In dienst van de 'Koninklijke'

0.3

Een arme, introverte drommel was ik, naar wie uiteindelijk niemand luisterde. Het kan zijn dat dit aan iemand die deze negatieve eigenschap bij zich zelf ontdekt een grote hoeveelheid vrije tijd geeft die hij kan gebruiken om over alles wat hij om zich heen ziet, goed na te denken, wat zijn introvertie alleen maar versterkt. (Je kunt niet zeggen dat het een het gevolg is van het andere, het is hetzelfde.)

Ik las in die tijd een boek van Klages waarin hij beweert

[p. 18]

dat lichaam, geest en ziel drie verschillende dingen zijn, in dezelfde tijd dat ik uitvond, of las, dat er driewaardige logica's bestonden - 0, ½ en 1. Heel lang denk je dat je maar twee kleuren hebt om een wereld te scheppen en opeens heb je er een derde kleur bij. Dat verandert het beeld. Dat verandert de wereld.

...vertrokken naar een atelier, waar ze exclusieve knopen maakte op een manier zoals je vroeger sokken stopte voor een duur modehuis in Parijs, waar onder andere de Bijenkorf inkocht, zodat we een half jaar later onze eigen knopen weer tegenkwamen - wat ik wil zeggen is dat ze ook al op de boekhouding zo rap met haar vingertjes op de telmachine bezig was, als een fonteintje langs de toetsen omhoogspartelde en weer daalde, een kopie van haar gitaar en van haar geest?

Ik had er moeite mee, in het begin, haar te vertellen dat ik bezig was met het schrijven van een roman, zo moeilijk als het ging. Geen pretje was het en het stelde ook niets voor, maar toen ik het haar bekende, was ze nogal opgetogen, noemde me een ‘binnenvetter’, las gretig de bladzijden die ik haar overhandigde... en matigde haar enthousiasme.

Ja, zelf schreef zij ook. Meestal 's nachts, als ze niet slapen kon, of 's morgens in de vroegte, op haar eenzame wandelingen langs het strand. Emoties die meteen op papier kwamen, bewonderenswaardige emoties, over de liefde en het leven; ik begreep niet dat iemand dat allemaal zo maar kon opschrijven en er de taal voor had, en moest me inhouden om geen jaloezie te tonen. Maar na een half jaar zag ik wat eraan mankeerde, aan dat geschrijf van haar (net als sommige vruchten die je moet opeten omdat ze niet kunnen blijven liggen): dat werk van haar had geen duur.

[p. 19]

Als je iets schrijft, dan moet je dat na een paar jaar nog kunnen lezen. Wie erover klaagt, zijn gedrukte werk niet meer te kunnen lezen, is niet meer dan mijn Laura en waarschijnlijk veel minder.

De lange adem, daar gaat het om als je iets op papier zet. De lange adem, dat verklaart waarom je in het begin zoveel bladzijden vult met zaken die niet interessant zijn, maar die waarde krijgen door wat er nog komt.

Stelling. De officiële logica is, zolang ze bestudeerd is en toegepast, altijd toegepast op regels en stellingen die al lang bestonden, terwijl stellingen die via het mechaniek van de logica aan de oppervlakte gekomen zijn, nauwelijks enige betekenis hebben, getuige een expert op dit gebied: ‘...het is gemakkelijk in te zien hoe duister de betekenis van deze wetten wordt als we trachten ze in gewone taal uit te drukken.’ Tarski.

Het is niet nodig de logica, noch de waarheid te zien als metafysische grootheden of, in modem jargon, metamathematische grootheden. Voor het goede begrip kun je het logisch mechanisme net zo goed afbeelden op een spelletje schaak, waarbij de logica staat voor de regels en de stand van de stukken de waarheid weergeeft.

Het is merkwaardig dat, hoewel de schaakregels een vereenvoudiging zijn van de regels van de logica, de filosofie van die schaakregels in de praktijk veel vruchtbaarder is gebleken dan de filosofie van zo iets verbaals als de logica. Je zou wensen dat dit vaker voorkwam bij vereenvoudigingen. Aangezien het schaakspel een goed model is voor het leven in een bedrijf, kun je uit het bovenstaande leren dat het bedrijfsleven zich afspeelt volgens bepaalde, vaak niet eens geschreven regels, maar dat het effect van die regels, en daarmee de waarheid van je uitspraken, afhangt van de stand van je stukken, welke op zijn beurt een functie is van wat je wilt bereiken.

[p. 20]

Stelling. Er zijn mensen die hopen dat ze door een consequente toepassing van een aantal overeengekomen regels de algemene rechtvaardigheid kunnen doen zegevieren. Maar je hoeft maar de betekenis van een aantal woorden te veranderen om precies te kunnen doen waar je zin in hebt. Of zo iets een leugen wordt genoemd, hangt alleen maar af van het aantal mensen dat die verandering onderschrijft.

De waarheid van een uitspraak hangt af van het weer. Het sublieme van de taal is dat zaken gewoon niet bestaan tot op het ogenblik dat je ze noemt; daarop berustte al mijn zelfvertrouwen en dat is goed. De mens is wat dat betreft grenzeloos. De jaspanden gespreid, zo zeilt hij voor de wind.