Vallende vogels

[p. 12]

II. Een droom vervliegt

- Denk aan Dante en Beatrice. Een liefde voor het leven begonnen toen ze allebei nog kinderen waren.

- Een ideale verhouding, een beetje in de mode. Dante is met een andere getrouwd.

- Het loopt ook wel eens anders...

Mevrouw Le Fexhe de Montaigle, geboren baronne de Steevaert, moest even aan haar eigen jeugd denken. Als meiske van veertien jaar dweepte ze hevig met den zoon van het hoofd der school in Oppersum, dorpje in de binnenlanden van de Kempen. Argeloos had ze haar mama verklaard Lambert te willen trouwen, waarna ze in een Fransch pensionaat werd opgeborgen en de jongen, die nauwlijks iets van het geval afwist, een betrekking kreeg in Seraing. Hij was lang niet deftig genoeg, maar de ironie van het noodlot wilde dat hij carriére maakte in de socialistische partij en als Belgisch minister aan de assemblées van den Volkenbond deelnam...

Mevrouw Le Fexhe dacht terug aan haar jeugdliefde, die nimmer geheel gestorven was, aan de wel beschaafde maar in wezen toch harde

[p. 13]

manier waarop haar gevoelens werden onderdrukt. Ze vergeleek den fellen, energieken volksman met den sluwen oververfijnden, weinig scrupuleuzen aristocraat waaraan men haar uithuwelijkte en schrok even over de gevolgen van dit gesprek.

- Begrijp me goed Laurent, 't was me ook liever als Achiel zich niet met dat herbergprinsesje inliet, maar ik zie er toch niet meer dan kindergedoe in.

- Het lijkt me toch beter er een eind aan te maken en wel volgens de psychologische methode, anders blijft soms wat achter daarvan voor het verder leven.

Mevrouw voelde den steek en kleurde even. Ze kreeg medelijden met haar kleinen, droomerigen jongen, die het overkomen was een ideale jeugdliefde, verheven boven hartstocht en berekening, te ondergaan. Zeker, heel gaarne zou ze een einde zien aan die zonderlinge wandelingen van twee onbewust verliefde kinderen. Maar hoe ze, pijnloos, van elkaar te verwijderen?

- Als je iets doen wil, doe het dan met tact. Ik wil de kinderen graag leed besparen.

- Voor Achiel wordt het tijd om naar een pensionaat te gaan. Met zijn Laura, Sanneke be-

[p. 14]

moei ik me niet. Overigens moet de jongen de dingen leeren zien zooals ze werkelijk zijn. Ik zal hem de oogen openen.

- Openen voor het leelijke, sluiten voor veel moois, dat hij later voor geen geld ter wereld meer koopen kan.

- Wil je binnen een jaar of tien, liever juffrouw Demerrel uit ‘Repos des Cyclistes’ tot schoondochter?

- Allerminst, maar ik revolteer me toch een beetje tegen de psychologische methode. Ik geloof, dat het oude systeem nog humaner was, het nieuwe doet me denken aan verfijnde chirurgie, aan amputeeren...

- Weet je een anderen weg?

- Neen... en iets moet toch gebeuren.

- Laat het dan maar aan mij over.

Het verwonderde Achiel niet te vernemen, dat hij na de groote vacantie naar een Fransch pensionaat moest. Dat leek hem ook heelemaal niet erg. Maar het verontrustte hem dat zijn anders zoo gedistancieerde papa zich meer met hem bemoeide. Wat kon daar achter schuilen?

Aan iets omtrent zijn omgang met Sanneke geloofde hij niet. Hij constateerde alleen dat

[p. 15]

zijn vader, door neutrale en wat achtelooze opmerkingen blijk gaf, zijn doen en laten te kennen. Hij voelde zich dus niet meer vrij. Dan begon hij te merken dat zijn gedrag critisch beoordeeld werd en dat men hem zelf probeerde de dingen critisch te leeren zien.

- Ieder mensch heeft wat belachelijks over zich. Ontdek dat en je staat boven hem.

Voor dergelijke wijsheden had de dertienjarige weinig begrip. Niettemin kromp iets goeds en moois ineen onder zulke opmerkingen. Instinctmatig zocht hij steun bij zijn moeder, want al ontging het hem wat men wilde, dat men iets met hem voorhad stond wel vast.

Rustig en methodisch opereerde mijnheer Le Fexhe voort in het gemoedsleven van zijn kind. Na hem critische beginselen te hebben bijgebracht, begon hij het instinct van standsverschil te ontwikkelen. Het leek hem voldoende den jongen te laten inzien aan wat voor gemis aan vormen en beschaving de kleine lieden van het dorp leden, hoe grof hun manieren waren en hoe plat hun uitdrukkingen.

Toen ook die hartelooze lessen verwerkt waren kon de directe aanval beginnen. Vader en zoon gingen nu vaker samen wandelen. Op een keer

[p. 16]

wilde Le Fexhe het café van Demerrel binnen gaan. Achille voelde niet veel daarvoor.

- Waarom niet?

- Zoo'n gewone dorpsherberg!

- Demerrel zal ons niet vermoorden. Ik heb overigens wat met hem te bespreken.

Met bonzend hart stapte Achiel mee naar binnen. Hier woonde het lieve, zachte, korenblonde meisje waarmee hij zoo gaarne samen was, waarmee hij zoo graag wandelde. Dat zij toch niet hier zou wezen! Hij wilde haar niet ontmoeten in het bijzijn van zijn superieuren papa! Ze vertoonde zich ook niet.

Le Fexhe fluisterde wat met Demerrel, die overdreven vriendelijk en onderdanig deed. Achiel voelde hier het standsverschil als hevige realiteit, niet zoozeer door het gedrag van zijn vader, die eenvoudig en rustig bleef, maar door het nederige gedoe van den herbergier. Die man met zijn gepommadeerde knevels, zijn geplakte haren, zijn dikke handen en overgedienstige manieren, mishaagde hem buitengewoon.

Papa wandelde met hem het café rond, wees hem allerlei dingen aan, onder andere een portret van Sanneke dat aan den muur hing.

- Lief kind, als ze met wat smaak gekleed was...

[p. 17]

Naar het kasteel terugwandelende regende het, in den vorm van onschuldige gezegden, pijlen van critiek. Achiel moest wel het smakelooze van die omgeving zien, moest wel concludeeren dat men daar weinig manieren en beschaving had. Eerst streed het kind tegen een blinden drang om het uit te huilen, dan kwam een grimmige verstarring over hem. Koel en onverschillig hoorde hij toe. In zijn gemoedsleven werd iets, onredbaar verwoest. De naam van Sanneke bleef verzwegen; ze werd echter op zoo perfiede manier belast met de gebreken van haar omgeving, dat ook haar aureool afbrokkelde.

Methodisch ging de vader in de komende weken voort. Hij verbood Achiel niets. Inderdaad wandelde die nog wel met Sanneke door de velden, doch hij vond niet meer dat stille extatische genoegen in die dolingen. Soms gluurde hij critisch naar het lieve herbergiersdochterke en ontdekte dan froisseerende onvolmaaktheden. Vroeger niet opgemerkte uitdrukkingen in haar taal hinderden hem nu. Toen hij, in het najaar, wegreed naar het Fransche pensionaat beteekende zijn vertrek het einde eener verfijnde kwelling.

En van een droom meteen.