Galibi. Een Karaibendorp in Suriname

[p. 4]

Voorwoord

Dit boekje geeft een beschrijving van samenleving en kultuur in een tweetal Karaibendorpen in Suriname, in de jaren 1966 en 1967.

Ik heb het geschreven om twee redenen. De kulturele antropologie heeft zich ontwikkeld tot een gespecialiseerde wetenschap waarvan het merendeel van de geschriften de leek weinig zeggen. Boeken en artikelen zijn veelal geschreven in een vaktaal en zijn in elk geval onderdeel van een wetenschapsontwikkeling waardoor een individueel boek moeilijk valt te begrijpen. Er zijn bovendien in het Nederlands niet veel boeken op antropologisch terrein, er zijn in het Nederlands nog minder etnografische beschrijvingen. Toen in 1962 het boekje van G. Oosterwal, Papoea's, mensen zoals wij, verscheen heb ik dat in een besprekingsartikel zeer toegejuicht, en er de wens aan toegevoegd dat meer antropologen hun kennis in populaire vorm zouden gieten. Die wens is, voor zover ik weet, niet vervuld. De Nederlandse antropologen hebben zich beziggehouden met hun technische geschriften, hetgeen hun plicht is, maar niet met popularisering. Ik heb mijn zelfuitgesproken wens dus maar zelf vervuld.

Voor mij was het schrijven van dit boekje echter ook het vervullen van een verplichting jegens de Indianen onder wie ik bijna twee jaar heb gewerkt. Toen ik in maart 1966 voor het eerst enkele weken in Galibi verbleef, wilden de Karaiben weten waarom ik uit Holland was gekomen om onder hen te gaan wonen. Ik heb verteld dat er in Holland veel belangstelling voor de bewoners van Suriname bestond en dat er al verschillende mensen in Suriname onderzoek hadden gedaan om verslag uit te brengen over de levenswijze van Bosnegers, Hindostanen, Javanen, maar dat er nog niemand onder de Indianen, de oudste bewoners van het land, was gaan wonen. Dat was mijn taak: ik kwam speciaal naar de Karaiben, om over hen een boek te schrijven. Het was een argument dat aansprak. In het algemeen bestaat er bij de Indianen in Suriname een gevoel van verbondenheid met de Nederlanders, en met de Koningin in het bijzonder. Een gevoel dat misschien versterkt wordt doordat naar hun eigen idee de Indianen sinds de Kreolen, Hindostanen en andere groepen Suriname regeren, achterbleven in de ontwikkeling. ‘Zwager, zou de Koningin wel eens aan ons Indianen denken,’ vroeg een van de kapiteins mij eens. En hij voegde eraan toe dat hij graag

[p. 5]

naar Nederland wilde gaan om de Koningin te vertellen dat er nog echte Indianen in Suriname waren. Zolang hijzelf nog niet daartoe in staat was moest ik dat maar doen. Ik heb dat gedaan.

Een groot deel van de onderzoeksresultaten is neergelegd in een boek, getiteld The Maroni River Caribs of Surinam (1971). Het is een boek geworden dat in de eerste plaats is geschreven voor vakgenoten. Voor een breder publiek, de Indianen niet het minst, is het tamelijk ontoegankelijk door het gebruik van de Engelse taal en door de vakkennis die het veronderstelt. Sommige Indianen hebben mij dat ook terecht verweten.

Dit boekje is een popularisering van gegevens die in The Maroni River Caribs uitvoerig worden gepresenteerd. Het bevat niet veel nieuws (en degeen die meer wil weten wordt bij deze toch naar dat boek en naar enkele artikelen verwezen). Het is echter in zo eenvoudig mogelijk Nederlands geschreven. Ik heb het geschreven met drie kategorieën lezers in gedachten: de Indianen zelf, andere Surinamers die geïnteresseerd zijn in één van de bevolkingsgroepen in hun land, en voor toeristen. Voor de Indianen zal de inhoud grotendeels bekende stof zijn, althans wat de feiten betreft. Misschien is het toch verrijkend om te zien hoe een niet-Indiaan die feiten beschouwt. Wat andere lezers betreft: ik heb ernaar gestreefd de achtergronden bloot te leggen van die dingen die zij bij een kortstondig bezoek aan een Karaibendorp zouden kunnen zien.

Deze poging tot popularisering is niet nieuw, zelfs niet wat de Karaiben betreft. Nadat de in 1966 gestorven pater W. Ahlbrinck zijn Encyclopaedie der Karaiben (1931) had gepubliceerd, schreef hij, op grond van overeenkomstige motieven een klein boekje. Zijn plan was om zulks ook te doen over andere Indianen groepen, maar zover is het nooit gekomen. Misschien kan dit boekje een stimulans zijn voor andere onderzoekers om ook hun kennis en inzicht toegankelijk te maken voor een breed publiek. Naar mijn mening is dat trouwens een van de taken van een onderzoeker, en zeker van sociologen en antropologen: de mensen die zij bestuderen behoren op een gemakkelijke wijze kennis te kunnen nemen van wat er over hen geschreven wordt.

Het onderzoek waarop dit boekje berust werd mogelijk gemaakt door de Stichting voor wetenschappelijk onderzoek van de tropen (WOTRO).

Ik draag dit boekje op aan akoeri, die van haar achtste maand tot in haar derde levensjaar samen met haar ouders in

[p. 6]

Galibi leefde, die Karaibisch begon te spreken - maar die zich er niets meer van herinnert.

Kinderen aan het strand: Akoeri en haar Karaibische vriendinnetjes.

Haarlem, mei 1974

Peter Kloos