'Het dagverhaal van een onbekende. Een Gouds dagboek uit het jaar 1788 en later'

[1794]

Den 8 februarij, saturdag, quam over Den Bosch uijt 't leeger in de stad guarnisoen houde omrent 30 man, zijnde het overschot van vier regimente, hebbende den naam van markgraaf [van] Baden, zodat die van de Haagse guardus zondagsmorgen den 9 dito zijn uijt gemarscheer na Den Haag.

[35v] Den 3 junij, dingsdag, quam in de stad 28 man van 't regiment Saksen-Gotha in de stad guarnisoen houde, zodat die van den markgraaf van Baden des andere daags, woensdag den 4 dito, zijn uijt gemarscheert over Woerden na Naarden.

Den 13 augustus wierd het pesthuijs door de in guarnisoen leggende militaare onruijmt en trokke na den looijhal om hun verblijf te houde, en 't pesthuijs gemaakt tot een hospitaal voor

[p. 32]

sieke en gequeste voor militaare uijt het leeger van de gecombineerde mogentheede,¹⁰⁷ wierde op woensdag den 20 dito den eerste zieke en gequeste ten getalle van 250 man of daar omtrent ingebragt, en nadat alles daartoe klaar was en door den predicant den godsdienst in de open lugt werd geoefend, wierd gemelde hospitaal opgebrooke, de zieke en gequeste overgebragt na 't hospitaal te Rotterdam den 15 en 16 september daaraan volgende, nadat er veele van de sieke en gequeste in gemelde hospitaal gestorve en op de begraafplaats van 't pesthuijs begraven zijn.

Den 26 augustus, dingsdag, quam in de stad guarnisoen houde 38 man van het regiment markgraaf van Baden, kom[ende] van Muiden, zodat die van Saksen-Gotha dieselfde dag nog [de stad] zijn uijt gemarscheer na Naarden.

[36r] Volgens de capittulatie, die op den 27 augustus 1794 door de Franse generaal Schener en den Oostenrijkse commandant majoor De Cammler te Valenciennes [werd] geteekent, volgens het tweede artiekel mag het guarnisoen niet teegens de Franse armee dienen dan man teegen man, rang tegen rang, worde uijtgewisseld. Tot [het] gemelde guarnisoen dier vesting behoorde ook het veldbattaljon Bosc de la Calmette.

Den 20 september, saturdag na de middag om 3 uure, quam een companie van 't veldbattaljon La Calmette onder commando van den luijtenant baron Staal van Holstijn in een heele armoedige staat, alleen gewapent met een slegte snaphaan en zaabel, zonder patroontas en eenig bagagie, hier guarnisoen houde, koomende uijt Valenciennes, zodat die van Baden den volgende dag, zondag 21 september, [de stad] zijn uijt gemarcheer, [gaande] over Woerden na Nijmegen.

107 Op 26 juni 1794 vond de slag bij Fleurus plaats, een Franse overwinning op de gecombineerde legers van de geallieerden. In augustus 1794 trokken de Franse revolutielegers vervolgens Staats-Brabant binnen.