Lezen doet je goed. Leerjaar 7c

[p. 62]

13 Het levenswater van Ana Bolindo-kondre (1)

Het was in de tijd, heel lang geleden, dat de mensen nog met de dieren konden praten. Aan de rand van een dorp woonde een man met zijn vrouw en drie zonen. De oudste heette Jakopu, de tweede Jusu, de derde en jongste Indri. De jongste was de vriendelijkste van de drie.

Op een dag was vader Sampie onvoorzichtig geweest bij het plukken van een bredebon. Hij had melk van de steel van de vrucht in zijn ogen gekregen. Het plakte in zijn oog en brandde verschrikkelijk. Hij hield het niet meer uit van de pijn en riep om hulp.

‘Water! Water!’, riep hij maar. ‘Yepi mi nanga watra

De jongens lieten vallen waar ze mee bezig waren en renden naar hun vader toe. Ook moeder Mila was er snel bij. Ze gooiden water op zijn gezicht. Met de punt van een handdoek probeerde moeder Mila zijn ogen schoon te krijgen, maar het vocht was kleverig en ging er niet goed af. Vaders ogen bleven branden. Na drie dagen was de pijn over, maar papa Sampie kon niet meer zien. Hij was blind en hulpeloos geworden. Alle vreugde was uit het gezin verdwenen. Moeder

[p. 63]

Mila zong niet meer, iedereen liep stilletjes door het huis en er werd niet meer gelachen.

Ten einde raad stelden de jongens voor om hun vader naar een lukuman te brengen. Ze vroegen zich af waarom juist hen dit moest overkomen. De lukuman zou kunnen uitmaken of iemand een wisi voor hun vader had gezet. Moeder Mila stemde toe en de jongens brachten hun vader naar een lukuman, die overal bekend stond als een kundig en eerlijk mens. De man deed de luku en stelde vast dat er geen wisi in het spel was. Hij vertelde de jongens dat het een ongeluk was, en dat de melk van de bredebon het zicht van hun vaders ogen belemmerde.

‘Er is maar één manier om de ogen van jullie vader weer schoon te krijgen’, zei de lukuman. ‘Jullie moeten naar Ana Bolindo-kondre gaan. Ana Bolindo is een dresi-uma, een medicijnvrouw met wonderlijke krachten. Bij haar kan je het levenswater vinden. Dat moeten jullie in de ogen van jullie vader druppelen, dan zal hij weer kunnen zien.’

‘Ana Bolindo-kondre?’

Jakopu fronste wenkbrauwen. Hij had nog nooit van die plaats gehoord.

‘Ja, Ana Bolindo-kondre’, herhaalde de lukuman met nadruk. ‘Dat zei ik toch!’

‘Waar is dat?’, waagde Jusu te vragen.

‘De liefde voor je vader en je gedrag tegenover alles wat leeft, zal je de weg wijzen’, antwoordde de lukuman raadselachtig.

Daarmee moest Jakopu het doen.

De jongens namen hun vader weer mee naar huis en vertelden hun moeder wat de lukuman had voorgesteld. Tot hun verbazing bleek zij wel van de plaats gehoord te hebben.

‘Nônô, Ana Bolindo-kondre! Daar moeten jullie niet gaan’, zei ze bevend.

‘Waarom niet?’, vroeg Jakopu.

Moeder Mila keek de jongens één voor één aan.

‘Nee’, zei ze nogmaals, ‘daar kan ik jullie niet naartoe laten gaan.’

[p. 64]

‘Wat is er dan? Is het gevaarlijk?’, vroegen de jongens.

‘Of het gevaarlijk is... Het levenswater is niet voor niets zo kostbaar! Ik weet er niet veel van, maar wat je erover hoort...’

Ze huilde. Ze wilde niet dat haar man zijn hele leven blind moest blijven, maar ze wilde haar zonen ook niet verliezen. Er waren maar weinigen die levend terug waren gekeerd van Ana Bolindo-kondre.

Jakopu nam een moedig besluit.

‘Ma’, zei hij met vaste stem. ‘Ik ben na pa de oudste man in huis. Pa kan niet zo breni blijven. Ik zal naar Ana Bolindo-kondre gaan om genezing voor hem te zoeken.’

‘Nônô, mi boy!’, riep moeder ontsteld.

‘Ma, ik heb mijn besluit genomen’, zei Jakopu beslist.

‘Ga je echt gaan?’, vroeg de arme vrouw met tranen in haar ogen.

‘Ja ma’, antwoordde Jakopu. ‘Maakt u een paar dokuns voor me om onderweg te eten.’

Met bezwaard hart begon moeder de dokuns te bereiden. Pa Sampie gaf zijn oudste zoon wat geld en zei: ‘Ga mi boy. Je bent een dappere jongen.’

Heel vroeg de volgende morgen zadelde Jakopu één van de paarden en vertrok, nagekeken door mama Mila, Jusu en Indri. Jakopu had gehoord dat Ana Bolindo-kondre zes dagen rijden ver was. Hij gaf zijn rijdier flink de sporen. In galop vloog hij langs de kostgrondjes, stak kreekjes over, ging heuvel op, heuvel af. Zelf 's nachts reed hij door. Pas de volgende middag begon uit te kijken naar een plekje waar hij kon uitrusten. In de verte zag hij een enorme bolletrieboom.

‘Nog even’, zei hij tegen het paard. ‘Daar onder die boom zullen wij lekker in de schaduw uitrusten.’

Bij de bolletrieboom steeg Jakopu af. Hij was moe, erg moe. Hij ging op zijn zadeldeken onder de boom zitten. Het paard begon te knabbelen aan de groene blaadjes van het struikgewas in de buurt. Uit de bundel die zijn moeder hem had

[p. 65]

meegegeven nam Jakopu een dokun en begon te eten.

Plotseling stond er een krabdagu naast hem. Waar kwam die vandaan?

‘Odi, mi konu. Goedendag, mijn koning’, sprak het dier.

Jakopu, die moe was en niet in de stemming om gevlei aan te horen, zei: ‘Gowe, lelijke krabdagu. No hori mi na spotu. Moet je mij koning noemen? Ken je mijn vader wel? En heb je de plaats gezien waar ik woon. Vooruit! Verdwijn van hier.’

De krabdagu keerde zich om ging weg, maar kwam even later terug en smeekte: ‘Mi konu, geef mij iets te eten.’

Toen werd Jakopu echt boos.

‘Jij stinkende krabdagu, maak dat je wegkomt en vlug ook!’

Met de staart tussen de poten ging de krabdagu weg. Nadat Jakopu flink gegeten en gedronken had en ook het paard genoeg gegraasd had, ging hij verder. Hij reed weer de hele nacht door en ook de volgende dag tot hij in de verte weer een bolletrieboom zag. Hij was doodmoe van het rijden en ook het paard had rust en voedsel nodig. Hij stapte af, spreidde zijn zadeldeken op de grond, ging erop liggen en viel in slaap. Ook het paard wilde rusten voordat hij begon te grazen.

Toen hij wakker werd, pakte Jakopu een dokun uit zijn tas. Net wilde hij een hap nemen, toen de krabdagu weer verscheen.

‘Mi konu, geef mij te eten’, vroeg hij weer.

Jakopu snauwde het dier af.

‘Mars! Jij stinkende krabdagu. Waarom zou ik jou eten geven?’

De krabdagu zei geen woord meer, keerde zich om en ging weg.

Nadat Jakopu zijn buik vol had gegeten en goed had uitgerust, sprong hij weer op zijn paard, die zich ook tegoed had gedaan aan verse blaadjes. Ze voelden zich fris en in galop ging het verder. Lang reed hij door, de hele dag en ook een groot deel van de nacht.

[p. 66]

De volgende dag, toen de zon op zijn hoogst stond, zag hij in de verte iets schitteren. Toen hij dichterbij kwam, zag hij dat het een paleis was, met torens en grote poorten. De gouden koepels van de torens schitterden in de zon. Hij spoorde zijn paard aan om harder te gaan. Hij hoorde klokken luiden. Een mooi geluid was dat!

Zou hij Ana Bolindo-kondre reeds hebben bereikt? Maar hij had nog geen zes dagen gereden! Jakopu reed de poort binnen en stapte van zijn paard.

Hij ging het paleis binnen en merkte op dat er alleen vrouwen waren. Zij ontvingen hem hartelijk. Ze wasten het stof van zijn voeten en vroegen of hij wilde eten. Natuurlijk wilde Jakopu dat. Hij had dagenlang alleen maar dokuns gegeten. De vrouwen zetten hem een heerlijke maaltijd moksi aleysi voor, die Jakopu tot de laatste korrel opat. Het gemberbier dat hij erbij kreeg, was lekker koud en leste zijn dorst goed.

Toen hij klaar was, vertelden de vrouwen hem dat zij dobbelaarsters waren. Hun geëerde gast wilde toch wel een paar spelletjes tyekre tyekre met hen spelen?

Ze dobbelden om geld, dat was hun gewoonte. En als het geld op was, dan dobbelden ze om elkaars leven. Jakopu vond de laatste mededeling vreemd.

Maar omdat hij iets terug wilde doen voor de hartelijke ontvangst, stemde hij toe om enkele partijtjes met hen te spelen. De dobbelstenen werden tevoorschijn gehaald en het spel begon., Ze speelden uren achtereen. Jakopu won soms, maar verloor vaker. Het geld, dat papa Sampie hem had gegeven, werd steeds minder tot het helemaal op was.

De vrouwen klapten in hun handen van plezier. Jakopu wilde nog een kans.

‘Je paard’, riep één van de vrouwen. ‘Laten we om het paard spelen?’

Zijn paard... Jakopu stemde toe. Hij voelde dat hij geluk zou hebben dit keer. Hij kruiste zijn vingers. Helaas, ook deze keer verloor hij.

De vrouwen juichten.

‘Nu zullen wij om elkaars leven spelen,’ zei de leidster. ‘Als jij wint, mag je het leven van één van ons hebben. Als wij winnen, nemen we jouw leven.’

Jakopu werd bang. Was dit een valstrik? Wie waren deze vrouwen? Even dacht

[p. 67]

hij aan de woorden van zijn moeder, maar toen schudde hij zijn hoofd. De dobbelaarsters zouden hem niet klein krijgen.

Hij stemde toe om met het leven als inzet te spelen. Weer werden de dobbelstenen geschud. De vrouwen keken ernstig. Het angstzweet stroomde langs Jakopu's gezicht. Hij had gewed op het getal zeven, de vrouwen op zes. Het kannetje met de stenen werd omgekeerd op tafel gezet. Nee, met de ogen van de drie dobbelstenen kon je geen zeven maken, maar gelukkig ook geen zes.

Jakopu zuchtte opgelucht, maar de vrouwen hadden al een nieuw getal gekozen: drie. Jakopu koos opnieuw zeven. Dat was een geluksgetal.

Hij moest opletten! Het boosaardig gegiechel van de vrouwen bracht hem in de war. Tyekre-tyekre, tyekre-tyekre, de dobbelstenen rammelden in het kommetje.

De leidster gaf Jakopu het kannetje. Hij mocht het schudden en omkeren. Met een klap keerde hij het kannetje om.

‘Puru, meki wi si’, siste de leidster.

‘Maak open, laten we zien’, gilden ook de andere vrouwen.

Langzaam trok Jakopu het kannetje omhoog. Alledrie dobbelstenen lieten een één zien.

‘Drie’, gilden de vrouwen haast hysterisch.

Jakopu had het spel verloren. Hij moest betalen met zijn leven.

De vrouwen doodden hem en begroeven zijn lijk in de tuin van het paleis. Het was het negende graf.