Eerlycke tytkorting
(1634)–Jan Harmensz. Krul–
Auteursrechtvrij[p. 1] | |
Prophyrus.SOo wie een schoone Roos op 't eelste siet ontdaen,
En in sijn soetste fleur aen sijne Distel staen;
Soo wie een aerdich Fruyt, siet aen de Boomen hanghen,
Die sal door lieve lust, naer het ghenot verlanghen;
Rozette; schoone Blom, gheen Vrucht, gheen eelder Fruyt,
Als 't Roosje dat alleen aen uwe Distel spruyt.
Rozette; schoone Maeght, u Lentens Somer daghen,
Verheughen my het hert, en voeden mijn behaghen:
Om van u lieve vrucht mijn wellust te voldoen,
En mijn ontsteecken lust met Minne lust te voen,
Rozette; lief, en schoon, ick heb een vast vertrouwen,
Dat ghy my niet en sult 't ghenot mijn's lusts onthouwen:
| |
[p. 2] | |
Rosette.Wanneer een vuyle tocht in lust soeckt te begaen,
Soo isser gheen meer lust, als lust te weder staen;
Niet ken een Christen Ziel, soo goddelijck vermaecken
Als in een reyne gheest de lusten te versaecken:
Daer werdt geen soeter vreucht de Zielen op geleydt,
Als daer men vleesch-lust vlied, en leeft in suyverheyt
Hoe ken de Ziel doch sijn gequetst met swaerder wonden
Als is een vuyl vergif van goddeloose sonden:
Waer ken de Ed'le Ziel meer glory meed' begaen,
Als toghten van het vleesch in deughd' te weder staen
Wat ken de Ed'le Ziel met meerder vuyl besmetten,
Als een godlose lust van onbeschofte hetten?
Gheluckich is de Ziel die sulcke laghen mijdt,
Waer toe dat nodich is, een Christelijcke strijdt.
| |
Prophyrus.Me-Vrou ghy hebt ghelijck; Maer zijt te jongh van Iaren
Dat ghy met sulcken last u Ionckheydt soud' beswaren.
Me-Vrou (schoon dat ghy spreeckt met Goddelijck vermaen)
V Ieught vermach het niet de lust te wederstaen.
Schoon dat u kuys ghemoed veracht de minne-treecke:
V schoonheydt voeght het niet de soete lust te wreecke:
V Ionckheydt al te swack tot sulcken swaren last.
Me-vrou, bedenckt u eerst; daer is te veel aen vast.
Rozette, ach! ghy zijt noch al te jongh van dagen,
Dat ghy u gheest alreed' verght sulcken last te dragen.
| |
[p. 3] | |
V schoonheydt (als party) en acht dat vonnis niet:
Dat ghy lust soud versmaen die u het vleesch aen-biet.
Dat lust vertreden werdt by die, die Echt'lijck leven,
De rede my gebiet u sullicx toe te geven.
Wie (buyten Echt) lust soeckt, sijn Zielens welvaert rooft:
Om dat hy s' elders pleeght als daer hy 't heeft belooft,
Door Wetten van de Trou aen de beloft verbonden:
Lust buyten Man en Vrou, ick stae het toe, 't is zonde.
Maer dat Rozette soud' gelooven oft verstaen,
Dat zy door lust van Min haer soud' te buyten gaen;
Ick laet my duncken dat dat licht'lijck is te boeten:
Ten aensien dat de Trou dat weder ken versoeten.
Dies stelt Rozette dese grillen uyt u sin.
Ghebruyckt u trotse Ieught. Ey! pleeght de soete Min.
Versmaed gheen Ionckheyts Eer. Rozette slaet u ooghen
Eens op mijn groot ghebied, mijn Haef, en mijn vermoghen.
Aensiet mijn groote macht; mijn af-komst, staet, en goed;
Mijn leven Ridderlijck, by Princen op-gevoed;
Mijn aen-sien, en ghebiedt; de grootste pracht mijn's leven,
Die ick vrywilligh wil u hallef over-geven,
Soo lust genieten moght de aenghename vreught
Die my de Min in-beeld, door 't aensien van u Ieught.
,, Rozette die ghelijck een Bloempje op sijn struycken
Staet prachtigh op-gedaen, bequaem om af te pluycken.
Rozette, lieve Nimph, ghelijck een Roosjen eel
Seer çierlijck staet en pronckt op sijne Distel-steel,,
| |
[p. 4] | |
Gheen nut oft voordeel doet, als d'ooghen van de Menschen
Die sien, en moghen 't niet ghebruycken na zy 't wenschen.
Rozette, ick gevoel door uwe ooghs-gelonck
In 't diepste van mijn hert een soete Minne-vonck.
Rozette, ick gevoel mijn heete boesem blaecken.
Rozette, 't hert ontsteeckt als ick aensie u Kaecken
Ghepronckt met bloosjes Root: door Goddelijcke schaemt
Te segghen 't gheen ick denck, voor dees tijdt niet betaemt.
't Is al verlooren, ach! ick ken door listigh veynsen
Verberghen langher niet de grond van mijn ghepeynsen.
Rozette, ach! ick voel, ick voel my heel vermant,
Rozette, ach! mijn hert, my in het lichaem brant.
Rozette, ken ick u bewegen tot medogen,
't Zy door gebeden, of door eenige vermogen,
Waer mede dat ick ken u lieve gunste voen
Ick salse lieve Maeght eerbiedelijck voldoen.
Met alle dienstigheydt sal ick my tot u neygen:
Al wat mijn is sult ghy gebruycken als u eygen.
Al wat u lieve lust op Aerd' bedencken moght
Dat al (ô waerde Vrou) sijn na u wensch volbroght.
Al wat u groot begheer stondt yemand te ghebieden,
Dat soud' (naer uwe wil) ghehoorsaemlijck gheschieden.
Dies bidd' ick (lieve Nimph) besteed u jonge Ieught.
Tast toe, Me-Vrou, tast toe, terwijle dat ghy meught.
| |
[p. 5] | |
Rozette.Wat waent ghy Prophyre, dat schoonheydt niet sou voeghen
Te weygheren de Min, de gheest niet te vernoegen
In lust van suyverheydt? Ghy dwaelt. Ghewis, ghy dwaelt;
Dat ghy hier ongegrond veel reden tegen haelt.
Prophyre, 't is ghewis (soo yeder af ken meten)
Schoonheydt met vuyl besmet, en mach geen schoonheyt heten;
Godt heeft de schoonheydt niet (door de Natuur gheteeldt)
Ghegeven aen de Mensch, dat hy na lust in weeldt
Door een onkuysche brandt, of onbesuysde hette,
Het alderschoonste soud' onkuyschelijck besmette.
Meent Prophyrus, dat het de jonckheydt niet betaemt,
Dat leelijckheydt van lust een Eerbaer hert beschaemt?
Waent Prohyrus dat ons de Ionckheydt ken verschoonen?
Gheensins, so ons 't verstand kennis van 't quaed ken thoonen.
Schoon dat ghy waent (door trou) te boeten dat verdriet
't Staet evenwel niet vry: Beloften gelden iet.
Wat waent ghy Prophyre, dat ick om groote hoopen
Van Zilver ofte Goud mijn Ziele wil verkoopen?
Meent Prophyrus dat ick de kuyscheydt mijnes Ieught
Verkoopen wil om goed? Voor goed, kies ick de Deught.
| |
[p. 6] | |
Waent Prophyrus dat ick (om tijdelijck gewinne)
Mijn lichaem maecken wil onkuyscheydts snood' slavinne?
Waent ghy mijn onbekent te zijn u loos beleyt:
De schoone woorden, daer u gladde tongh meed' vleyt
Om de bescherm-Heer onses kuyscheydt te doen swichten;
Ghewapent moet een Maeght sijn teghen sulcke schichten:
Om met een kloeck beleyd te wederstaen 't ghewelt,
Dat ghy met soete swangh een Maeght te vooren stelt
De Wapens die een Maeght tot desen strijdt moet draghen,
Dat is: dat sy niet acht een Minnaer in sijn klaghen,
Als hy door Minne-lust te boeten soeckt de brand,
Die voor de Echte trou een Maget dijt tot schand.
Exempel, hoe een Maeght in kuyscheydt haer moet draghen
Laet ons Diana na, als Acteon gingh jaghen
In een vallay, daer hy Dianam naeckt sagh staen,
Dat heeft den Koninck daer alleen zijn dood gehdaen
Een Eerelijcke Maeght behoort voor alle saecken,
Door gheen beloften haer yets wijs te laten maecken
Van 't gheen de Eere schaed, of tot een na-deel streckt
Voor en al eer de trou (in d'Echt) tot lust verweckt.
Dus alles wat ghy bied, 't en sal my niet bekooren.
De moeyten die ghy doet, 't is al moeyten verlooren.
In geestelijcke strijdt houd' ick de beste sin:
De tochten van het vleesch te dempen in 't begin.
Indien die meerder word, soo sal zy dieper kruypen,
| |
[p. 7] | |
En baeren voor de Ziel noch wreeder doodes stuypen.
De zond', alleen de zond', die spruyt uyt Duyvels list,
Die ons thoont schoon voor 't oogh, inwendigh vuyle gift,
En etterigh gebuyl, daer aers niet ken uyt spruyten
Als vuyle boose stanck. Wat wilt ghy dit besluyten
Dat ick die Minnen soud? (met u verlof) ey! leght
Dit op een ander boegh. Voorwaer, het is te sleght.
Sal ick mijn goede Godt (door zonde) gaen bedroeven,
En om soo korten vreughd' de vrees van 't eeuwigh proeven.
Ghy weet dat mach niet zijn. 't Is mijn de beste vond
Dat ick mijn reyn gemoed bescherme voor de zond.
Voor Hoffelijck pracht wil ick veel liever kiesen
Een rouwe Boeren Py, als dat ick soud' verliesen
Mijn alder-waerste pand van Gode my verleent,
Och! neen. Mijn kuys gemoet blijft met mijn hoop vereent.
Wie sich tot zond' begeeft, haer zielen zy verkoopen,
En hebben na dees tijdt geen vreughde te verhoopen.
Dat wil mijn goede Godt gehengen nimmermeer.
Ick offer Godt mijn Ziel. Strijd is de geest een Eer,
Wie gheestelijck hier strijdt, heeft Godt belooft te gheven
't Onsterffelijck geluck van 't Hemels eeuwigh leven.
| |
Prophyrus.Rozette (lieve Nimph) laet alle sorghen varen,
Ghebruyckt de soete Min. Het voeght u jonge Iaren,
't Is viese vasery dat ghy u selven quelt
| |
[p. 8] | |
De lusten van de Min te weerstaen met ghewelt.
Wanneer u lieve hert tot lust werd aenghedreven
Waerom wilt ghy de lust het soet gheweld niet geven,
Maer als een Boompje groen, dat Dau en Reghen schort,
Verwellickt en verdooft? Ghy doet u Ieughd te kort.
Rozette, jonghe Maeght, al sachjes, wilt u leven
Tot sulcken lastigh pack noch soo betijdts niet geven:
Schoon dat u teere schoot haer deur voor wellust sluyt
Het is om niet ghepraet, de Ieught die moeter uyt.
De Ieughd wil jonckheyds recht; geen geestelijcke klaghten,
Maer eer het soet onthael van minnelijcke naghten.
't Waer schaed' soo schoone Bloem op sijne struyckje hingh
Tot dat het vruchteloos verdorden, of vergingh.
,, Wat vreughde ken een Boom de soete Mey meed-deelen
Soo hy gheen bloeysels draeght, om vruchten al te teelen,
Wat wil een Ieughdigh Lijf, wat wil een vrolijck hert
Verquisten sijnen tijdt met Geestelijcke smert.
Rozette, 't is vergeefs. Rozette, 't is verlooren:
V Ieught is voor het vleesch, niet voor de gheest ghebooren.
,,Gheen Fruyt is voor de Boom, maer voor die gheen ghejont
Die door het plucken boet 's herts lusten met de mont.
Wy sijn in 't aldersoetst', in't groenste van ons leven,
| |
[p. 9] | |
Om tot de soete Min ons beyde te begeven.
't Is nu de beste tijdt, die niet en dient verspilt,
't Is nu de beste tijdt, indien ghy Minnen wilt.
Wel dan Rozette, comt, ghebruyckt u jonghe daghen
Laet varen alle sorgh, 't is hier gheen tijdt van klaghen.
Laet treuren met ghequijn, wiens tijdt na 't eynde prest.
Laet suffen wie der wil. V voeght het Minnen best.
Ey! kom, Rozette kom: laet ons voor alle saecken
het pleyten voor de geest, voor dees tijdt (bidd' ick) staecken.
Laet ons alleen het recht der Minnen wijsen aen:
Dat op het best nu voeght van ons te sijn gedaen.
Wat stady dus bedeest, en twijffelt om te keuren?
Wat pord u groene Lent soo druyl-oorigh te treuren?
Wat stady dus en peynst, en weet noch hoe, noch wat?
Stelt twijffel aen een zijd'. Schoon Lief, slaet om dat blat.
De roem van heylicheydt, is maer een ydel praetje,
Rozette (jonghe Maeght) tapt uyt een ander vaetje.
Verquist soo quackloos niet het Roosje van u Ieught,
Gebruyckt de soete Min, behoudend' uwe Deught.
| |
Rozette.Hoe ken mijn Mins ghenot mijn Deughden doen behouwen?
| |
Prophyrus.De Faut, die Min begaet, verschoont het heyligh Trouwen.
| |
[p. 10] | |
Rosette.De lusten die de Trou voort-brenght, houd' ick voor goet,
Dan (dat ghy 't recht verstaet) 't is op een ander voet.
Schoon dat ick door u lust tot lusten werd' gedreven,
Op hoop dat mijn de Trou die misdaed soud' vergeven:
Wat soud' het anders sijn? wat was het meer ghedaen
Als nuttigen vergif, op hoop van niet te schaen?
Wech, met u zotte klap; want ick tot genen dage
In minnelijcke Trou sal scheppen mijn behage.
Och! neen. Lust baerd mijn Trou, om suyver in den Heer
(Door een oprechte Trou) te Trouwen aen 't begeer,
Dat lust in reynheydt schept; Dies is het al verlooren
Hoe schoontjes dat ghy praet, 't en sal my niet bekooren.
Ghy raedt my al te slecht: dat ick mijn jonghe Leen
Soud' tot een vuyl bejagh van geyle Min besteen.
Waer salder oyt ghemoed zijn sonder straf bevonden
Daer lust met vrye wil ten dienste staet de zonden,
Die met een strengh vergif (na doodes wreed verniel)
De lusten van het vleesch vergelden aen de Ziel?
Neen Prophyre, och! neen: Noyt sal mijn gheest ghehenghen
Dat vleeschelijcke lust haer lusten sal volbrenghen.
Noyt salder kriele tocht zijn wullepsheden snoot
(Door dertelheydt des vleesch) uyt-storten in mijn schoot.
Soud' ick een vuyl bejagh om Werelds Eer gedogen?
De reden seyd my neen, door 't Geestelijck vermogen.
| |
[p. 11] | |
Gaet bied u gaven aen, daer Eer-sucht, staet, en pracht
Op 't hooghste sijn gesien, en op het grootst' geacht.
Ick achtse min als niet. Schoon ghyse weet te prijsen:
Begeerte sal tot lust mijn lusten noyt doen rijsen.
Hoe soet dat ghy de vreughd' acht van de dert'le Min,
Ick vinder anders niet als bitterheden in.
Wech met u soet vergif. Wech met u loose treecken:
Ghy sult in mijn ghemoed de lusten noyt ontsteecken.
Ghy sult mijn door bedrogh van Gaven, ofte u Tongh,
Noyt brengen tot die lust, daer u de lust toe dwongh.
Ghy sult my nimmermeer tot lust van Min verkrijgen.
Dies raed' ick u voor 't best (Prophyre) stil te swijgen.
Gaet Prophyre, daer is voor u begeert geen hoop,
Mijn Eer, noch lichaem zijn om geld of goed te koop.
Ick wensch veel eer te zijn berooft van 't soete leven,
Als dat ick soud' u lust mijn reynheydt over-geven.
Mijn lichaem in bedwanck van u onkuys bejagh:
Hoe of lust tot versoeck u tongh dat verghen magh?
Ghy tracht my tot de Min met schoone praet te drijven,
Ick hoop Rozette sal onwinnelijcke blijven.
Schoon dat ghy met een schicht van vleyerye schiet,
Mijn borst ghewapend is; V pijlen quetsen niet.
Schoon dat ghy Prophyre vast blaest van groote dingen,
Ick voel in mijn ghemoedt gantsch gheen veranderinghen.
Soud' ick gedoogen dat mijn onbevleckte schoot
Besmet soud' worden? En mijn ziel gequetst ter doot?
Wech, wech. 't Is sotterny. 't Sal nimmermeer gheschieden
Dat mijn een vuyl bejagh de lusten sal gebieden,
| |
[p. 12] | |
Of in het minste deel bewegen sullen tot
De tochten van het vleesch, die walgingh sijn voor Godt.
| |
Prophyrus.Ick sie wel, wat ick doe, het schijnt al niet met allen;
Doch ('t Spreeckwoord seyd:) de Boom wil d'eerste slagh niet vallen.
En dat het seecker is, men dagelijcks bevint:
Die bidt, die werd verhoort; Die aen-houdt, die verwint.
Rozette (Nimph) hoe dus. Hebt ghy noyt hooren seggen
Schoonheyt, met trots vermenght, laet al de schoonheydt leggen?
Of schoon een jonghe Maeght om schoonheydt werd gheviert
En blijftse nors en stuur, haer schoonheydt is ontçiert.
Dies sal ick mijn gebeen voor uwe voeten storten:
Dat ghy u schoonheydt selfs niet trachtet te verkorten.
,, Wat is een schoone Maeght, wanneer sy weder streeft
't Ghenot van schoonheydts soet te weyg'ren 't gheen sy heeft?
Wat is de soete treck van het bekoorlijck lacchen:
Indien men 't niet verkrijgt als door gestadigh pracchen
Wat is een schoone Maeght, die 't soet vermenght met suur
Als d'obstinaetheyd krenckt de gaven van Natuur?
Wat is de schoonheydt doch? ken schoonheydt, schoonheydt heten
| |
[p. 13] | |
Soo trots, als vooghd-Heer sigh van schoonheydt gaet vermeten
Wat is een schoone Vrou? wat is haer trots gelaet?
Een donder binnen's huy, een blixem op de straet.
Rozette, 't is een aert (ons van natuur gegeven)
't Gebruyck van soete Min te minnen in ons leven.'
Het is een eygen aert te stoocken onse sin.
Met kriele kittelingh tot tochten van de Min.
Schoon dat den eyghen aert de lusten moght versaecken:
Wat lust laet sich door 't geld en goed niet willigh maecken?
Geen hert en is so herd, 't sy in wat wilde kust.
Geen suffert is soo koel, Natuur verweckt tot lust.
Gheen plaets, hoe woest of wild, met sieter met krioelen
De Vogeltjes gepaert haer lieve lusjes koelen.
Het Kruyd (dat uyt de grond' door Phoebi hitten spruyt)
Ey! seght my wat het aers als soete Min beduyt?
Rozette, de Natuur bepronckten uwe leden
Niet te vergeefs (ô neen) met sulcke schoonigheden,
Maer heeft haer gunst ghethoont (ghelijck ick seecker houw)
Om dat u schoonheydt my tot lust bekooren souw.
De schoone Aders blaeu, die door het wit verspreyen,
Sijn niet geschapen om der Goden lust te peyen.
Natuur heeft u die gunst (ô schoone) niet gedaen
Dat ghyse vruchteloos soud' laten soo vergaen.
Der Goden hovaerdy is gheen schoonheydts ghevallen.
| |
[p. 14] | |
Genomen 't is alsoo, 't en voeght haer niet met allen.
En of de Goon wel eer, door brandt van Minne-vier,
Verschenen op der Aerd', dat is nu gheen manier.
Soo dat ick seggen wil, Me-vrou, dat u ghedachten
En schoonheydt, vruchteloos der Goden Min verwachten;
Maer sullen (door de tijdt) geraecken tot dien dagh
Dat weyg'ringh teelt berou, als 't u niet baten magh.
Sal u een Schrale dood (na desen dagh) doen rusten?
Sal so een schoone Roos gestopt sijn in een graf
Eer dat haer jonghe stam oyt vrucht of bloeysel gaf?
Sult ghy met weygeringh een Mensch'lijck hert bedroeven?
Sal 't knagende gediert de eerste soetheydt proeven
Van u schoon blancke vleesch? Dat met een streng ghebit
Sal knauwen van 't ghebeent', u lichaem blanck en wit
Hoe! sal de swarte aerd' met levende omcingers
Af-stroopen 't sneeu-wit vel, en vleesch van uwe vinghers?
Sal daer 't gekrulde hayr? Sal daer u lieve mond
Tot stof en as vergaen, verderven tot de grond?
Sal daer u blancke Beeld een doode Rey versellen?
V sullen (om u vleesch) veel Roovers komen quellen.
Sal 't tintel-oogens-licht (soo helder op-geklaerd)
Daer niet verduystert zijn met stof en swarte aerd?
Sal daer d'hol-ooghde dood, na 't af-geloopen leven,
Een vuyl Ziel-loos ghespuys u schoot ten besten gheven?
| |
[p. 15] | |
Sal daer voor sulck gespuys u lichaem eyghen sijn?
Waerom Rozette (segh) voor dees tijdt niet voor mijn?
Ghy doolt in u voorstel. Gewis een quaed voornemen
Doet u van 't rechte spoor der kennis heel vervremen.
Ghy weet den Hove niet meest sulcken Boom behaeght
Die schoon is in het oogh, en goede vruchten draeght.
Wat doet hy doch al niet: Hy sal sijn Lootjes deelen,
En enten op een aer: om meerder vrucht te teelen
Van 't aengename Fruyt; op dat hy na dien dagh
Door 't lieffelijck gewas veel vrienden maken magh.
Rozette, soo u Ieught werd Minneloos versleten:
Wie sal na dees tijdt eenigh danck u schoonheyd weten?
Wat is een schoone Boom soo hy gheen vruchten draeght?
't Is by gelijckenis een minneloose Maeght.
Wiens schoonheydt menigh hert, ghelijck de Boom met bladen,
't Ghesicht verheugen ken, maer niet door smaeck verzaden.
De lusten van het hert. Soo oock Rozette ist
Als yemand siet een Maeghd, daer hy haer wille mist.
| |
Rosette.Ghy soeckt my dit, en dat, met praten wijs te maecken,
Maer mijn ghemoed en kan tot gheen verand'ren raecken.
Ghy tracht in al u doen te breecken mijne sin.
Ick ben noch dien ick was, en blijf oock dien ick bin.
| |
[p. 16] | |
't Is waer, dat ick verselt met ziel en lichaem beyden
Niet langher blijven sal, tot dat de doodt die scheyden?
Waer van den een om hoogh, en d'ander op dit dal,
Een yeder sijnes weeghs van hier vertrecken sal:
De Ziel moet door de doodt van hier na boven stijghen,
Al waer sy na verdienst van Gode loon sal krijghen:
Een loon van eeuwigheyd, in vreughden, of gequel,
Na datter is gedaen, in Hemel of in Hel.
Ghenoot oyt 't lichaem vreught, die geylheydt sich voor stelde.
't Is seecker dat dat Godt sal aen de ziel vergelde.
't Is waer, mjn lichaem sal verrotten in de aert;
Maer eer daer 't lichaem komt: denckt waer de Ziele vaert.
Heb ick niet liever dan een Aerdsche lust te derven:
Om 't eeuwigh leven (door een Aerdtsche doodt) te erven?
Heb ick niet liever dan te strijden voor mijn Eer
Met Wapens van gheloof, en Christelijck geweer?
't Is waer: Godt heeft de Min gheheylight met sijn zeghen,
Maer veele wederom sijn tot geen Min genegen.
Soud' ghy dan daerom wel bewijsen metter daed
Dat die gheen Min en pleeght, den zeghen Godts versmaed?
Voor mijn: ick oordeel neen; En acht het veel bequamer;
Te leven suyverlijck; is Godt oock aengenamer.
'k Misprijs niet d'Heyl'ge staet, van Gode ingestelt,
Te weten 't Houwelijck, waer meestendeel na helt
| |
[p. 17] | |
Het Menschelijck gheslacht, maer houdse hoogh van waerde,
Mids 't alles goed van Godt gheschapen is op Aerde.
Ghy waent (doch doolt in waen) en wijst u oordeel an:
Hoe dat mijn schoonheydt u, gheen Goon behaghen kan;
Ghy waent dat Godt niet heeft in schoonheydt welghevallen.
De Goden voeght het best, maer u gantsch niet met allen.
Heeft mijn Natuur gheteelt in schoonheydt: Godt de Heer
Die gaf de schoonheydt my, tot proeve van mijn Eer.
Godt gaf de schoonheydt my aenvechtingh te lijden,
En dat ick met de gheest het vleesch soud' teghen strijden.
En soo de geest verwint de lusten, door haer kracht,
Ick vraegh u, is by Godt dan schoonheydt niet gheacht?
| |
Prophyrus.Me-Vrou, het kloeck beleydt van woorden, sin, en reden
Verdooven (ick beken 't) voor dees tijdt mijn gebeden.
't Sy dat ick bidd', of smeeck, het is al min als niet.
Queel ick een nieuwe voys, ghy singht u oude Liet.
Laet sien wanneer een Paerdt den teughel niet wil hooren
Oft gheen bewegingh sal gevoelen door de Spooren.
Ken ick verkrijgen niet met bidden en geklagh:
Laet sien of ick met dwangh aen u dan niet vermach.
Na d'hetten van de Zon gheen Wolck te deeghen watert
| |
[p. 18] | |
Voor dat een fel gedruys van Donder daer by klatert.
Niet eer en sal mijn lust ghenieten u begeer
Voor dat ick (door de wil) mijn thoon u over-Heer.
En ken ick met ghebeen by u dan niet uyt-rechten,
Soo sal ick dese strijd met and're middel slechten.
Mijn wil is nu mijn Wet; En door dwangh van mijn macht
Sal oock de Wet mijn's wils van u werden volbracht.
Ick geef u een van tween naer uwe sin te kiesen,
Dat is: mijn wil te doen, of 't leven te verliesen.
Soo ghy de lust mijn niet toe-laten wilt om geld,
Om smeecken, noch ghebeen, soo sal 't sijn met gheweld.
Daer baet gheen suchten aen. Ghy sult door 't droevigh schreyen
Begeerte tot de lust (Rozette) doch niet peyen.
De brandt die blaeckt te heet. Het vuur dat is te groot.
Eer ick de lust verdoof, ick sterf veel eer de doot.
't En baet Rozette niet u tegen-strevigh woelen.
Het sy u lief of leed, ghy sult mijn lusten koelen.
Tsa, volght de wet mijn's wils. Beproeft mijn soete dwanck
Die niet als vreughden teelt, hoe wel tegens u danck.
| |
Rozette.Ghy stelt mijn wille-keur, van twee het een te keuren;
Ick kniel ootmoedigh neer; Magh 't Prophyre ghebeuren
Dat het mijn werdt verleent; dat het my werd gejond:
Laet Mijn een lieve dood bevryen van de zond.
| |
[p. 19] | |
Is u verstaelde hert van eenige medoogen:
Bevrijd mijn Eer, en doet my sterven voor u ooghen.
Ghelooft dat mijn u macht tot sterven blijder maeckt
Als te gedoogen dat oyt hand mijn lichaem raeckt.
Soo ick niet met de doodt mijn schande derf bedecken,
Hoe soud' ick dan op Aerd' een Eerb're Maeght verstrecken?
Geen Maeght bemint haer Eer, indien sy niet en can
Onkuysche handelingh weerstaen van eenigh Man.
Dus Prophyre geknielt legh ick hier voor u voeten.
Ach! wilt door mijn gebeen u herdigheyd versoeten.
Let eens op het vervolgh van u voornemen quaed;
Ken 't Menschelijck gemoed hand-haven sulcken daed?
Niet dat ick hier door soeck mijn leven te verschoonen;
Maer denckt met welcke straf dat ons de Goden loonen.
Gheen dood en baerd my schrick. Geen sterven acht ick pijn
Soo ick door 't sterven mach bevrijd van zonde sijn.
Maer Prophyre bedenckt: als ghy na u behagen
Af-kort de brosse draed van mijn begonnen dagen;
Denckt als ghy al u lust tot zonden hebt geboet
Wat slaverny dat ghy u onderwerpen moet.
Denckt als ghy mijne ziel onschuldigh doet verscheyen
Wat swarigheydt dat ghy daer voor hebt te verbeyen.
Denckt Prophyre dat ghy sult boeten uwe schult,
Wanneer ghy met de dood ter Vierschaer komen sult.
| |
Prophyrus.Heeft noch u vies geklap en zotte praet geen ent?
't Vermanen is vergeefs; ick ben dit niet gewent.
| |
[p. 20] | |
Daer helpt noch dit noch dat; ghy sult voor ditmael moeten
V neyghen na mijn wil: mijn geyle tochten boeten.
V lichaem dat en sal niet rusten door de doot
Voor dat mijn lieve lust haer wil heeft van u schoot.
Niet eer sal u de dood ter Aerden nedervellen
Voor dat de lusten soet mijn wil te vreden stellen.
Nier eer heb ick mijn wil. Niet eer ben ick voldaen
Voor dat ghy mijn begeert' in alles toe sult staen.
Mijn handen sullen eerst omhelsen met vermaecken.
Mijn lippen sullen eerst bedrucken uwe kaecken.
Niet eer en sal de dood verminderen mijn rou
Eer u mijn Manne-kracht ghemaeckt heeft tot een Vrou.
| |
Rozette.Ken oyt ghemoedt soo wreed in 't straffen sich bethoonen,
Dat traenen van een Maeght in 't minste niet verschonen?
Is vleesch-lust dan soo strengh? Eer-dievery soo groot?
Dat ickse niet en ken weer-houden met de doot?
Is geyle vlam soo hoogh, dat ick die ondertusschen
Met volle overloop van traenen niet ken blusschen.
Was oyt Tyran soo wreed, en onvertsaeght van moed
Dat hy gheen Maeght verschoont haer Eere, om haer bloed?
Gewilligh Prophyre wil ick mijn bloed uyt-storten
Soo ghy in 't minste deel mijn Eer niet wilt verkorten.
Ootmoedigh buygh ick neer (als uwe onderdaen)
| |
[p. 21] | |
Wilt met medogentheyt op mijn u oogen slaen.
Siet eens op u slavin, wiens hallef-doode leden
Met anghst-vallige schrick, so vinnigh sijn bestreden;
Dat ick door swackheyt nau mijn tonge roeren ken.
Ach! Prophyre het schijnt dat ick mijn selfs niet ben.
| |
Prophyrus.Meent my u slim beleyd met sulcken schijn te peyen?
Meent ghy geblind-hockt so my van mijn spoor te leyen?
Dat sal niet willen sijn. Dus swijght daer van vry stil.
Nu kom Rozette, kom, en voeght u na mijn wil.
Rozette
Ach! Prophyre bedaert.
Porphyr.
Rozette, zijt te vreden.
Rozette
Ach! Prophyre, gaet wech.
Porphyr.
Het sijn verlooren reden.
'k Heb langh genoegh gewacht.
Rozette
ô Goden! geeft mijn raet.
Porphyr.
Ey! sucht niet.
Rozette
Dood mijn doch.
Porphyr.
Wel waer toe dese praet?
Sit neer.
Rozette
Ach! laet my staen.
Porphyr.
Gaet voort, je moet.
Rozette
Ey! niet.
Porphyr.
Nou, nou.
Rozette
Gaet wech.
Porphyr.
Com, Com.
Rozette
Ick bidd' u van mijn vliet.
Porphyr.
Hoe dus?
Rozette
O God!
| |
[p. 22] | |
Porphyr.
Wat nou?
Rozette
Bedaert.
Porphyr.
Wel aen.
Rozette
Mijn Eer.
O Almogende Godt! gedooght het nimmermeer;
Ghy sult mijn (Prophyre) in Eer noch Faem verdrucken,
Al soud' ghy mijn het hert uyt dese boesem rucken.
Ghy sult mijn (Prophyre) niet brenghen tot een val,
Soo langh een druppel bloed in d'Aders blijven sal.
ô! Deughd-lievende Godt: geeft uytkomst in ellenden
Nu een benaude vlaegh mijn leven schijnt te enden.
Thoont u Almogentheydt; Gheeft uytkomst in verdriet.
Verlaet in tijdt en nood (ô Heer) de uwen niet.
Beweeght het stael gemoed tot mely en medoogen
Door een oprecht gesucht, en nat betraende oogen.
O! Al-vermogen God: laet mijn oprechte smert
Door-dringen sijn gemoed: Ontlaten 't harde hert.
O! Goden (ist u wil) aenhoort mijn droevigh kermen.
Och! isser eenigh kans, soo wilt mijn Eer beschermen,
Of machtight, door u macht soo sterrick mijn geklagh
Dat ick sijn boose lust (ô Goon!) betemmen magh.
Regeert mijn door 't beleyt uw's Goddelijck vermoghen,
Dat ick mijn vyand mach bewegen tot medogen:
De vyand van mijn Eer; De Roover die mijn pranght
Om yets daer al mijn pracht, mijn Lijf en Ziel aenhanght.
Bevrijd mijn voor dat quaed, dat ick door sulcke stricke
| |
[p. 23] | |
Niet smoore, oft vergae, vermoord werd, oft versticke.
Soo niet genadigh Godt, of werd de daed vervult,
Ghy weet het dat ick dan moet zond'ghen sonder schult;
Wie sonder schuld misdoet, mach die misdadigh heten?
Ick hoope neen, na het gevoelen mijn's geweten:
Maer die met dwangh tot faut van zonden oorsaeck gaf.
't Onwilligh hert is vry, 't verdubbelt doeners straf.
| |
Prophyrus.Hoe staen ick dus en dut? Hoe ben ick dus versuft?
Hoe komt mijn groot begeer soo Manneloos verbluft?
Rozette! ben ick blind? Of ben ick sonder reden?
Wat spoor heb ick (verblind in zotte lust) betreden?
Rozette, is het droom? Rozette, wat macht sijn?
Mijn onbetoomde lust. Mijn God! vergeeft het mijn.
O! Schild des Eerbaerheyds. O! Fondament der Deughde.
O! suyv're kuysheyds-Bron. Fonteyn van zielens-vreughde.
Borst-weeringh voor verraed: Ick offer mijn getraen,
En kniel voor u, gelijck ghy hebt voor mijn gedaen.
Vergeeft, vergeet, vergunt, drie wenschen, of drie saecken:
't Versoeck, mijn lust, en dwangh, die mijn een zondaer maecken.
Ick schaem my van mijn daed. Ick voel hoe mijn ghemoet
Door ware kennis my mijn zondigh schamen doet.
Ick draegh getuygh by my, die met een vinnigh wrijten
| |
[p. 24] | |
Van dagh tot dagh mijn sal die boose daed verwijten.
Ick voel mijn eyghen Beul, die mijn misdadigh hert
Sal daegh'lijcks pijnighen met veel bedroefde smert.
Vervloeckte stond, dat ick van lust so ben verovert,
Dat ick in achterdocht van straf was als betovert.
Berou, leed-wesen, smert, de straf van kennis pijn,
Rozette, laten die tot een voldoeningh sijn
Van mijn misdadigh feyt. Al wat ick heb misdreven
Wil my de goede Godt (ghy neffens dien) vergeven.
Rozet, vergeeft het my: dat ick u soght te schaen;
Maer door u vaste Deughd' (God lof) noch niet bestaen.
|
|