekjes ‘over de koe’, over ‘'t paard’, over ‘den eik’, vraag hem of i den moed heeft die uit te geven in één bundel met uw ‘Huwelijk in Indië?’

Ziedaar, nu vind¹ ik het terrein waarop ge den strijd met Kritiek moest gebracht hebben!’ Gij die aanmerking maakt, wat levert gij?’

.........................

Och, 't is zoo verdrietig voor ons dat we niets van je hoorden na die tweede voorstelling!

.........................

Ik zeg ergens (nagenoeg)

‘Het leven van den Kunstenaar is 'n aaneenschakeling van opwekking, inspanning, overspanning, afmatting en moedeloosheid.’

Nu, heel diep ligt die waarheid niet, maar hoe makkelijk te vatten ook, je ziet dat² ik 't ken... Waarom dan niet je tot òns gewend, als je verkeerde in die laatste faze van den cyclus? Daarop zal weer nieuw moed vatten volgen. Dit kan niet uitblijven.

.........................

D.D.

1 Alsof dàt het terrein niet was waarop Kunst en Kritiek speelt!

2 In mijn Blik in de Kunstenaarswereld leg ik Elize in den mond als aanklacht, verwijt en vloek: ‘Hij wist!’ - Ik hoop dat D.D. begrijpen zal, na diepe studie misschien! dat die woorden ook doelden op hèm.
1877.