Battaefsche vrienden-spieghel
(1615)–Jan Sijwertsz Kolm–
Auteursrechtvrijd'Eerste Verschooningh.
Laselva.
k'Wild'schoonheyts roem, dat mijn gesicht had nemmermeer
V Hemel-cunstich licht so vvaerdichlijck genoten,
| |
[Folio C4r]
| |
dVeneetianer loff: Hoe groot heeft my verdroten
oghende Vrou: So vars ick dy herhaelde vveer
Mijn grootste vrients vriendin, de sleutel van mijn eer
De braefste vanden ray, vvt Godlijck Zaet gesproten
En staet niet toe met u deur bitse reen te loten,
k'Ontruct mijn selfs al wout, en gunt den rechten Heer,
Hoe-vvelt tis my te var, de schoone mocht haer vveyg'ren
Dan sou tijts dolle brant, vvt hiete sinnen steyg'ren,
Vervvoedich deur een groots, hoevvel onreed'lijckheyt
Noyt saecht ghy oogh een recht Pigmalions gevvrocht,
Het sterffelijck des geests, aen ander noyt bedocht,
Het gheen de banghe Ziel heeft strickse vvijs verleyt,
Natuura: hemel hebt ghy al u cunstich maelen
Deur-gloriet op soo'n slechte Maget neer doen dalen,
Van d'alderslechtste stam: hola! onschult soo vvas
Heur vvelgevvenste Comst, eer datse oyt ghenas
Der Zielen raserny, noch bondigh con vervormen
De Pars des noots, en t'vast van over-rechts bestormen,
Rijck vvaert ghy als de Min, u Coesterde onvroet
Nu Edel en verhoocht Croon-vvaerdich opgevoet
Italia bromt overtreffende te houden
De Star, in heur ghewelt, die selff de Goden souden
Met vvolcken dicht omrinct, op vieren t'hooger stee,
So licht de glibers van ons Aertsche Globe mee
t'Behoef is ydel, t'kan dy t'geender noot ontbreken.
Maer hoe? t'jaecht brandich, van dijn vvonderen te spreken
De volle geest, sy heeft gewilt, en vvil: So rijck
De braefste diese vvas te vvijsen van ghelijck,
Wien over t'heydens heyr, crachtich liet vreesich clincken
Zijn wisse Ridders arm, en niet verloren blincken
T'gesmeede vaste stael, dies is op d'hoochste trap
Hier over d'vvyt berucht in rechte eygenschap.
Dees ick geluckich deur voorsichtich stryders saken,
| |
[Folio C4v]
| |
Gheluckigher by dien Goddinnen Throon te raken
VVaer hy alreed ghebiet en heerschappy besit.
Mijn Broeder en mijn vrient ghetuych en vaste vvit,
S'is voor u dienst var vvel en vvelich opghecoestert.
Dryades Nimphen hebt ghy voor my niet ghevoestert?
Soo reynen Dianin, bespotster van mijn Clacht.
Delio: Liefste, my versmaetse en belacht.
Al t'Minnendraghers ampt alleen in dien ghehouvven
Die vvy nae d'eer niet min ghebooghen eeren souvven
Ghespeel vviens vrientschap my Veneetia: doet vry:
Door u liefd' eeren, maer dat dese slaverny
In haper-vlecht vervalt, deur vvarren van mijn sinnen
Dondalfado comt voort best treed ick dan na binnen.
In.
Dondalf.
VVelvvaerdighe tis dan opt hooghst u afghevraecht
V sins laet-dunckenheyt vvat u te doen behaecht,
VVaer vvt, vvaent ghy Francoys, met goude Pistoletten
De svvaericheyt vvt bloet-giers rammelingh te setten.
K'vvas over Iaer en dach, voor met die Clinckenheyt,
Voor ooghen. Maer ô Goon: Wat gafse tot bescheyt?
Hoe-vvel Italien is ghenoech bekent, hoe datse
veurtijden vvas ghemeen, alleene nu besatse
Een Throon vol heerlijckheen, vermogen om te voen
VVil niemants aenspraeck, vvant de liefde is soo groen
Van beyder zyt, beset, Lent-Perlse van bloemen.
Hebe vervveentse t'bed, hem sy alleen te roemen
De schoonste Phoenix: Onder Liefds gevlamde vaen,
Te hebben voor de rest, en roerter niemant aen:
Dees beuselingh, queet vvat, die slommert met verbaesen
V ban ick vvt mijn Ziel, t'zijn niet als viesevaesen:
De sotste handel en een Kinderlijcken strijt,
Dan vvee die tkint soo fel een droef gevangen zijt.
t'Stout Gouverneurtjen inde blinde stadt van dolen,
Heeft d'afgheslaefde noch soo veel bevvaers bevolen
Met onnoodighe Ernst, Dondalfado voor vvyl
Versiet u dus ghemant, al vaerdich metter yl.
| |
[Folio D1r]
| |
Sal ick mijn Knapen doen te scheep met goet en Cleeden
Na Spaignien. Laselva en of u nae de reeden
Deet volghen die van noot om eygen nut, daer vvaert
Siet vvatje nae alsulcke teuteringh vergaert.
In.
De Camenier van Cinthia alleen. Wie sou ghelooven, dat nochtans vvaer is bevonden,
Men siet de grootsen, deur lieff-coosery ghebonden
In blinde slaverny: te Kints, aendringhen moe
Op't hopeloose, daer's toch aers geen redden toe,
Delio is heur hart: Hy kans oock gheensins laeten.
Tvvee honden knagent aen een beentjen op der straeten:
Bevreden selden, nu t'gheluck is met me Vrou,
Doch k'hoor een Veugeltgen so queelen, dat licht rou,
Wt blyheyt keert, als dat Delios maegen d'grooten
Becom'ren om dees Liefd' die langh vvyl is ghenooten
Rou scheppen, want hy is de voorst van Adel rijck,
En gheensins nae de vvaert, schoon Cinthia ghelijck,
Doch vvel ghevolcht, ick hou ons na de winst gedrongen
En speel, Ay lieve Aep! vvat hebje schoone Ionghen
Ten baet niet Delio verlaetse nemmermeer.
Laselva heefter stracx, besingelt: Dan mijn Hee
Ick laet u vryheyt, vrees, ghy sultse meerder schaerden
Dondalfado die licht bedenckent iets bedaerden
Doet wijslijck, vvant daer is geen hoop op and'ren zy,
Cinthia roept van binnen.
Cinthia
Colette.
Maeght
Wat g'lief me vrou? Ick com u daed'lijck by.
In.
Cinthia met Laselva wt seer verstoort.
Cinthia
Datje dus hartich durft daer ick met niemant vvou
Vervvisselen, om t'Rijck des vverrelts, dees mijn trou,
Mijn lichaem g'nieten, vvacht voortaen my aen te roeren,
Hier op dees vrye plaets, quaemdy tot sulcx beloeren
So menichmael des Hofs onvry bebiesde rant,
Ick achtjer niemant als mijn Delio en vant:
Dees svvoer my door de Min alleen getrou te beyden
Tot dat de bleecke doot die't alles comt verscheyden
| |
[Folio D1v]
| |
Afcort de opghehoopte vreucht vant cierich paer.
Laselva.
Goddin op u getoyt gout-dradich cunstich haer
En al t'vermogens deucht dubbel aen dy ghegheven,
Die met een naect gesicht stal d'vryheyt van mijn leven
Versoeck ick.
Cinthia
Tracht niet meer, t'aenspreck gevalt u niet
In.
Laselva.
Vlucht mijn Diaen, waer's dan Laselva u gebiet?
Aen vrient verbonden plicht die'c bondich vvil behouwen
En laet Veneetiaense liefde met de Vrouvven:
Getrouste Thisbe. Iae stantvastich Elips t'stuck
Bereyt een gulden lof vol eers en groot geluck.
Hoe zwaer my valt van vrients bondige Ziel te scheyden,
Wt.
Hier comt hy nu met een, mijn Heer.
Delio.
Gevallicheyden
Des vast verbonts, mijn eer, Iae broeder inder daet,
VVaer vvt becommert schynt dit Princelijck gelaet,
Is my gants duyster, niettemin waer macht can gelden
Gebiet u vrient.
Laselva.
Dus niet, O voorste alder Helden,
De deucht tot noch die van u Ridderschap aen my
Gebleken is, ben ick gehouden in vvaerdy
Vant Edel huys. Iae van geslachten op geslachten
Dat ick becommert ben, is al te onvervvachten
Ontfangen brief van heden my is aen-bestelt
Om daed'lijck thuys.
Delio.
Ay! vvy zijn te vvel verselt
Soo alle heerlijckheen, beroemen opt ver'lijcken.
Laselva.
Doch com haest vveer.
Delio.
Vermeucht ghy so te vvijcken.
Gerechte vrient van die, vvat dat hy heeft so graech
Voor u vereert, en ben gehouden alle daech
t'By-zijn Laselva, is mijn vvaerder k'vvilt bevvijsen
Als Croon oft Scepter soot my schoon toestont te vvijsen
In levendige Eers, opsteygheringh so veel
En alles vvat de macht van Delio ten deel
| |
[Folio D2r]
| |
Rijck na-gelaten is, k'vvil vvillich met u vvagen
t'Onmoogh'lijcxst porren, dat u liefde mocht behaghen
Tot voldoen, toeft mijn Heer, verset dees tyding maer:
Daer schynt beroeringh, vvt u harte tuychtet claer,
Vermits drucx banden iets verlichten door't medeelen,
Geen saeck hoe vvichtich of toestaetse my te heelen,
Het schijnt iets anders als ontboden schryving, dan
So ic vermogent u hulpsamigh vvesen can
Om u geselschap te behouden, t'sal geschieden,
De groote vrientschap is seer quellic dus te vlieden
Al vvaert dat ghy voor my Cinthias liefd begeert,
Die'ck Minne als mijn hart! Hou daer! sis u vereert,
Spreect daerom opentlick uyt u verdufte sinnen.
Laselva.
Onsaligh! raec ick aen't onredelick beminnen
De tonge g'laet my streng int vvten. Ick vertreck,
K'en schen geen vrientschap, met soo'n schandelicke vlee,
Om brandent gayle lust: Wech vvreede Sotternyen.
Delio, u vrientschap.
Delio.
Sult ghy nummer so verblyen
In drucx oplosen, opent vry.
Laselva.
Dit vveet ghy Goon.
Zijt tuygers van mijn roest, Ia Canckerlicke noon,
t'Is over Vrienden proef, Heer Ridder dy geschoncken:
K'verander voor een vvijl, min droncken is bedroncken
t'Voornemen is als noch, om trecken, dus Ay! laet
t'Glaurierde Goden Mont, u Adel-rijcke staet
Zy vreed' en vreucht. Bedanc u al te bondigh Eeren,
t'Vergelden hoop' ic, sal dees Lentse Eeuvv noch leeren
Het vvijt berucht gevreest, machtich Veneets gevvelt,
Voorsichtich vry deur staet int Hartochdom gestelt
Man-hafticheyt blinct vvt dijn grove starct der Vesten,
En glorie Erft dees Prins, vviens Ionge borst te besten
In tocht-gevaer voor u der Turcken hooghmoed' brack,
Dees ist te veel vercleynt, so dienstbaer als hy sprack
Dat ongelooflick sonder sichtligh claer sou schijnen.
| |
[Folio D2v]
| |
Dits oorsaeck vrye vrient, mijn sin so niet te bijnen,
Aen eender daer ick sulcken Ridder deur besmet
En overliep selfs deucht en deuchdelijcke Wet.
Delio.
De eender svvaerheyt can de ander overvveghen
Mijn Heer gepaeyt u dit, te crygen dese Vrou
Ick sal u helpen: deur een broederlijcke trou
By dien ghy blijft, tot al't volcomen vvel ghedreven.
V by-zijn is my meer als met heur vvel te leven
Dit offer ick u op, vryvvillich aenden dach
Tot naecte kennis, vvat een rechte vrient vermach
So daed'lijck gaen ick voor, u Cinthia te erven.
In.
Laselva.
Lijt ghyt ontsinnich mensch, eer liever sout gy sterven,
Dan dus te crijgen deur u vrient t'becrompen vvoort,
Waer heeftmen meerder Proeff van rechte liefd gehoort?
Ach! had ick nummermeer ghekent als stil vertrocken
Nu cant niet sonder t'een of t'ander quaet gelocken.
In.
Laurentia met Anthonio tsamen wt.
Laurent
Elcx groene frisheyt scheyt tvvee-deelich hier om my,
Des lust-locx vvaerdich deelt der deelen soet gety
So lecker coosent so d'Italy vrouvven selden
Men vveynich buytens huys op veyle vvegen telden,
Naedert gevvoon wel vast gheboude goude schoon
Verheffen sinnen, vvaer Laurens van oyt gevvoon
Men stadich vant bevlyt en onbecommert vvaerlijck,
Anthonio hoe't best by't nieu voorgestelde svvaerlijck
T'luck eynden sal, is u alvvetent Choor bekent.
Antonio.
Vorstinne by u lief onkunt, te nau ontvvent
Der vry gelucken torn, bevreed u ziel recht-hartich
Dijn trou voor-sorgen zijnt bevolen, dus niet smartich
Indruct de voor-slach van te hoogen hant beleyt,
Beleyt der vvijsen sorgh voor u onnooselheyt,
G'looft seker dat de Prins, vviens doen oyt vreesigh eerden
Niet min als t'vvaere nut selfs op d'Infante leerden
Met vvisse teyckens dat mijn Iuffroy eeuvvich moet
Met glorie Cruynen als een gulden morghen hoet
| |
[Folio D3r]
| |
Hoe onheusch, druckich vvas u teederheyt t'aenschouwen
Gemortelt tot een schrick der Adel-rijcke Vrouvven
V raders bout de saeck zijn kenners, vvelcx voorsicht
Voor-baenen dy den vvech tot s'vverelts proef baer licht,
So sacht en onder kunt van ons nae-vrienden segghen,
Toestemming: dees vertrout so raetsaem overleggen
Eer d'vastheyt strengelt voor vryheden uvver staet.
Laurenti
Vry-hartich lichtenis verrompelt buyten maet,
Bevvijst u veel te vry, vrees aers'ling met verbaesen.
V Signorye vvacht door een te veylich raesen,
Mijn te bevesten dat de Eer beveelt soo hooch
En houden standich rijck berucht in s'vverelte ooch
Soot min niet met de daet g'lijck-formich can bevallen.
Antonio.
De overschoone Vrou inbeelt dit niet met allen,
Tot schennis, innerlijck bevoecht tot prijsbaer seen.
De vvildernis te naer: Verlaet en treet vry heen,
Trots opt groen-haerich gras. Me Iuffrou vvel bedeelde
Tvvee-vvarf begaefde Bruyt, daer Pallas cunstich beelde
De beeltenis vervveent, vry-borstich schrict doch niet,
Een Philomelas stem clinct met een loflijck Liet
Hoe u schyn-vvond'ren g'luc eynden. d'Arcadis Harder
Neurt soetlijcx, en verryct dyn rijc noch duystmael varder
Den Phoebo licht u voor: Wil Hijmene te bat
En bouvven u een roem, en bouvven u een stadt
Waerin de vvaere liefd' vvil eevvich zeghen vesten.
Laurent
Onveyl beginnen vvas noyt roem-rijc roem ten lesten
Mijn Hebees soetste Lent, gepeerelt vol Cieraets,
Is schreupeloos en noot verliest mijn so veel staets
Deur onverstant geport met al te spae berouvven.
Antonio.
Moghen vvy niet de Goon hun hant-vvercx deel vertrouvven
Int eerst Galanthe: ist voorslach by d'voorst geseyt,
Meer als de ruvv'ste schets opt eerlijcxst toegeleyt
Dat al te vvonder is, de vvyde VVerelts vlagen
Verander lichte storm: De ruste zy u daghen
| |
[Folio D3v]
| |
Bloem-cierigh Monster blijt, ten vollen schoon vriendin,
Onvonck'lick: Of ten sy de alderschalcste Min
Verlaet de gaylheyts tocht, die selfs hun vvech sal vvijsen,
Aenport een vvare treck, die Hemels is te prijsen,
Hierop vry heft u hart, vvt sulcke svvaerheen vry
De saeck van veyler ree, vvil sulcke toovery
In u groot-maken, en ten goeden helpen duyden,
Dus vrylick vvtent buyten kundigh g'hoor der luyden,
Treen vvy vast naeder so den vvegh door reysen cort.
Laurenti
Raet met bedachtsaemheyt Antonio, en port
So ijlich niet aent geen mijn frisheyt sou verteeren,
Flucx in een dorren stronck.
Antonio.
Den tijt vvilt als verkeeren,
Hier mee vvy vord'ren ons gemunte Pat me Vrou,
Hoe noode Ionge Ziel ick u t'onrechten sou
Aen-porren, als tot t'geen u Eeuvvigh sal verlusten:
D'vvyl tijt verschenen is: So laet de vvoorden rusten
Tot aent voorseyde dàt voor handen is so nae.
In.
Delio met Cinthia alleen wt.
Delio.
Wat svvoert ghy stoute tong, so Godloos en veracht
Verstomt ong'luckich lit, die t'lieve Licht vervvacht
So my gebootschapt vvert, hier vvt de vvegh te beyden
Delio: lichter vvas van Mans hart noyt bedacht:
Niet vvonders ist soot u becommert heeft dees nacht
Hoe ghy nootvvendigh moet van vrient of vriendin scheyden
Ha! bitt're vvrevel, vvat sal my te vollen leyden
Aent Eer-slot. Hola! siet mijn Engel vaerdigh reet
Ick onderleght.
Cinthia
Mijn Prins. Wat snelle vvichticheyden
Ioegen u als verbaest, tot my met moede heet?
Delio.
De vvaere deucht, die Ziel aen Ziele heeft besteet
t'Gepaerde dat tot noch scheen Hemel-vvaerts te styghen
Veroorsaect svvaerder schoone Princes tot mijn leet
Dan om geen achterdeel in svvaerder staet te crygen
Sal ick u d'oorsaeck van de comste niet versvvygen.
| |
[Folio D4r]
| |
By ons een Rijck Fransoys voor vvijle menich Iaer
Verkeert heeft, dese docht Atropos aff te rijghen,
By dien ghy vveyghert zijn versoeckingh al te zvvaer
Siende de Passie met becomm'ringh droeff en naer
Hy alles vvenscht voor t'Licht te Off'ren uvver Claerheyt,
Deur vrients aenclevent, siend' hem voor my int ghevaer,
Raed' ick mijn Lieff treet toe, verlicht de leyde svvaerheyt,
Die van u ooghens strael ghesonden zijn met VVaerheyt.
Cinthia
Ay my! vvat raserny? Allecto saeyt u gheest
Dees vvoorden moorden zijn, vervloect dient t'harte na leyt,
Vervloect de stont die'ck oyt aen d'Oever heb gevveest
VVee valscheyt.
Delio.
Lief Goddin,
Cinthia,
En sijdy niet bevreest?
Lichtvaerdich Ridder, dat u d'Aerde sal versvvelgen?
Of opent my. Hier's op dat nummermeer geneest,
Een Plutos Raet-spel dat den Hemel staet te belgen,
Ay my! vvat comt my voor?
Delio.
Getuycht bedoude telgen
Hoe tvveelings strijdighs vint gy Delio, zijn borst
Borst die in sulcken ancxst, s'harts Adem moet verdelgen
Beloft Ha! vvreede schrick: So heyl-loos dat ghy torst
En bout een heuvel vvaer de Nijd onsaligh dorst.
Siet hier Goddin. Ay! rijst en vvaect u op mijn leven
VVie deet oyt voor een vrient, niet valschelijck bemorst,
Wilt voor zijn svvacke Ziel troost, beter antvvoort geven
En stilt u moet.
| |
[Folio D4v]
| |
Cinthia
Ick ben verrader dus on-even
Druckich ontpaeyt, nu bloeyt ghy in d'ontrou
Laselva, dootlijck haet ick dy om dit bedreven.
Delio t'harte sal voor u zijn vande Vrou:
Bedrieger van mijn Eer, die voor my blyven sou
So lang daer Starren aen den blauvven Hemel vveyden
So lang Aurora queect met heuren soeten Dou.
Lichtvaerdich Ridder nu beroemt u vant verleyden
Te hebben lust vol-aest, vvilt voorder u vermeyden
Hantdadich moortse flucx, die dus langh quynich lijt.
En of ghyt schoon bespot dat dese oogen schreyden,
De vvrake comt wel t'heur, en leert u metter tijt
Was daerom dees u haest?
Delio.
Mo! Hemel t'snijt.
Goddinne als ghy niet en vvilt Laselva kennen,
Deur u hulpsame dienst, en so vant sterven vrijt.
Medooghentheyt my dvvanck.
Cinthia
Dat moet den Hemel schennen
Te lichter als ghy't set, salt my so niet ontvvennen
t'Is doodelijck gemengt, so ghy int stuck volvoert
Mijn laeuvve bloet sal ick drancx laetste offer sennen.
Die onbevveecht vant feyt u selven nau beroert,
De Harssens braden, t'heete ingevvant rumoert:
Beteyckent vvt mijn naere droom lest nacht verleden
Voor ander vvispeltuer: En selfs schijn-yv'rich boert
Vulcane sal voor t'recht verdiende Wapens smeden
Als u eer heeft geparst de vierige ghebeden:
De loose hartens dwanck tot ick u overgaff
Mijn selfs, heb niemants woort geacht, noch claechse reden:
Waer vvt Dondalfado, te noo liet t'soecken af
Op vry dan wack're Prins en dolft my in het graff
So schrijfter boven dat ghy oorsaeck zyt der eynden
Van mijn onnoosel, Ha! Vat aen een vaste straff
Lastighe Prins, ick sal my vvt u ooghen vveynden
En in der lester noot des oorsaecx Offer seynden.
In.
| |
[Folio E1r]
| |
Delio.
Hoe nu, Goddin, vvervvaerts sydy ons opgetreen
Waer vliecht ghy Cinthia: ten hoogen Hemel heen?
k'Verlies de Phoenix: Ay! me Goden vvt de ooghen
Souvraine daelt vvat of, zijt beter sins te vreen,
Vrients spiegel deed' ick na mijn menschelick vermoogen
V mont spreect vvaerheyt recht ist u en ongeloogen
Hier comt u t'onrecht vvt besvvaernis van tvvee quaen
Die'k heb versocht, en sonder schricken voorgetoogen:
Laselua meerder als vermoeden is ghedaen.
Den Hemel vveetet, hoe hier t'eynde sal vergaen?
In.
Den Ouden Rijchaert comt wt.
Rijchart
ONstuymigh onrust, vvilde vverelts dorperheden,
Tijts slimme baen, sorghlijcke vvech te treden
Vol laster, onrecht, en bebloemde schijn getoyt,
Dit aensoet Hebes gilt, met roosen-Hoen bestroyt
De veyl verderffenis aen lecker saus onstadich,
Oorsaeck der schennis, t'geen de Ziele doot moordadich.
Hier ondervvint veel min gayl voor-hangsels verciert,
Listigh met troonster die vvt vvellust vvart geviert,
d'Bejaertheyt ondervint met overtuygh van laster,
Dat maect te vveynich Ieucht, af keerich, maer eer vaster,
De reden vielen soo my d'onrust quellich quelt
Om Delio helaes! bedrogen Iongher Helt,
Die juyst int bloeyen vvert, door valsche tooveryen
Vant Cancker schoon gericht, in bitse slavernyen
d'Aenclacht der vrienden vvt de braefst der vvijsen raet
Bejammerden t'gherucht, een ieder vveten laet
Die niet min vvonder van den cloecken Helt gedencken,
Om aen een Courtisaen zijn Prinslijck hart te schencken,
Dits vrouvvven-cunst, die mans lieff-coosende so vart
Hy onder dienstbaerheyt, zy meester zijn vant hart:
De gantse Raet ist aen, die dryvent sonderlingen,
Eer morgen Phoebe rijst salmen dees sien te bringen
In ondertrou, met die u heerlickheyt vervvaert
Siend' vvulpsheyt scheurent t'geen dus moey'lijc is vergaen.
| |
[Folio E1v]
| |
Siet blintheyt port in arch, vvaen-laster aller magen
Gront-vesten wt een schielijck al te sot behaghen
Nu hoorent, tis niet nieus, maer lang na t'stuc ghebeyt
Waer na Heer Ridder, t'vvoest, van al dijn heerlijckheyt?
Wel rijplijck isser dus met volle stems beslooten
Om u te laegh verloop met meerder eer te grooten
Met nutter lieffd', ooc schoon: neemt aen een vvijser stuc
En volcht de reen, gelijck dit sy u tot geluck
Dat Ioncheyt overdocht dvvaes ijverigh te quaden
Dat grijs bejaert een graff, vvert deur verloopen schaden,
En dick te spae bekent: nochtans berout noyt man
Na rijpen Raet te spoen, en leggen t'strijden an
Vlisses dapperheyt, in raden en vvelspreken
Heeft meer aen Troyens feyt ter schaden connen vvreken
Als Ayax forts, men siet, hoe lichte gramschap vvert
Gerekent dvvaesheyt, en by sulcke is vvel t'hart,
Licht omgekeert, wel die Altijt Getrou Volstandig blijven
Wie faelt mach keeren. Neen, te laet in sulck bedrijven
Eer t'vvorteltgen te diep gevvelt can tegenstaen,
Ist met een soeten lijn, by teederheyt gedaen:
Dit laet noyt reed'lijc hart, na soet aenspraecx versachten
Van rechte Eel geboort, vvel Edelheyt te achten:
So vvijs eenstemmich t'nutst zijn vry believen voor,
VVaer deur vercleyningh vvert gesien eerst oppet spoor
Dat al te na de vvaert verduystert buyten vveten,
Dan comt soms claerheyt van t'geen heyloos is versleten:
Kints, vvispeltuerich.
Rodrigo.
Heer, gegroet zijt: Rychaert t'is
Hooch-noodigh aengevat, eer t'bloeyent maechschap is
Ontreynicht, so wy deur schuldigh toesiende sorgen,
De nooden oppet hooghst niet vvachten na den morgen
Veneetia heeft na eenighe daghen vvel
VVt connen putten t'Pit, dats d'ongeregelt spel
K'en tvvijffel niet hy sal zijn Ioncheyt laten seggen.
Rychart.
Seignor Rodrigo soo t'orakel quam te leggen
| |
[Folio E2r]
| |
Heur snelle valstrick over lant, gaen vvy te moet
Wat ongeregeltheyt een groote Vorst misdoet
Becoopt d'onschuldich zijn gemeent, men sietet schieden,
Wat ontgaet Spaignen niet meer vvt zijns croons gebieden
Van Iaer op Iaer, daer noch het vvacker Hollant heeft
Rijck van gehandelt, hun gemeente vveellich leeft.
Maer dat geen hoogmoet snoert de wijsheyt in hun toomen
Dan straffen Goon, al ist door Heers spel bygecomen
VVel daer de vrees ter heyl, voorsiet en svvangt in maet
De grootsheyt soet so deur vermogen gouden staet.
Rodrigo.
Verderfs oorsaec men segt, gy baert out huyden dagen,
t'Zijn starcke beenen die ons vveelde vvel sal dragen
De Princes ondert stil, stelt heur gelaet so nae
Den Ridder tot geval, die al vvat leeft, voor schae
Verhoeden vvenscht. Daer by, hy reed'lijc vvas voor desen
Sal deur t'onsigh vvs grijsaerts schuldich vvesen
Danclijck t'ontfangen, t'geen, tot selfs vvelvaren schiet
Dus hecht de achterclap heur Duyvels vvey-spel niet,
Datmen eer yemant vveet, so var brengt by u grijsen
Den bant gesloten is, tijt salt dan voort vvel vvijsen
Isser om Delio by tijts gesonden.
Rychart.
Iaet, vast
Diet vvel bevveert sal doen, tis een te cloecken gast
Italia: t'zijn u beruchte vvellusts vlammen:
V vleys vvellustich zaet, gayl, snood, dit doet vergrammen
Den gouden Hemel maect ons smadich t'aller uer
Dijn vreucht vervloect. So wyt by vvtheemse ghebuer
Vulcano: tis voor ons onkenbaer, siende smeden,
Mars vvreetste vvapens. Als t'rijck is verbont by vreden,
G'laurierde throons geluck, straf rijst op dol vergrimt,
Van vvyde hercomst: So dick t'vveese Lant beschimt,
Met dichte troupen dol gerust nau weet by d'grooten
Deur vvelck t'geschiet, als is, by voorvvils bant ghesloten.
de knecht
Veel heyls sy t'vvaert versaem
Ick com ghy Heeren vvt gemeene vrienden naem
| |
[Folio E2v]
| |
Dat u belieft by hun dus daed'lick te ver schijnen.
Rijchart
Waer zijnse?
Knecht.
Ghepaert te vijnen.
Aen Ponte Rialto,
Rijchart
VVel Heer Rodrigo tsa, vvy maken ons present.
Rodrigo.
Hy weet vvat erven, die u rechte vrientschap kent.
In.
Laselva door de groote Lieffde vervolght zijn Passie.
Laselva.
O Brandent jock mijns Ziels, Ay! prickelende toets
Ach! vvoede raserny. Ha! vvreede damp mijns boets
Onvvaerdige moord'res, beguytster van mijn tranen
Bespotster van t'sharts clacht, die al u glorie vanen
Tegent natuerlick VVets, verboden reen en tucht
Steect moedigh op de vuyst, en sentse inde vlucht,
Steect vvervveegs veur de lichte buye vvinden henen
Keert van Laselua: Flucx, en laet hem blauvve schenen,
Verlaet ons in een slechte tijt, in slaefsche bant
VVaerom heeft Venus selfs, ist niet de meeste schant?
Dees Tuyleryen: Van haer vvichtjen niet ontslopen?
En staet niet t'hart gegloeyt vvt d'oogen brandich open,
En vvelt niet t'roode bloet, in d'vvater tot malcaer
En ijvert niet de geest met ijver toch nae haer:
Die al t'Venetiaens, u vryheyt cost besvveeren
Nu dvvingts' my veur, de vrient te schenden, ja t'onteeren.
Zijn bedde, tis zijn Lieff, zijn eenich vvit en doel,
Zijn heyl-loos Offer. Doch, vvat isser voor gevvoel?
In recht bevonden deucht, niet over heers kings maghtich
Cinthia is alleen dees stuersels veel te craghtigh
Behalven dit getrou, my weyg'rich, hem ghetrouw
Wel prijslijck, en geniet s'Liefs lof, Cruelle Vrouvv,
Vrients lof, mijn lof, maer niet u siende, sonder reden
In u verbonden Ieucht, vlie t'recht, en vvil besteden
My selven aen den alder-roeckeloosten stam
Dat noyt zijn dienst vervvorf, noch valscheyt toe en quam,
| |
[Folio E3r]
| |
Alleen hier sydy vals, sonder oorsaeck ghegheven.
Vervloecte schoonheyts stuer, ontmentster van ons leven,
Daer vrient voor vrient noch sou in noot-gevaer en strijt,
Tracht vrient voor vrient de vrou die hem is toegevvijt
Dit kent sy, en so vast verbiet my al te svvaerlijck
Ziels dolle eys, schoone Goddin so vvaerlijck
En liet noyt Eelhart toe, t'geen dat u brandent Son
Over een licht Fransoys, onredelick vervvon
V sy doch recht, ick kent, k'heb onrecht sonder maten
K'gebie vrients plicht in als, maer can de vrou niet laten.
Ha! doemelicke proy, Veneetsche held're glans
Treet tot u oude Lieff, vviens diensten ick althans
Veur t'Alderhoogste eer, mijn tijts ic heb vercoosen
Groot'licx gehouden ben, dus niet deur achteloose
En quackel Gayle Min, Delio vvert veracht,
Tot steuring van vrients dienstbaer Adel-rijck gheslacht
O neen, o Goden neen, vvat vvreet is vvederstaetse
Tis schennis over vrient, sy hout vast, my so haetse,
VVil een alleen, de proeff ontreynt vvas vande bee,
Als lichte Min my dvvonck, so d'eerste aenspraeck dee
Tis waer, u by-zijn Eelt, dat quellick is te keeren
Een al te hoogen proeff, vvout ghy met kundich leeren
Die Goon, noch tijt, noch vrou gedooghden, hierom zijt
Met schreum my roerigh die ick schreumen wil altijt,
Gevreest te dienen, op d'Italie schoone gronden,
Roem-rijck gebout, ghy hebt u derhalf ondervvonden,
De grootste Proeff, bestreet u selfs verkies op aert
En schonctse over, maer, met recht vvast u onvvaert
My soete Vyandin, van ydel te gheringhen
Lichtvaerdiger bevvarp, van lieffdes vvisselingen
K'en neem geen naerder dan erlangh vertreck so dra
Dat vrient u vrientschap niet schut tot een meerder schae
De soeticheden en t'gevvenscht van oyt zijn smadich,
| |
[Folio E3v]
| |
Wt t'rif verbant, daer by u Toysels pronc gout-draedich,
Zijn Heerlickheen beset met groote Pompery:
De glorie leyt in d'As, van vayler heerschappy,
De keur-voorst-vrouvve die gebiet my harssens knelling,
Viert overmachtich macht, vvil deur een nien herstelling
Goddin vvt so veel lists, gesvviert der starc-heen vart,
Bemonstert glinstrich aen dat vry-geboren hart:
Daert eerst aen d'Oever niet veer vande kielen daken
Alst dicht gesvvermt deur-stooft, nau kenning gaf de staken
Volkrielde Wout, getopt met vvimpels vvt de vlucht
Als deur Morpheus: vvas geschaect t'verpoos gerucht,
Dat scheen Salmacis born, Daus Ader stevich vloeyen
Daer vvert geopenbaert, daer stelde my t'bemoeyen
Tot slot-Heer over: Daer vvert d'eersten steen geleyt
Dat laes! in Puyn vervvoest, ten daelen neder-heyt
Beducht. Eer vvondy stout Romulum, int bevesten
Des Capitoliums. Van Liefd vvaerdy ten lesten
Meer ruchtich, vol vvt keurs gedompte tvvee-vvarfdeel
Der Vrouwen. Ay! me tijt, nu ist gevvelt te veel,
Eens nau bejaert, dits ons verschils besekert letten
De ruvvijn daer t'beloop Arck-Triumphael sou setten,
In alder oogen roep: Nu sy mijn rijck vervvoet,
De vryheyt overmant, al t'roemlijcx onder voet.
Wt.
Sr. Antonio, dienstbaer mijn Heers soete Wetten,
Warvvaerts nu op.
Antonio.
De lust heeft voets Paen vvillen setten,
Ten ridder-spel van nu: vvaerdigh Laselva dat
V vvijt-beruchten arm, daer t'voorste lit betrat,
My dunct Heer Delio, ten raetbanck is ontbooden.
Laselva.
Ist moogh'lijck, t'mach licht zijn voor strijts vernieude nooden
De g'lijct te schielick damp, des duyst're nevels schiet,
Heel overmoet. So ist deur Princelijck gebiet
Wt groote dvvingelants vervalst opvvarp der knechten
Crijgs-oordigh toegerust, geen tvvist voor tvvist te slechten
| |
[Folio E4r]
| |
Hier ondertusschen schuylt bedecte moort, Tyrant,
Des Rijcx, bederff en vaste stedens lichte brant.
VVy latent daer: Doch Heer ick treed' met u te lusten
Van nu.
Antonio.
Ghy doet my d'Eer, laet fantasye rusten.
In.
|
|