Elena en Jan-Peter van Brokopondo

[p. 3]

Elena en Jan Peter

Jan Peter Verleun ligt in zijn hangmat op het terras. Het is echt heet. Hij kijkt naar de verharde weg, die veel hoger ligt dan zijn huis.

De straat maakt een grote golf naar boven. Brokopondo-centrum is heuvel-achtig. Jan Peter vindt het heerlijk om erdoor heen te rijden. Heuvel op heuvel af en dan een bocht en dan weer een heuvel.....

Boven de straat is het net alsof de lucht trilt. Jan Peter probeert naar die trillende lucht te kijken, maar het lukt niet; zijn ogen tranen.

Hij zucht en denkt aan sneeuwballen en ook aan een sneeuw-pop. Mams zegt, dat je bij hitte aan iets kouds moet denken en bij kou aan iets warms. Nou, dit keer helpt het echt niet.

Zijn haar plakt in sliertjes aan zijn voorhoofd. Zijn rug en de hangmat zijn kletsnat.

Hij woont nu al zes maanden in Suriname.

Pap heeft als kleine jongen ook hier gewoond. Pap zijn vader en moeder woonden eerst in Djumu en toen ook in Brokopondo. De hoofdplaats en het district hebben dezelfde naam. De meeste mensen noemen de hoofdplaats, daarom Brokopondo-centrum.

Pap was 12 jaar, toen hij terug ging naar Nederland. Hij wilde altijd al terug naar Suriname en naar zijn dorpen.

[p. 4]

De mensen hier noemen pap nog steeds Verlontjie in plaats van Verleuntje of Verleun.

Jan Peter denkt aan de reis naar Suriname... met het vliegtuig.... Zijn ogen vallen dicht....

Wat is dat? Jan Peter schrikt op. De hangmat begint opeens hard te schommelen. Hij hoort gegiechel. Dat moet Elena zijn. Hij zwaait met zijn armen naar achteren.

Elena springt achteruit. ‘Ga je mee zwemmen?’ vraagt ze. ‘Het is warm en ik mag van mijn oma. Mijn majn is er niet.’

Elena noemt haar moeder Maê je spreekt het uit als Majn. Je hoort een zachte n na de j. Elena's naam spreek je trouwens ook uit als ‘ilinah’.

Jan Peter wil wel zwemmen, maar hij moet mam vragen of dat mag. Zijn moeder is dokter in het distrikt Brokopondo.

Jan Peter zijn vader is ook dokter, maar hij onderzoekt een ziekte in plaats van mensen.

Raar hè?

Pap zegt, dat hij gaat jagen op de malaria muskiet. Hij gaat soms voorbij het groot meer, het stuwmeer. Dat meer heeft ook een deftige naam, Professor W.J. van Blommestein-meer. Zo heet de professor, die het meer heeft bedacht.

‘Ik vind hem wel knap,’ zei Jan Peter, toen hij het meer voor het eerst zag. Hij vond de grote dam, die electrische stroom maakt nog geweldiger.

[p. 5]

Pap bromde iets, zoals liever was ie een muskiet. Toen besloot Jan Peter, die meneer Blommestein niet meer zo knap te vinden.

Mam mopperde ook over de bomen, die na veertig jaar nog overeind staan in het meer.

Ze zijn een gevaar voor de boten, die op het stuwmeer varen. Toen Mam voor het eerst naar Lebidoti ging, was de boot bijna in tweeën gespleten door zo'n boom. Daarom is Jan Peter nu echt boos op de professor. Hij noemt het meer het ‘Jeweetwelmeer’ of het Brokopondomeer of het Afobakameer.

Afobaka is de plaats waar de stuwdam staat. Mam vaart soms naar enkele dorpen en naar goudzoekers kampen aan de Sarakreek. Soms gaat ze met een klein vliegtuig van Gum-air of Blue Wings naar de dorpen.

Als je om het stuwmeer rijdt, kom je in het district Sipaliwini. Dan kan je verder varen langs dorpen, zoals Gujaba en Semoisi.

Jan Peter is al een keer meegereden samen met pap en zijn vriend Busman. Ze reden in een soort vrachtwagenbus voorbij het meer.

Toen riep Busman: ‘Verlontjie, we gaan nu naar Pokigron. Dat ligt nu niet meer in Pondo. Onze mensen, onze families, wonen nu in een ander district.’ Busman zijn gezicht stond een beetje boos.

[p. 6]

Pap zei iets terug in het Saramaccaans. De mensen in de bus lachten luid.

Jan Peter vroeg aan zijn vader, wat hij gezegd had. Pap zei, dat hij het niet in het Nederlands kon zeggen. De passagiers begonnen weer luid te lachen. Toen werd Peter ook een beetje boos. Maar Busman riep hem naar voren om te helpen met sturen. Dat was geweldig! Hij ‘reed’ tot Pokigron.

Stil lopen Elena en Jan Peter met hun eigen gedachten naast elkaar.

Ze komen bij de polikliniek aan.

‘Mam mag ik gaan zwemmen?’ vraagt Jan Peter. Mam kijkt om. Ze praat met Elena's moeder. Majn moet een baby. Haar derde kind.

Elena komt uit een land dat Brasilje heet, maar je schrijft Brazilië. Het is een buurland van Suriname. Het is een vreselijk groot land. De hoofd-plaats heet Brasilia. Ze praten daar Portugees.

Elena en haar moeder praten het soms ook. Je hoort dan veel tjes tjes en zjes zjes.

Jan Peter begrijpt er niets van. Het enige dat hij kan onthouden is obrigada, dank je wel.

Elena heeft twee vaders. Dat vindt Peter Jan wel geweldig gaaf. Alle twee zijn goudzoeker.

Beide vaders verwennen haar.

Elena zegt dat haar eerste vader ook een Braziliaan is. Peter heeft hem maar één keer

[p. 7]

gezien. Hij bracht een tas met snoep en kleren. Jan Peter kent Elena's tweede vader beter.

Hij heet Jakili en is een vriend van Pap. Hij lacht altijd en zingt liedjes. Elena houdt van beide vaders. Haar echte vader, was eerst erg boos op Jakili, maar nu zijn ze weer vrienden. Ze werken beiden bij de Rosebel Goldmines NV, een groot goudbedrijf in de buurt van Nieuw Koffiekamp. Ze werken keihard, maar verdienen wel goed.

Jan Peter vindt Elena's moeder lief en ook wel mooi. Elena lijkt op haar.

Majn heeft lang krullend haar en haar huid is altijd goudbruin. Daarvoor hoeft zij niet in de zon te zitten, zoals Mam. Majn noemt hem Sjanpete. Jan Peter vindt die naam lang niet zo gek. Hij wil eigenlijk zo heten.

Mam zegt, dat hij daar wel goed over na moet denken. Zij vindt Jan Peter een heel mooie naam. Opa heet ook zo ....en een heel knappe beroemde neef van haar.

‘Da Sjanpete,’ groet Elena's moeder. ‘Jij lette op Elena, noh. Nie ze zjwemme in midde... aan de kant noh.’

Jan Peter lacht en knikt van ja. Hij trekt Elena mee. ‘Ik ben nu je vader! Jouw derde vader,’ zegt hij. ‘Vooruit!... lopen!’

Elena geeft hem een duw en rent in de richting van het Anani strand. Dat is een rivier strand in Brokopondocentrum aan de Surinamerivier.