|
| |
Derde Handelinge. I. Vytcoemste.
De Faem, of 'tGerucht.
SOo wijt den Hemel spandt zijn heldre blaeu Gardijn,
Soo wijt de ronde Gloob van d'onvermoeyde golghen
Bearmt wert om en om, so wijt sal condich zijn
'tGerucht, van die my haest sal op de hielen volgen.
O Ioden zijt verheucht! O Geliaditers roemt!
Iuyghd vrolijck, want u heyl bestaet door Iephthahs handen
Naest Gode, die u lieft. Want hy die u verdoemt,
Die is door 'tcoude Stael gevelt, met smaet en schande.
Den Ammonijt die sach 'tgeruste heyr ten strijdt,
Hy loeg in 'tgoddeloos hert, en schimpte met de Ioden,
Hy sprack wie coemdy toe? (ò snoode Isra'lijt!)
Wie soeckty? Siet! hier zijn begunste van de goden.
So haest dit Israels GOD had in zijn troon gehoort,
Hy stont op, en hy sprak: wie lastert mijne kind'ren?
Wie druckt 'tboetweerdich-Volck? Wie twijfelt aen mijn woort?
En wil door wrevlen moet 'tgezegent heyr vermind'ren?
IK ben de geen die 'tront des Werelts heb omwielt,
Met 'tdagh en 'tnachtse licht, de aerd heb ick gedrongen
| |
| |
Op 'tCentrum. En ick heb den aertschen Mensch gezielt
Na d'Hemel, eer de Zee mijn stercke grendelen dwongen.
De Visschen in het Meyr, 'tAzuur-gemarmert nat,
Die 'tWaterblasich hooft in Calms stilt' vertoogen,
Die schreijen selfs tot my, door Honger moe en mat.
De Raef siet me na d'Hoogst, en duyst ontelbaer ooghen,
Hoe veel te meer en sal het schepsel niet voortaen
Sich vreesen, 'tgeen ick heb verheerlijckt met de kennis,
En tot een Beeld gemaeckt, wiens ziel niet sal vergaen:
Maer bijft onsterffelijck. Gaet Israel wreeckt dees schennis:
So haest en was dit woort gedondert door de Locht,
d'Hebré die was gemoet, en sloegh de Ammonyten,
En druckte door het swaert 'tgeen sich verweren mocht.
Van daer men Aroer siet tot Minnith, eer sy lieten
De Steden viermael vijf verovert, aen het pleyn
Daer d'Ammonijt sich buyght, by d'ongeparste Wijnen,
En riep: O Milcom helpt! Hoe Mars? verseker 'kmeyn
Ghy slaept, ontwaeckt en comt, wilt met u cracht verschijnen.
En is u d'Ammonijt niet waerder? Camos hellept!
Waer steeckt u rechte hand? die wonder can bedrijven!
Is daer geen Raet, (O Heyl) die onse wonden stellept?
So laster ick u cracht: Wy moeten 'tonder blijven.
Ten hulp niet het heyr, bleef met hun goòn beschaemt,
Sy hebben al gelijck van Lethes dranck ,, gedroncken.
Dit heb ick al gesien, 'tgeen so wijt wert befaemt
Als dese mijn Basuyn (heeft oyt) met klanck ,, gekloncken.
| |
Derde Handelinge. II Vytcoemste.
MirIa met haer Maeghden. Bode.
Stijght opwaerts suyver licht, komt boven d'Horizon,
Begloort 'tonluystert blaeu, O schoone Hemel-Son,
Daer sweeft voor uwe komst een Roose Douw soet-geurig
En 'taengename Licht is door u dralen treurig.
| |
| |
Ick selfs door droom beswaert, verheug my in u gloor,
En t'bedde dunct m'een last: Maer waerom maegt waer voor?
Is uwe schrand're Ieught ong'noechgelijck int rusten?
Is u een moeyelijckheyt t'geen andre mach verlusten?
Oft sorcht 'tlief-dragend'-hert becommert voor den strijt?
Helaes! daer ist geraen: O vader wierdy quijt
V leven door de hand der Ammoniten kinderen,
So gae ick af, en moet gelijck de Maen verminderen.
Ia treuren tot dat God die m'eerst het leven gaf,
My eyndlijc door de doot wil maeyen in het graf.
Wie soud mijn Voocht doch zijn, mijn Toesicht en Versorger,
Mijn moeder laes helaes! Most onder dien verworger
Betaelen 'tgeen sy niet (selfschuldich) had gerooft.
En ick en heb geen vrint, geen Broeder, man, noch hooft.
Neen Hemel 'kweet ghy sult u over my ontfarmen,
En Israël (naest God) door Vaders handt bescharmen.
Ia alle mijn gebéen voltrocken na u woort
O grooten Sebaoth, die zijn by u verhoort.
Wat hoor ick? hy nadert, t'is een bode
| |
Verschooninge.
Bode.
Me-Vrou Prinses geluc, siet met der haest al-so-de
Vorst u Vader beval, 'ksou met geswinde reys
Verkondigen een vreught, die k'heden in u eys
By ons en d'ouste raedt, waer na dat ick mijn voeten
Vorder', om hun en u met vrolijckheyt te groeten:
So sy me-Vrou bekent: mijn Heer die heeft den slach
Gewonnen: Doch hy heeft gerust niet, of hy sach
Den Ammonijt gedempt, gedweeg voor ons te terghen.
Van Aroer tot Minnith, en aen de pleyn den berghen,
Die Ammon Baccho heeft geheylicht en gewijt.
| |
| |
En onderwijlen noch verovert in die tijt
(Me-Vrou) wel twintich Stéen, een heerelijcke Zege,
Dees tijding (ick treck voorts) hebdy de eerst verkregen.
Suchty? daer u God in sulcken vreucht verheft,
Wat weet ick of dit oock een ongeval betreft,
Int Goddelijck besluyt is druck na vreucht verborgen.
Dat's al te verr' gesien, wat wildy so hoogh sorgen?
De Hemel gunt ons Heyl, en opgehoopte vreucht,
Wat speelter in u sin, dat g'u bedroeven meucht?
'tIs waer, maer 'tgroot geluck is strompelich van beenen,
Na 'tgroot geiuyg comt stilt, na 'tlachen volgt het weenen,
En nergens is de val licht struyckelende veyl,
Meer als op 'thoogh gebercht, en op de Klippen steyl.
Maer hoe! wat fantazy ontroeren mijn gedachten?
Ick love u Israels God: Alleen door uwe crachten
Is 'tGoddeloos Heyr vernielt, verslagen en verstroeyt.
Verleent ons mildelijck, dat dese vreucht voltoeyt
So werde, dat wy sien dat uwe aensicht's claerheyt
Lichtet over een volck, dat hier Bemint de Waerheyt.
En die Getrou altijt ziel-yvrich voor u Wet
En woort geharnast zijn, die door 'tgeloofs gebet
U Offren vierichlijck, de waere danckbaerheden.
Me-Vrou, komt laet ons gaen, die vlugge tijt besteden,
En metter haest een lied van Reijen zy gedicht,
Ick sie met vreuchden eerst mijn's Vaders aengesicht.
| |
Derde Handelinge. III. Wtcomste.
Iephthah. Thola. Zarezar. Israel.
Lof Heere Zebaoth, met U heb ick gestreden,
Met U wierp ick ter neer de Ammonyten trots!
U Name Heer die zy Dry-Eenigh aengebeden:
Verheucht u Israël, ghy siet de Liefde Gods.
| |
| |
Geliaditers Roem-verbreker van de banden,
Vader des Vaderlants, wy kussen uwe handen!
Heer Iephthah Vroom-hertich, Strijdt-barich en Moedich,
Spoedich ,, Rabba beklaeght d'Ammoniters seer,
Weer ,, henen heyloose Offeren gaet bloedich,
Verwoedich ,, 'tWapen-Roof den Krijger wil meer.
O grooten Capiteyn! O Scherm-Heer! Die uyt yver
u leven voor ons waeght, en stelt u Ed'le Ziel
Voor Isra'el in't gevaer, in't hittichste verniel
Daer d'Ammonijt verhart stont, als een pael of stijver.
Soo lang de ronde Son sich spiegelt inde Vijver,
Soo lang den grooten Al zijn glory niet en mist,
Sy nimmer Prins! 'tGedenck uw's vroomheyts uytgewist,
Waer van dat dese handt sal zijn een trouwe Schrijver.
Treckt aen verheerlijkt Volck: Verheerlijkt door een Vorst,
Die met den Staelen-Kreeft der g'rechticheyt, zijn borst
Versach, al eer hy 'tswaert voor Israel heeft genomen.
Onnoosel was zijn kleet, geloovich was zijn hert,
Voorsichtich was zijn gang: Dies Ammon vluchtich werd.
En GOD die met hem stré, liet hem met lief weer komen.
Ach Heer! ik kent, ick kent, ghy heb mijn beed voldaen,
Nu schortet maer aen my, wie sal my tegen gaen?
| |
Verschooninge.
MirIa met haer Maeghden, singende dit Rey-Lied.
TRuysende Beeckje datter daelt,
Silverich met zijn Stroomen // Neffens de Wilge Boomen.
'tWindeken datter gurich schraelt,
Die reycken nu haer toomen // Den Heylant vanden vromen.
In weeldige vreucht // Dewijle dat verheucht,
De groene ionge Jeught // Door Goddelijcke deucht,
Vrolijck in geneucht // Hemel ghy vermeucht
2. t' Swalpende Golven van het Meyr
En d'opgestegen Baren // Condy wel haest bedaren.
En 'twrevel-moedich Ammons Heyr,
Als sy vergadert waren // Met haer verwoede Scharen,
| |
| |
Wraeckgierich ontstelt // Die zijn nu al ghevelt,
Hoe groot dat hun gewelt // In Zielen was getelt,
Heylant Zilo helt // U lof sy vermelt,
3. 'tVrolijcke Reijen MirJams was
Van soo veel Maeghden Tongen // U vrolijck Heer gesongen.
Door Godes macht bedwongen // sonck als de Baren sprongen.
Tot aen het Gestard // Hoe seer dat hy verhard,
Den Hemel noch al tard // Met schande hy noch ward
Uyt 'tzandighe swart // Aen d'Oever so vart,
4. 'tVloeyende Water van den Nijl,
Egipty dorre Stranden // En al de Mooren Landen,
Besproeijen 'tdroogh maer voor een wijl.
Maer wie met Godes handen // Verscheurt der boosen banden.
Sal g'laeft in het licht // Door Godes aengesicht,
Daer het alles voor swicht // wanneere dat hy richt,
Zijn nimmer beticht // Maer eewich gesticht,
5. 'tSondeloose Schaepjen datter graest,
En scheert de groene Blad'ren // Koemt u als offer nad'ren.
De hooghe vreucht maeckt ons verbaest,
Heer isser oock wel quaderen // Weg, als onse Vad'ren
Nu hebben gegaen // En voor u oock misdaen,
Die ghy niet wilt versmaen // Maer ghy neemtse noch aen,
Ja wilt hun verslaen // Die hun tegen staen,
| |
Verschooninge.
Iephthah. Thola. Zarezar. Israel. MirIa.
Ach Heer! wat? ick sie mijn Dochter comt my tegen,
O druck! nu zijght mijn Son. Fy rampsalige Zege.
Ic heb een woort gesproken,
'kHeb Gode yets belooft, en 'tkan niet zijn gebroken,
| |
| |
Mijn Dochter 'tis u doot, dat ghy my d'eerste uyt
Mijn huys ontmoetet, ach!
Mijn Vader hebdy mont ontloken
En ge'opent tegens God? d'wijl d'Heer u heeft gewroken,
En gaf den Ammonijt verwonnen in u hant:
So doet met my u Maeghd na u belofte, want
Ist d'Heere selfs belooft, hoe soument niet volbrengen?
Sulckx wil den Hemel niet in eewicheyt gehengen.
Dat g'u becomm'ren soud, met my u eenigh Kint,
O neen Vader! dwaelt niet, 'tliefst dat u Dochter mint:
Is door gehoorsaemheyt u 'tLeven toe te wijen;
Volbrenght, hier is de geen die heylichlijck wil lijen,
Vergunt my maer een Beed? Mijn Vader, antwoort ia?
Mijn Dochter, wat's 'tversoek?
Als nu hier van u af met mijne Maeghden heenen,
Om op het stil geberght mijn Maeghdom te beweenen,
En na gesetten tijt volstreecken en vervult,
Gaet Dochter, 'tis mijn schult,
'kEn kan u ongeval niet met 'tgeval verblommen,
Comt in, mijn droeve ramp die doet mijn druk verstommen.
| |
Derde Handelinge. IIII. Vytcomste.
MirIa, met haer Gespelen, Eerste. Tweede Maeghd.
Waer henen droeve Maeght? waer henen strekt u reys?
Geteeckent en geperckt: Ay Hemel! Ick en eysch
Maer tweemael 'tsilver licht der cromme Maen te vollen
Te sien, of dat sy siet mijn lauwe traentjens rollen
Uyt ruyme oevers-Beeck, gebortelt uyt 'tbeluyck
Van dit gespiegelt licht, en g'lijck Zêes-water-kruyck,
Hoe dick die 'tglasich nat verliest door klare ad'ren,
Sy mindert niet, maer kan noch even veel vergad'ren.
| |
| |
So isset oock met my, hoe menichmael ick stort
Mijn water-tranen uyt, so com ick niet te cort.
'tGedenck, alleen 'tgedenk 'tgeen door mijn sinnen sobbelt,
Iaeght opwaerts 'therten vocht, 'tgeen uyt de ooghen bobbelt.
Gelijck de groote Zee, die minder Zeén voet,
En sonder rusten meert haer slibberige vloet.
So meert en voed 'tgedenck alleen de volle beecken,
Oog-tuygen van mijn druk. Die 'kschort om nu te spreken,
Dewijl ick van u schey, o Maeghden in den staet
Van d'ongevalste Eer, het maeghdelijck cieraet,
De maeght die suyver leeft, is als een schat gecoffert,
Of g'lijck een Lentsche Bloem, of als een Lam geoffert
Witwollich sonder feyl, op 'theylige gesteent.
So isset oock met ons, so isset, en ick meent,
Is d'onbevleckte ieughd der maeghdelijcke kroone,
Die in't ontsienlijck huys met Gode sullen woonen,
En volghen in het wit gekleet 'tonsondich Heyl,
'tGeen alles al beheylt op Zions Berghen steyl.
Dies schroomt niet of de Min met al zijn Mommerijen
Schoon aensicht geblanket, u wilde comen vrijen.
Zijn pylen die zijn broosch, gelijck 'tlicht-brekigh-glas,
Zijn vleugel-bintsel is, gehechtet met het was,
tGeen lichtelijk versmelt, door heylige gedachten,
Geoeffent inde Deucht en Liefds gevlamde crachten.
Den Blixem die te neer het dertel lusten plet,
Is d'oeffening des gemoets in Gods beschreven wet,
Al waer g'eenvoudichlijck, met wel geslepen sinnen,
De snoo begeert verdrenckt, en cond u selfs verwinnen.
Siet Speelnoots, siet, dits 'tgeen dat een bedroefde maeght,
Die Waerheyts liefde mindt, en die na reden vraeght,
Door 'tleerelijck verhael u wil voor oogen schilderen,
Op dat ghy niet en soud door minnes lust verwilderen.
Ick gae, en mijnen tijt gelijck een schaeu verstuyft,
Ach! my dunckt, my dunckt den droeven Hemel schuyft.
| |
| |
Een Nevel op mijn hert, van opgevulde suchten
Ach, Speelnoots! 'kmoet, ick moet, voor wien moet ick doch vluchten?
Ist voor een wree Tyran of d'wingelant? hoe? neen.
'tIs voor mijn, ô! ò droef en bitterlijck gemeen!
Mijn Vader! o Vader, oorspronck van mijn leven,
(Naest Gode) wel hoe? hoe sal ick my selver geven
In uwe handen niet naer een twee maendsche tijt?
Op dat ick na u Eet werd Gode toegewijt.
Door 'tal-verteerend vyer (Ay Vader) moet ick sterven,
Onnoosel na u woort. So laet my doch verwerven
Een Tombe of een graf, gebeytelt met geschrift,
'tGeen dese reg'len zijn: Een Iephthah was begift
‘Van GOD, om met het sweert Israël te bescharmen,
Maer door een yvrich woort, most hy (sonder erbarmen)
Zijn eenigh liefste Kindt ('tgeen hem eerst tegen quam,
Met vrolijck Rey-Gespel) opoff'ren inde vlam.
De Assche liggen hier, van haer verteerde Beenen,
O Lezer die dit leest, wilt dese daet beweenen.’
Me-Vrou, och dat 'tgeval op my zijn wreede ramp
Betoonde, siet! ick wou dit leven als een damp
Verwisselen voor 'tbest, en my voor u verliesen,
Neen maeghden, geen verkiesen
Of willich bieden helpt, ick ben de geen, de geen
Die Gode ben belooft, ick ben't! ick ben't alleen
Die d'Hemel heb versteurt, ick moet de straffe dragen.
Ist reden? hoe? waer heen? wil ick de Reden vragen?
Leestmen in Mose niet: Die zijnen mondt op doet,
En Gode yets belooft, dat hy het houden moet?
Mijn vader heeft belooft, en sich aen God verbonden.
Ach, isser wel een man ong'luckich meer gevonden?
Voor eerst als jalourzy hem uyt den huys veriaeght,
En als hy door den noot zijn vliend leven waeght,
Mijn liefste Moeder quam de kille Doot ontrukken,
Zijn groene Zy, helaes! ô Moeder! mocht ick drukken
| |
| |
Dit bleeck-verbloost-Corael, eens aen u lieven mont,
En kussen dy voor 'tlest. O neen! ô neen! ghy cond
U Asch-geworden-Hooft niet uyt de Aerd opheffen!
Ghy slaept een ys'ren slaep, u can geen ramp meer treffen.
Nu, oft na desen staet in droeve ballinschap,
Mijn Vader wirt verhooght, en tot het hooftmanschap
Verheven, en in Eer geroepen, en besworen,
Hoe haest heeft hy 'tgeluck, de eer en winst verloren.
Hy comt en heeft gestréen, en nadert na zijn huys,
O bitter ongeval! O Ziel-verdruckend kruys!
Zijn Dochter die voor eerst, hem vrolijck quam te groeten,
Die sal hy na zijn Eet, aen God opoff'ren moeten!
Beschuldicht my niet meer, dat ick u herte buygh,
Ick gae, maer ick com weer. En waerelijck ick tuygh,
Dat desen Eet uws monts om my niet werd gebroken,
'kStae onder uwe hand, doet g'lijck ghy hebt gesproken.
| |
Derde Handelinge. V. Vytcoemste.
Iephthah. Israel.
Wie isser die mijn g'luck, en heerlickheyt benijt?
Wie isser die my haet? Om dat ick in mijn tijt
Israël heb verlost, van d'hand der Ammoniten.
Oft waerder een, hy most my gunnen de verdrieten,
Dat ick onheylich kint, in on-Echt ben geteelt,
En heb tot noch mijn rol in ongeluck volspeelt.
Mijn Broeders ioegen mi'uyt, in armoe en in schande,
In druck en ballinschap, tot Roover achter Iande.
Maer door den noot geparst, gedrongen en geknelt,
So werd ick wedérom in Eer, en Staet gestelt.
Ick greep de wap'nen aen, en brocht de Isra'eliten
Te weyr, met hulpe van de trouwe Geliaditen.
Hoe menichmael boog ick voor u (gelooft) mijn knien,
En smeeckte mijnen God: ô haddy maer gesien
| |
| |
Hoe mijn besorgde geest met suchten was beslommert,
En hoe 'k om uwent wil mijn ziele heb becommert.
Ach! gunt men my dit noch, als om mijn's vaders schult?
(Die 'kdragen moet, helaes! Ick hebbet al vervult.)
En gunt my ymmers niet, een quaet so vreemd en bitter,
Als m'oyt vernemen con. Den Hemel schijnt wort witter!
Hy set zijn doot-coleur, gelijck of hy verschoot
Van mijn heyloose ramp, en wreede dochters doot.
Ach Iephthah waerdy noyt uyt 'tsterflijck zaet geronnen!
En haddy noyt gesien het groote licht der Sonne.
Maer waer uw's Moeders Buyck u graf en Tomb geweest,
So haddy noyt 'tgeval of vast Destin gevreest.
Of waerdy door het sweert van d'Ammonijt gevallen,
So cond de stomme-galm u clachten niet weerschallen
Of had mijn eygen volck, misgunnende my d'Eer,
My door het coude Stael gevelt ter aerden neer.
Neen Geliaditers, neen, hoe soudy my so g'luckich
Ontmenschen? Neen, o neen! 'k most een-mael noch te drukkich,
De aengename Vrucht, en Bloeysel uyt mijn stam,
Een ted're schoone maeght op-off'ren in de vlam.
Sal ick mijn losse Tong, of yver onbeteugelt
Met vloeckenschelden. Neen, heb ick mijn hoop gevleugelt
So veerdich en so wis, so datse onverwrickt
My dreef in't groot gevaer, stoutmoedich onverschrickt.
'kEn heb mijn hevich-Breyn in't minst oock niet te last'ren.
Of grijzer, qua Planeet, den Hemel, of de Astren.
Het Goddelijck besluyt, ('tgeen oyt dit quaed voorsach,)
En dreeffer my niet toe: ontschuldich ist al, ach!
Onschuldich ist Destin, oft Goddelijck besluyten,
Onschuldich is mijn Kind, mijn Dochter. d'Olijf-spruyten
En hebben noyt mijn disch in soete vreucht bekroont.
Maer ghy, o ionge spruyt, hoe eenich, so verschoont
V noch dijn Vader niet. Laes! om een woort gesproken?
Ach! Heer vergeeft het my? ghy siet het vlas noch roocken,
| |
| |
En blust het cleyn geloof niet uyt o Heer, o niet
Verbreeckt in my (u knecht) het swack verbroken riet!
'kHeb dwaesselijck gedaen, en 'tyvrich onbedachtich,
Door 'tonherkauwend woort verbonden my so krachtich,
Geheygront op den Eet die'k Gode schuldich ben,
En dubbelfout verplicht, my selfs verbonden ken.
Nu of de daed my schrickt: 'khebt eenmael Heer gesworen,
En deed ick't niet, o wee! Wie bleef voor uwen tooren,
Ontsichgelijcke Prins, en Roem van onse tijd,
Dijn ongemeten druck so seer ons hert door-snijt;
Dat 'tgantsche Israël vertreckt sich als gestolen,
En gaen gelijck een hoop verstroeyde Lam'ren dolen.
Ach! dat mijn Heer vergunt wiert met den Abraham
Te offren voor zijn Kindt, een crom-gehorende Ram.
Wiens bloet voor MirIa mocht des Altaers plat besprengen,
Wat sou de goede God ons niet al Heyls toebrengen?
Hoe vrolijck wierden wy in opgestegen vreucht?
| |
Verschooninge.
Knecht. Iephthah.
Geluck mijn Heer. So 'tu gelieft ghy meught
De Boden in u huys sien van de Ephramiten,
Is red'lijck haer versoek?
De outste Heer die hieten
My nad'ren na u toe: En 'tscheen aen hun gelaet
Ist droef verslagen volck niet g'noech met my geprikkelt?
En ist 'tbenaude hert niet g'noech in ramp gewikkelt?
En part ick tegen druck niet vry meer als de helft?
Of isser meer onheyls? dat m'over 'thooft bewelft.
‘Ia 'tschijnt wie slapen gaet, bedroeft den vroegen morgen.
En 'teen oft 'tander quaet kan 'tsavonts ons verworgen.’
| |
| |
| |
Derde Handelinge. VI. Vytcoemste.
MirIa, met haer Gespelen, Eerste. Tweede Maeghd.
Comt Hemel stort u kruyck met lauwe-tranen neer,
En lacht so vriend'lijck niet, in Lentes lieve weer,
Besproeyt de Eglentier, en Wit Lavendels k'leurich,
En laeft dit l'ovrich-groen, gelijck dees maget treurich
'tgedoot-verruwt Roosen-root, met warme tranen deckt.
So dick dat d'Echo self (schijnt) met haer miltheyt geckt.
Neen Echo ofte galm, die schuyl-wijs inde klippen,
Mijn droeve klacht bespot, eer ick u ga ontslippen.
Ick ween heylaes! ick schrey! o ramp, het is mijn deel!
Ick worstel als de geen die't sterven so geheel
Verschrickt, verbaest, beroert, te meer de stonden gaende,
gerekent zijn in't Iaer: Ick laet staen in twee Maenden,
Waer van de eene Maent by na al is vervult,
Of ick sterf, niet om mijn, maer om een anders schult.
Sterven O God! O God met u Al-siende Oogen,
Suldy dees Dochter dood ach Heer! aenschouwen mogen?
Neen, sluyt dijn oogen toe, verbiedt dijn ronde Son
Dat hy niet aen en sie mijn doot: Ha! dat ick kon
Met dees mijn tedre hant, 'tgevleugelt Iacht beteug'len,
'kBegaf my inde hoocht, en 'kmaeckte my twee vleug'len,
En 'kvloogh gelijck een Duyf, voor 'svaders aengesicht
So verr' als oyt den Moor zijn zolen heeft gelicht.
Wat raes ick wederom? Waer zijn mijn yd'le sinnen?
Hoe Maeght? sit neer, bedaert, denkt ghy en cond niet winnen,
God eyscht gehoorsaemheyt, en kinderlijcke vrees
Ick kent o Heer, ick kent, ontferremt, en geeft dees
My uwe arme Maeghd volstandicheyt ten lesten,
De Ziel is dy gewijt! en Vader 'tlijf ten besten.
Gheeft dat dit broosche Rif door U so wert verrijckt;
Dat mijn verwesen Ziel int leste niet beswijckt.
| |
| |
Int lest o Heer, int lest, wanneer mijn beenen trillen,
En eer 'kmijn roode bloet moet op den Altaer spillen.
Onnoosel vry van 'tquaet: Wat quaet? 'tis heylich goet,
O goet! o bitter goet, dat selfs den Hemel moet
De maeght, na dese maeght, in cewicheden weyg'ren,
Al sou geen Vorst hier na tot hooger eeren steyg'ren.
Wat is nu d'hoogen Roem, die Geliadts soon verkreeg?
Dewijl zijn gouden Son soo haest door ong'luck zeeg.
Wat baet den Lauwer-crans, die m'om zijn hooft ging vlechten,
Hy moet een wreede daet met d'eygen hant uytrechten.
Ick seg met d'eygen hand, waer me hy d'Ammonijt
Verwon en sloegh ter neer. Ay Hemel, u Tapijt
Bestickt voortaen niet meer, met so veel duyst geblikker
Van Sterren inde nacht, dien nacht als d'Al-verslikker
Mijn's levens heugh'nis wil gedencken by den dach:
Doen m'een verloofde Maeght op d'altaer off'ren sach.
Vierd Iaerigh desen tijt, o Isra'elitsche maeghden,
En leert gehoorsaemheyt, die Gode oyt behaeghden.
Die is op 'taerdsch Tonneel voltrocken en volspeelt,
'tSchijnt 'kheb gelijcke dood met Isaack hier gedeelt.
Maer hier in ongelijck, het heylige gesteente,
Bedeckte nimmer 'tplat met d'Asch van zijn gebeente.
Zijn Vader die 'tgeloof in God so had gevest,
Streed tegen vleesch en bloet, maer won den strijd op't lest,
Liefd en gehoorsaemheyt die wilde en s'en wilde,
Maer God die het versach, hun beyde haestich stilde.
Maer laes, hier is geen hoop, geen hoop, noch raet, noch troost
Ick moet, helaes! ik moet.
Sit neder, rust u wat, u ameloose clachten
Viert: En staeckt u Réen, wy sullen hier vernachten
In't naest gelegen Dorp. Dewijl de Sonne daeld,
En 'tHemels krullich-blau met bleeck Saffraen bestraelt.
Het avond-mael genut, dat sal u wat versterken,
En 'tBed verlusten 'khoop.
| |
| |
Een maeght die sterven moet door vaderlijcke schult,
Maer die door g'hoorsaemheyt der maegden Choor vervult,
Sy sterft gelijck de vrucht die ontijdich verschenen,
Te vroech de Moeder breekt, en vaert weer haestich henen.
Sy wert ghelijck een bloem die door de wint verslenst,
Oft die een rijp vernielt, hoe lief datmense wenst.
Gepluckt met vreugt te sien, in 'sminnaers handen sterven.
Helaes! So moet dees' bloem door doodes rijp bederven,
Haer frisse groene Ieught die g'lijck den morgen bloost,
Is met de kintsche lent van teer verstant bekroost.
Hoe wel de blinde min met zijn bedriegerijen,
My noeyt bedriegen kon, door t'wispeltuerich vrijen,
K'heb d'ingedructe leer van kuysheyt meer bemint,
Dan al de ydelheyt die m'in de werelt vint.
K'heb staeg mijn ziel gequelt, ick wil het graeg belijen,
Wanneer mijn Vader sich beholp met rooverijen,
En als ick vrolijck sach verheven hem tot staet,
En heb ick d'Arme noyt uyt hoverdy versmaet,
K'was door ootmoedicheyt ghescherrept so van sinnen
Dat ick door g'hoorsaemheyt geoeffent con verwinnen,
d'Heyr-tochten van mijn lust, die wilden drang op drang,
D'onveyle wijde wech bewand'len also langh.
Dit sterffelijcke licht, con swerelts gloor bespeuren.
Maer neen, k'heb 'twitte kleet so niet willen besmeuren,
K'had laes gehoopt! helaes! dat eenmael in mijn tijdt
Ick in den echten staet: Mijn Bruygom toegewijt
Sou hebben, t'heylichst tgeen natuer op thooghst bevolen
My had: maer neen, o neen!
Dit is den rechten wech, wy moeten nae t'geboomt
Ter slincker hant nae't dorp.
| |
| |
| |
Derde Handelinge. VII. Vytcomste.
Herder. MirIa. Eerste. Tweede Maeghd.
Begloort 'tbetrokken blaeu stijght wt de water grachten,
O heugelijcke Son! ick sal u komst verwachten
By 'twit-gevlockte-Vee, 'tgeen om 'tgeberghte graest,
En met 'tbedouwde Gras zijn graghen honger aest.
De kudden troppen vast soet-blétich na den and'ren,
En nad'ren na de Wey, terwijlen ick int wand'ren
Verlustich mijnen geest, op 'tschoon geschildert kleet,
'Tgeen d'Hemel marmer-locht so schittrich heeft bespreet
‘'tSchijnt dat de Werelt is als op een nieu geschapen,
'tSchijnt dat de Vrou-natuur tot noch toe heeft geslapen,
'tSchijnt dat de Winter eerst de asch-bestoven Grijs’
Sich spiegelt onder 'tNoord, in't hart azurich Ys,
En dat de groene tijdt so Bloem-rijk inde Lenten,
Wil d'inghestorte cracht door wercken heerlijck prenten,
(Nae 'tGoddelijck vernuft) in onse Moeder d'aerd,
Die voor drie maenden ons geen vruchten heeft gebaerdt,
Nu lachtse wederom, en voelt de warme stralen
Des Sons in macht versterckt, zijn crachten weer verhalen.
De Ram die vat de hit, in d'ongheschoren ruygt,
(Na Taurus) tweelings Beeld, nu om zijn comste iuyght!
De Beecken silvrich klaer beschamen de Kristallen,
En comen met gedruys van d'hoochte neder vallen,
En geven d'Echo werck, om met een heesch geluyt
Te roepen d'Hemel eer, en Godes wond'ren uyt.
Hoe wonder net en schoon, hoe aerdich, suyver, kleurich,
Schakkeerdy het gebloemt, so s'in verheugend geurich
O grooten Constenaer! diet alles door u woort,
En door den geest uws monts dit iet uyt niet bracht voort!
| |
| |
Ick wonder my verstomt! bedenckende u vroetheyt!
Versinnende u cracht! en siende op u goetheyt!
Sie ick mijn Vliesen aen, ick leer ootmoedich zijn!
Ick leer gehoorsaemheyt, herkau ick selver mijn
Bezoedelt leven, laes! hoe ick tot quaet gewenne.
Ick leer mijn eygen selfs, eerst selfs ten rechten kennen.
Sie ick de Aerde aen, stracx werd mijn geest verkloeckt,
'Kgedenck s'is door de sond van God om ons vervloeckt!
Ster-oogh ick na de Locht, 'ksie vreemde Beeldtnis krollen
Van Wolcken, die de tent des Hemels wit berollen,
Noch seyd de geest tot my dit alles is niet reyn.
Doorvliegh ick d'Hemel self, so dat ik seker meyn
Onsondich zijn, de Bo'on die Godes wil vertolken,
d'Omringers, en de wacht der Isra'elijtsche volcken,
Men vinter dwaesheyd in, getuyght de geest mijn ziel.
Siet! om een harten woort een Schaer der Eng'len viel.
Wat Rey van Ioff'ren comt gedachtens-reden stooren?
Best schuyl ik achter tgroen. Sy schijnt bedroeft, 'kmoet hooren.
| |
Verschooninge.
MirIa. Eer. Twe. M. Herder.
Waer henen Lucifer? waer henen Morgen-star?
Waer henen? 'ksie u niet. Of saeghdy my van varr'?
Dat ghy u tint'len laet, wildy van't Oost na 'tZuyen?
Ist om my? laes! (Ick acht) nochtans 'ken mach verluyen
Mijn tijt op't bedde niet, hoe sacht het is gepluymt.
Daer wert by my gheen tijt vergeten noch versuymt,
Een-werf, ô Silv're Maen! suldy maer d'hoorne cromme.
Oft, o Hemel! ontfermt mijn tijt die is alomme,
Ick tel de tijt so nau die 'kVader schuldich ben,
Als Maend, Dagh, en Uyr, eer ick my derwaerts wen.
'tSchijnt dat dit steyl gebergt versacht door 'sHemels douwe
Mijn droeve ramp beweent, en dik wil wederhouwe
My 'tlommerich geboomt, 'tgeen kronk'lich d'armen cromt,
| |
| |
En vangt de vrije Maeght, die vry gevangen comt:
Gevangen door een woort, waer door sy is gebonden,
In Dodes bitt're strick. Maer vry, dewijl de monden
(Waer med' d'onkuysche min, zijn geyle brant gewaeght.)
Ick noyt gekust en heb, als een vry suyv're Maeght.
Ick tuygh al! een, ick tuygh! hoe wel ick sterf geduldich,
'kEn was, 'k en ben, noch sal int minst geen man zijn schuldig
Hoe wel ick willich ken, gelijck als Moses segt:
Gezegent voor de sond, is d'over oude Echt,
De Echt die is een staet so waerdich en so heylich
Dat sy is voor de lust, en snoode Minne veylich.
De Liefd der Echte-Lien sich brandende vermeert,
Als 'tsoet bevallich kint zijn eerste woortjens leert,
O woortjens! o woort! o Vader, waert ghy stom
geboren, ick en waer niet tot een eygendom
belooft, gewijt, en moet voor een gode zijn een offer,
Vernietigt door de vlam. Hoe? 'kwerd hoe langs hoe sloffer,
Ick schort mijn tranen op, 'tschijnt dat mijn Boesem leegt.
Daer breeckt de Sonne deur: O Son! waer't dat ghy zeeght
En dat ghy (naer den waen) u Paerden wilde wat'ren,
So mocht den Echo weer mijn droeve clacht na schat'ren.
Dan wiesch ick 'tbleeck Corael weer met de lauwe Bron.
Mijn's weenens en d'Eclips beswalleckte mijn son,
Mijn Son, die laes, ach Heer! is na een wijl verschenen,
Me-vrouwe staeckt u weenen
So middelmatich, dat u lichaem niet verswackt.
my dunckt de Aerde sackt.
Den Hemel overtreckt, de Wolcken werden duyster,
De Son die berght zijn hooft. Gespele siet! wat ruyster?
'tIs schijnt een Rot-gesel van't Herderlijcke gilt.
| |
| |
| |
Verschooninge.
Herder.
Me-Vrou 'kwensch u veel Heyls.
Ach! Herder swijght en wilt
Een so bedruckte Maeghd, hel-diep in ramp gedompelt,
Meer wenschen eenig Heyl. Wats 'tgene dat ghy mompelt?
Hy vraeght na uwen staet, u Vaders naem en stadt,
Ia had ick noyt de Eer-geboort, of naem gehadt
So waer ick duysent fout gerekent meer g'lucksalich.
Beleefde wijse maegt, u soete mont schoontalich
Vervult met rijcke reen, en Goddelijck gevloey,
Die drucken so mijn hart, dat ick voorwis vermoey,
Veel eer sy slevens draet na t'voorschick afgesleten,
Eer ick u druckich eyndt, oft on'gluck sal vergeten:
K'heb laes! verstaen Me-vrou, en sellefs aengehoort
U al t'heyloosen ramp veroorsaeckt door een woort:
Maer antwoort g'heylicht beeld (so't u ghelieft) ick Herder
Te slecht en recht van sin dees vraege, want ick werder
Ist Goddelijck geheym geloofdy oock versteurt
T'sy om u eygen schult: oft d'onbedochte eede
Uw's vaders? wat tuygt u geest?
Ick twijfel niete min, al knort het swacke vleesch,
T'is heylichlijk voorsien, en ick verwesen Wees
K'beschuldich d'Hemel niet, maer eer mijn vaders sotheyt!
Wijt ickt mijn selven? neen, veel minder dan de Godheyt:
Ons heyl dat is uyt hem, en t'onheyl is uyt ons.
Ghy antwoord wel Me-vrou: wy voelen d'hit des Sons,
En ick verlies den tijdt, mijn schapen mochten dwalen,
Vergeeft mijn stoute reen en al te vry verhalen.
Vaert wel bedruckte maeght u ongemeten smart,
Die blijft so lang ick leef gheseghelt op mijn hart.
| |
| |
| |
Derde Handelinge. VIII. Vytcoemste.
MirIa, met haer Gespelen. Eerste. Tweede Maeghd.
Gespeeltiens siet, ick gae, volbracht is nu mijn wand'ren,
Helaes, mijn soete Rey, gedenckt het kan verand'ren,
Ick was mijn Moeders vreucht, een Vorst en Rechters kint,
Van yder een gelieft, van yder een bemint.
Des Werelts-waen-heyls-gloor, oft zins-pops-maelderijen,
Vermochten mijne ziel haer kuysheyd niet t'ontvrijen,
(Onroemich) spreeck ick dit: Ick was 'tgeen ick beken,
Een yeder tot vermaeck, 'tgeen ick helaes! noch ben.
Hoe lang, Speelnoots hoe lang, hoe lang mijn deuchts vriendinne,
Ick nader naer ons huys: O strick verwarde sinnen!
Waer wildy wederom? wildy van daer ghy zijt?
Dat d'Ollem, Bueck, of Eyck, oft Linden u bevrijdt?
Wildy den Populier, oft Dennen-boom, oft d'Elsen,
D'abeel, den Mijrthen-boom, oft Ceder weer omhelsen?
Wildy den Lauwerier, (die voor geen blixem schrickt,)
Oft Pallem-maeghden-boom, wiens lommer elck verquickt,
Zijn Bruyn-groen-mantel-schaeu noch voor een uurtje stelen?
Of lust u d'Herder noch in't velt te hooren spelen?
Als hy d'hooft-slapen vlecht, en met Eyck-blad'ren ciert,
Die op zijn gaetsche Pijp een deuntje tiereliert.
Graeght u versturven lust te sien de Schaepjens scheyren,
Bloem, Kruyd, of Klaver-gras? Of lust u by de Meyren
De spertel-vochte-Vis, in Vyvers Beeck te sien?
Om so voor noch een wijl u droeve ramp 'tontvlien.
Saeghdy noch gaeren eens de Hurzelende-Bijen,
In't Honich-rijcke-velt, hun Zuyker-lekkernijen,
Uyt Lentens schoon gebloemt graegh stelen door 'tgezuyk?
Lust u het Vissen weer, met Angel, Net, of Fuyck,
In Iabocx klaren vloed, soet-spelich te sien plegen?
| |
| |
Neen alles ist verby, 'kben nergens toe genegen,
'kHeb in mijn droeve reys genoech gesien. Ick gae,
Mijn tijdt die is verby, ick sukkel, 'ksit, ick stae.
Ick treur, ick klaegh, ick schrey, 'kdoe d'Echo antwoort geven
En onderwijl verloopt 'tglas van mijn ionge leven.
Ha, Speelnoots, 'twerd nu tijt dat ick wert uytgeroeyt,
My dunckt ick sie mijn dood! 'ksie dat de vlamme gloeyt!
Door zins-gemerck te wis, 'kmoet in de ingewanden
Van 'tal-verterend vyer, God zijn ten offerhanden.
Mijn Vader, siet, ick kom, ick kom, 'kversnel mijn gang,
Mijn tijt die is vervult, mijn leven duert te lang.
Wat seg ick? neen ten doet, wel hoe! is d'uyr verdwenen?
Moet ick? moet ick? Ach ia! Ay Speelnoots k'gae nu henen,
'kSal dees Bloem-rijke weg, noch 'tLoof niet meer betréen.
Ick ga, ghy blijft, maer dit sy u voor 'tlest gebéen:
Als iaerlijckx desen dach vervalt, of is verschenen,
Alsdan gaet uyt, en wilt mijn droeve doot beweenen,
wel hoe? hoe, wat is dit?
Weygertmen een Maeghd, die in belofte sit?
Die niet een sterflijck beeld in 'theylich Echt sal trouwen.
Maer die noyt Oogh en sach, Die sal mijn ziel behouwen.
Noch heylich offer-vuyr, noch swaert can wy niet schéen,
Van dien ick eygen ben, die my in't wit sal kléen.
Die my een Maegden-kroon sal om het voorhooft drukken
Daer mijn Ziels-eenich-heyl en blyschap sal gelukken.
Viert heughlijk mijn gedenk, ik gae en kom niet weer:
Den Hemel zeghen dy, en geeft u vreucht en Eer.
Me-Vrou al 'tgeen ghy wilt, dat sullen wy volbrengen,
Wel gaen wy dan, den dagh sal om ons réen niet lengen.
Wel zaligh was de Soon van de'ouden Abraham,
De Dochter insgelijckx die ons van Iephthah quam.
| |
| |
| |
Derde Handelinge. IX. Vytcomste.
Levyt. Iephthah.
Hoe ist voorsien-geval na Godes wijse schikking,
Geregelt na zijn woort: Den eenen tot verquikking,
Wanneer hy door de Zee van droefheyt heeft geréen.
En d'ander die de Lucht wil na'dren door Trophéen,
In volle rijcke vreucht verworven door de Zeghe,
Die loopt het avontuer voor stroom en wint wel tegen.
Helaes! Heer Iephthah, laes! dijn Vorstelijcke staf,
Brengt dy by ons meer ramps, dan uyt 'tgeluk dy gaf.
Voor henen in ons Tob, als ghy d'uytheemsche plondert,
En op d'onveyle baen noch vrient noch vyand sondert,
De achteloose staet bevest door Roovery,
Helaes! was u meer waert als d'hooge heerschappy.
En had u Israël noyt tot een heyl vercoren,
So haddy noyt u erf, oft liefste vreughd verloren.
U Dochter die natuur int voorhooft heeft gemaelt,
De schaemt en eerbaerheyt: Wiens suyvre deught bestraelt
'tOntelbaer maeghden heyr, door stichtelijcke spreuken,
Gevloeyt uyt wijsheyts-beek, die nimmer waerheyt kreuken.
Wat wildy doen, ô Vorst? Wildy u eenich kint
d'Heer offren door het vyer? O Prins! ô Prins versint.
Men leeft in't Priester-boeck: Capittel twintich seven,
Ghy cond een Lijf-rantsoen, of schatting daer voor geven,
'tStrijdt teghens liefd en recht, die ghy verbreken sult
En beter is de Wet, dan uwen Eed vervult
Nu wildijt God voldoen, ghy stoot tegen den prikkel
U Verssenen: komt, en geeft eens twee maels vijf den sikkel,
(Na 'theylichdoms gewicht,) in Silver voor den Heer,
Oft anders ist u quaet, en sondich sonder Eer,
Verwerpt dit bloedich stuck, 'tstrijt tegen d'heylge wetten.
Wat recht isser, of wet? dat ick het mach beletten?
| |
| |
'tRecht van de Schatting Heer, voor sonderlinghe Eet.
Ick vraeg u oft my kan bevrijden?
En kent u g'loovich hert onsteecken door liefd's vlammen
Sy vierichlijck gebéen, hy wil sich niet vergrammen.
Wat rady my tot 'tgeen, den Hemel nimmer moet
Gedogen? neen, ô neen! die zijnen mont op doet
En d'Heere yet belooft, dat salmen niet vertrekken,
Leeft m'in 'tverhaal des Wets. God wil mijn zonde dekken,
k'Heb sottelijck belooft, nochtans mijn ziel verstrickt,
Vrywillich ist geschiet: My dunckt de Son die blickt
En wil mijn heerlijcheyt beswalcken door mijn ,, dwaesheyt!
Kan ik't weerroepen? neen: mijn Dochter vry helaes ,, schreyt
Vry maeghden schreyt met haer, dewijl ick heb verschult
Een quaet, daer sy om sterft,
neen heer so niet, g'en sult?
Wat sal ick niet voldoen?
Mijn naem wert uytgeroeyt,
By hun, die door 'tgeloof God hebben oyt behaeght.
MirIa mijn Bloem, mijn vreught, waert mog'lijk dat ghy saegt
In't vaderlijck gemoet so duysterley begeeren,
Hoe ick u gaerne sou versoenen voor den Heere,
So waerdy dobbel wis, hoe nood ick u ontziel.
Ach! riep den Engel doch dat hy den slach weerhiel?
Maer neen, o neen, mijn kint, u vader sal
Verbiet in zijne wet, en spreekt: Ghy sult niet dooden.
Recht tot zijn eygen wraeck, ons s'naesten goet of bloet,
Ick offer d'Heer na twoort. helaes! Moet ick? ja k'moet!
So werdijt door den offer.
k'Bevry 'tbelast gemoet, ick ben int minst niet sloffer
Als Tharahs soon en was, d'Outvader Abraham.
Voor Godes groote gunst danckbarich hem te roocken,
Heb nu t'bevel des wets, dewijl ick heb ghesproken
'tSou my een sonde zijn, die God my eysschen wil.
Wie vonnist onse réen? wie oordeelt ons verschil?
| |
| |
Volbreng ick't niet, waer heen wil ick mijnselven keere?
Sal ick mijn Heyland self, die my verheft in Eere,
Beloven 'tgeen ick niet volbrengen wil, of soeck?
Wat ist, of ick de Zege vloeck?
Belofte, uyr, of dagh? rampsalich my verschenen.
Mijn bloeysel is verdort! mijn glory is verdwenen!
En ick gae over straet met 'tneergeslagen hooft.
Heer lost u Dochters Ziel? 'tis dwaesselijck belooft.
O neen! 'k las gisteren noch: wie derf met d'hoochste spotten
Hy heeft geen wel geval oft lust aen d'réen der sotten.
Hoe wel ick qualijck doe, nochtans noch meerder quaet
Beging ick, so ick liet 'tgeen my te doen nu staet.
| |
Derde Handelinge. X. Vytcoemste.
Iephthah. MirIa.
Nu is den tijd, ô tijd! verschenen en verstreken,
Dat ick het Godlijck Beeld moet met mijn handen breken.
Nu trilt 'tbeweeghlijck Hert, nu flauwen d'Ad'ren eerst,
En 'tVaderlijcke Bloed verkruypt by na om 'tseerst.
De prickling des gemoets, bestrijen 'tHerts bewegen,
En ick onsaligh Vorst, heb nederlaeg verkregen.
Wat nederlaegh, of val ist, die ick nu beween?
Is yemand mijn party? oft starreker? O neen!
Ick sellefs heb verschult dees daed en my versproken,
En laes! 'twert niet aen my, maer op een Maeghd gewroken.
Mijn Dochter! Dochter! Bruyt! Nu kleedy u in't wit,
Daer ghy in't Rey-gedrang van so veel Maeghden zit.
Daer ghy een Roosen-krans van heyl'ge lessen peerelt,
Daer ghy met tranen neemt u afscheyd van de Weerelt,
Daer Reden-rijck u Tong veel gulden veersen dicht,
Daer u Gespeeltiens med' zijn eewichlijck gesticht.
O Lich-star, clare Lamp en Tourts, wiens Lemmets spercken
'kVerdomp door mijne Réen, 'kverniel door mijne werken,
| |
| |
U vriendlijckheyt en liefd, u troost, u g'loof en trou
Verdienet niet, mijn Kind! dat ick u dooden sou!
Hoe tranen komdy weer ten oogen uytgebobbelt?
Wat ben ick als een Kind? 'tIs lang genoech getobbelt,
En met het vleesch en bloed door 'tsukkelen gestreen.
Ist Heer u niet belooft? Iae't seker anders geen,
U Wetten die ghy ons door Mose liet beschrijven,
Die willen het voldoen: 'tWoort moet gesproken blijven.
Hier naerdert, die my 'thert doch voor een wijle buyght.
| |
Verschooninghe.
MirIa. met haer Gespelen, Eerste. Tweede Maeghd
Tuyght, Gespeeltiens tuyght, tuyght Vader, Hemel tuycht
Tuyght Maeghden: hoe dat ick gewillich geerne sterve,
En buygh my onder 'tswaert, gedenckt so menichwerve:
Als m'in den Tempel leerdt Isaacx gehoorsaemheyd,
Hoe willich en getroost hy was ter dood geleyd,
Dat eenmael doch u geest van slaep-sucht sy ontwikkelt,
En dat ghy door 'tgesucht om MirIa zijt geprikkelt.
(Hoe wel ick't niet en hoor) so laet u tonge sméen,
En momp'len binnens monts, dees Rijm-gestelde Réen.
‘Helaes! Hoe schickt de Soon van Abram, met de Dochter
Van Iephthah? d'Een die was bereyt, en d'ander sochter
Geen weyg'ring in, vol G'loofs en Liefd door 'sVaders hand
Verlooft, (doch sonder weet) tot asschen zijn verbrand.’
Dat dit u Voorbeelt sy, van g'hoorsaemheyt, o Maeghden,
Ghy Iongmans die oyt laest, en die het wel behaeghden,
Hoe Isaack onverschrickt sich boogh op het gesteent.
Ten minsten doch een traen om my zijn Suster weent!
Zijn Suster, d'wijl ick ben hem g'lijck in wil van sinne,
Geboren inde Echt, van bloed oock een Iodinne,
| |
| |
Maer siet! hy wirt verschoont, en quam noch in het graf.
Geliefdent God daer riep een stem van d'Hemel af.
Hoe nu! wat sal de vrees my wederom beschamen?
Ghespeeltiens vaert wel, gaet, vertreckt, en laet d'eensame
Een lieflijck Offer zijn. Daer komt mijn Vader uyt.
| |
Verschooninghe.
Iephthah. MirIa. Trochaevs.
Mijn liefste eenich Kind, en Gods beloofde Bruyt,
Ongaerne, ach! (God weet) moet ick u licht uytblusschen!
En ick wil om u Eet u gaerne vriendelijck kussen,
En seggen voor het lest: Mijn Vader, siet! ick ken
Dat ick naest God (u Kind) verbonden eygen ben.
En hebdy my verlooft, door twijffelmoedich hopen?
Ghy hebt u niet misgaen, oft oock te verr' verloopen,
Ben ick u eygen niet? Ia Vader zijt te vréen!
'kWil willich om u woort na d'heyl'gen Altaer tréen,
Volbrenght het Priester-ampt: Siet hier de Offerhande!
Trochaeus, komdy noch? helaes! mijn goede heer,
Ick bid u singht het Lied, een arme Maeght ter eer,
'tGeen d'overstolpte geest in droefheyd heeft gedichtet.
'kNeem oorlof aen u vriendt. Mijn Vader, eer ghy richtet
En vraeght my niet een woord, 'kwerd als een Lam te stom,
tGeen voor zijn scheyrder swijght.
Iephthahs Offerhande.
Ach! Heer vergeeft het my, ik kent 'kheb my versproken,
'kHeb al te vierichlijck geyvert voor 'tgemeen,
'kHeb al te onbedacht gestort een dwase réen,
Waer door ick 'theylich beeld by d'Altaer heb gebroken.
Doch d'wijle dat ghy my aen Ammon hebt gewroken,
En ick het schuldich ben, dy Zebaoth alleen.
| |
| |
Soo werd den offer U met waere danckbaerhéen
Voldaen: Die 'kheb belooft. Ay Heere! laet dit roocken
Voor u door g'hoorsaemheyt, waer in ghy my beproeft,
Wat gelden: siet! ic ben als tot ter dood bedroeft,
'kHeb heden u gewijt, helaes! die my vertrooste,
Mijn Dochter, al mijn vreucht, een ted're ionge spruyt,
Die my op 'therte lag, een u verloofde Bruyt,
Wiens Deughd, 'tGerucht vercond, van 'tWesten tot het Oosten.
De Spiegel van de Maeghden,
De Licht-Star vande Deughd,
Die g'hoorsaemheyd behaeghden,
Wiens Ziele leeft in vreucht.
Wiens gulde lessen dringen
By d'hooghste, daer sy is.
Sal ick ter eeren singhen,
| |
'tMaeghden-Lied,
Op de Wijse:
Ick placher te rusten al in den schoot, etc.
EEn Dochter die uwe Vriendinne was,
O Maeghden, een offer daer men oyt van las,
T'gebeente is verteert tot asch,
Bedouwt met tranen t'klavrich-gras,
Sy is door 'tvyer verslonden.
2 Sy die noyt haer s'vaders wille weerstre,
En die noyt haer Ouders onghehoorsaem misde,
Hier noemde, is (ghelijck de Zee
Die dick breeckt t'paligh Bosch ontwee)
Vernielt, dus zijt geruster
3 Mijn Vader, siet uwe belofte volbrocht,
De vlamme te hongherigh stijght nae de locht,
Nu ghy comt d'Altaer naken
Haddy geweest wat meer bedocht
Ach Vader uwe Dochter mocht
| |
| |
4. Nu Maeghden, u sellefs so red'lijck verwint,
Op dat ghy de kuysheyt Ziel-yvrich bemint,
Door Heylighe Ghedachten.
Het alderwaerdighst datmen vint
Js g'hoorsaemheyt, waer door het Kint
Sal 'sVaders recht groot achten.
5. En volleght niet u hooft, oft krijg'len zin,
Begheeft u selven niet tot de geyle Min,
s'Js al te valsch fenynich.
O soeckt de Deughd, zy leyd u in
Het heylich Echt, wiens oudt beghin
Js alderklaerste schijnich.
6. Gespeeltjens zijt gheensins door schoonheyt bekoort,
Siet op geen staeten, noch Rijckdomme. Een woort
Doet my sterven, en ick moet voort,
Mijn Bloedt besprenght des Altaers boort,
Met my moetmen d'Heer roocken.
7. De Prins en den Heer die't alles vermach,
Die gun u het volgen: Dan een diemen sach
Haer Vader eerst ontmoeten.
Sy die voor heen te leven plach,
En siet geen nacht, maer 'sHemels dach,
O wendt derwaerts u voeten.
| |
Chooren.
'tGeen geschiet is lang voor henen,
Is hier wederom verschenen
Rouw van sinnen afgebeeld.
Doch siet watter onder speelt:
Maer versiet u snooden grijser
Mome, want g'en wort niet wijser,
Oft ghy schoon mijn Dichten scheurt,
En u om mijn sin versteurt.
Israel die boots kleynmoedich
Voor, de vrije volcken vroedich
Een verdruckten slaefschen staet,
Daer 'tgemeyn door onder gaet.
Ammons doen was onverstandel,
Gelijck als den Spaenschen handel,
Die, hoe wel men Réen gebruyckt,
Voor het licht zijn ooghen luyckt.
| |
| |
'tBedroch, gewelt, comt uyt der aerden,
Over-last die smeet de swaerden,
'tVolck wert tot den krijgh geterght,
En het quaet wert meer ge-erght.
d'Outste Geliads, Staetsche lieden,
Kiesen om het hooft te bieden
Iephthah. Die gelijck Nassouw
Zijn Ziele voor hun wagen wou.
Hy treckt op den vyand tegen,
Hy strijdt, en verkrijght den Zeghe,
En hy slaet een grooten slach,
Even g'lijck men seggen mach:
Onsen Helt, Roem van Orangien,
Slaet ter neer, hun die van Spaengien,
(Met zijn hulp) naest Godes macht,
Waer door hy groote wercken wracht.
Dunckt u 'tzijn voor ons maer fabule?
Vert' gesochte nieu parabole?
Slaet ons Rijmen dan verby.
Let hier op: Wie met de Ioden
God verlaet, en andre goden
Maeckt, dient, en na hoereert
'tBeeldt, dat hy als Gode eert
Of de Hemel waer de vrije
Wil verdrukken wreet en straf.
Die sal vallen in het graf,
'tGraf der zonden, daer d'Hebreeuwen
In versmoorden, voor veel eeuwen.
'tGeen u is in Rijm gebrocht,
En uyt d'Outheyt opgesocht.
Laet dees Handel of Tragedi,
Laet dit Spel, of dees Comedi
| |
| |
(Maeghden) wesen dy een Eeer,
Biedt de valsche min geen Eer.
Iephthahs Dochter zy u Spiegel.
Richters sijt niet al te kriegel
Om te doen 'tgeen God gebiet,
Sulcken Offer wil hy niet.
Wildy dat de Heer u grendels
Sal verstercken. De Lavendels
Speel-wijs toonen u 'tvertoogh,
Leven-beeldich voor u Oogh.
Batavia u gevlerckte Kielen,
Steden die vol Menschen krielen
Helpen niet, maer die uyt gonst
Dy beschermt Uyt 'sLevens Ionst.
Blijft Volstandich.
|
|
Auteursrechtvrij