Kort onderwys, hoedanig men de couranten best lezen en gebruiken kan

[p. 3]

Aan de Lezers der Couranten of Nieuws-Papieren.

§. 1.

NIemand, die zig maar eenigzints met de Wereld, ik wil zeggen, met Wereldsche noodzakelyke Bezigheeden, Bedryven en Hanteeringen, ophoud, waaronder 100, ja 1000derley nuttige en nootwendige dingen begrepen zyn, hier ondoenlyk en onnodig alle op te noemen, is onbekent, hoe nuttig en dienstig de zo genaamde Couranten of Nieuws-Papieren zyn, namelyk, om dezelve te lezen: Dat dus ook niemand ontkennen zal, die deze zake maar eenigzints met een Oog van dieper inzigt en met een groter overleg aanmerkt als het Gemeen; waar over we nu in 't begin van onze Redenering niet zullen uitweiden, alleen voor eerst maar zeggende, dat 't om de Nuttigheid der Couranten is, waarom het in alle Landschappen van Europa, en zelfs verder, geoorlooft is, en van de Hoge Regenten gepriviligeert word, om Couranten uit te geven, die vervolgens elk kopen en lezen kan, om te hooren wat 'er in de Weereld omgaat, 't welk we in 't vervolg staan nader op te helderen.

§. 2.

Dewyl nu in elk Landschap of Provincie de Ingezetenen van zeer differente zoort zyn, ik wil zeg-

[p. 4]

gen, van minder of meerder, groter of kleiner Staat, Rang en Conditie, en mits dien van meerder of minder bekwaamheid en gelettertheid, dat ook niet anders zyn kan, en nooit zedert ouds anders geweest is; zulks is dus de Reden dat een gemeen Man, 't zy Landman of gemeen Burger de Courant zo wel niet lezen en verstaan kan als een geletterde, schoon vele daar onder wel wenschten zulks te kunnen doen: zo was onze mening, om 't Courante lezen tot een algemeener Nuttigheid te bevorderen, (welke Nuttigheid uit 't vervolg nader blyken zal), een Schets te geven, hoe men zig in dezen te gedragen heeft, om de Couranten met nut en voordeel te kunnen lezen en verstaan; niet voor de Ervarene en Geletterde, maar om de Onkundige in dezen te regte te helpen.

§. 3.

De Dingen dan, welke men tot 't lezen der Couranten nodig te weten en in agt te neemen heeft, kunnen bestaan in de volgende;

1. Dat men voor eerst wel moet kunnen lezen.

2. Dat men de vreemde Woorden moet verstaan die dikwyls in de Couranten gebruikt worden.

3. Dat men ten minsten moet weten, in wat Landschap de Voornaamste Steden en Plaatzen leggen, die in de Courant gemeld worden.

4. Dat men, om de Courant met vrugt te lezen, een goede order daar by in agt neemen, en dezelve van tyd tot tyd aan een houden moet.

5. Dat men een goed Vertrouwen op den Schryver of Uitgever der Courant hebben moet.

6. Dat men vervolgens met een goed Oordeel over de Courant redeneeren en spreken moet.

7. Verdere Algemeene Nuttigheden.