De bonte storm

[p. 214]

XXVI. Tielke!

In zichzelf verloren lopen beiden, doelloos, door de grote parken der stad rond. Aanhoudend het gebeurde herbelevend dolen ze door de lauwe vochtige voorjaarsnacht. Het begrip tehuis en verlangen naar huis rijst nog niet door hun verwarde gedachten.

Tienmaal maakt Nes nogeens het ontstellende toneel mee.

Zijn bittere, hartstochtelijke aanhankelijkheid - inversie der liefde! - had hem gedwongen achter beide aan te zwerven.

Zonder bepaalde bedoeling, zeker niet met enige gedachte aan geweld.

Buiten verloor hij ze uit het oog, wat hem speet, omdat een ziekelijke zucht om Polke toch maar te zien hem kwelde. Zijn spontaneïteit was evenwel verlamd, door een zeker besef van de inferioriteit van zijn gevoel en door de idee het tegen de vlottere, vrolijke Ser niet te kunnen winnen. Hij begon zich ook al weer iets minder: alleen maar een ongelukkig lichaam, te gevoelen. Ook de ziel herbegon en even vermoedde iets in zijn onderbewustzijn de mogelijkheid van de vroegere eenheid van beiden. Op dat moment ondervond hij die gevoelens als duistere splitsing.

De woedende stem van het meisje horende, geraakte hij in een objectieve nieuwsgierigheid. Er werd getwist, gevaar was er niet, dat merkte hij aan het accent der woorden. Wat gehinderd

[p. 215]

door het vooruitzicht een ongewone scène mee te maken sloop hij, achter de rij bomen tangs de weg, naderbij.

Toen de gefopte, razende deern haar verleden uitbraakte, school hij achter een iep, een tiental meters van beiden verwijderd.

Met ruw geweld werd toen iets uit zijn hart weggesneden. Zonder gevoel van leed, verdoofd door het plotse van het gebeuren, luisterde hij, versuft, trillend van ontsteltenis.

Leeg in hart en ziel stond hij nog daar, verwezen starend in de duisternis, toen degene die nu buiten zijn leven geraakte, huilend wegliep. Pas zodra ze met dierlijke omzichtigheid en vlugheid, hijgend voorbij hem schoot in de nacht, hervond hij helder bewustzijn. Een beetje radeloos wegens gebrek aan routine in geweld, liep hij haar na.

Gelukkig voor Ser bleek de half aangeschotene van groter ervaring en initiatief...

Opeens schiet Ser in een hoge, nerveuze lach. De terreur der eerste gedachten wijkt.

- Was me dat dramatisch! Alleen de orkestbegeleiding mankeerde!

Nu breekt de welsprekendheid los. Gejaagd en overvloedig vertellen de beide vrienden elkaar de dingen der laatste dagen en van de laatste momenten. Nog altijd wandelen ze doelloos voort. In de stad slaan de klokken drie uur.

- Drie uur, morgen... straks kantoor! zegt

[p. 216]

Nes wat geschrokken, maar toch blij het weldadig gewone weer te ondergaan.

- Kom, kom, we wandelen nog wat rond en doen straks een briefje bij de zegelpapierbederver in de bus: ‘kom later, ongesteld’.

Ze kuieren, in het vriendelijke gevoel uit iets beroerds op te duiken, rond, eigenlijk verlangend naar wat meer gezelschap.

- A la bonheur, bij Cluysen zijn ze nog op. Daar drinken we nog even 'n cognac.

Dulkeners trommelt het rythme der habitués op de ruiten.

Verrast opent Cluysen. Hij zat met Admiraels nog wat te filosoferen of je Bergson nu als katholiserend kon beschouwen of niet.

- Nònde... De zuus oet!

Diplomatiek vertelt Ser iets van de meegespeelde finale, Nes buiten het geval latend.

- Poelke den Dweil is good um met te dweile! constateert Giel rustig. Wee lèk zich noe auch wijer demèt aon?

Enfin, Ser moet zich hier maar wat opknappen. Terwijl die dat doet, hebben de nachtwake houdende wijsgeren hun gesprek hervat. Nes voelt het als een groot geluk over spirituele dingen te horen redeneren. Hij is 't niet met hun opvattingen eens, doch wat een weldaad weer in die andere wereld op te kunnen stijgen.

Om half vijf vordert de slaap het heengaan der onverwachte gasten.

[p. 217]

Om tien uur wordt Nes met een licht en blij gevoel walker.

Wat gebeurde ook weer? Oh, die woeste geschiedenis vannacht!

Goddank, dat is geleden!

Alles kon weer als vroeger worden... Neen! iets veranderde.

Hij voelt tot een wereldser wezensorde te zijn geraakt. Minder hoog, maar jonger, uitbundiger...

Aan het ontbijt kijkt moeder hem angstig aan. Wat gebeurde vannacht weer?

Nes houdt zich tegenover haar gesloten, zelfs iets mokkend.

Haar schuld... Doch dan overmant hem zijn jonge jeugd. Ze heeft goed gezien!

Voor hij de kamer verlaat, streelt hij haar even onder de kin en zegt dan, wat geforceerd luchtig:

- Toch goed, dat ik Vastenavond heb meegemaakt.

Het klinkt vriendelijk en dankbaar. Moeder Cloquet voelt haar leven herbloeien.

Als Nes de trap afgaat, zinkt plots haar oud grijs hoofd en ze snikt zachtjes voor zich heen. Ze zal een maand lang kaarsen branden voor de Sterre der Zee en het Zwarte Kruis van Wijk!

Ser heeft zich de voldoening voorbehouden Tielke zelf in te lichten.

- Ja je begrijpt, als iemand insinueert dat ik hem geen kip afhandig kan maken...

Tielke Lemkes weet wel beter. Het was een

[p. 218]

vriendendienst! Ze zal God danken voor de goede afloop van het geval... Voor haar zelf, direct, betekent het niets meer... Ze lei in haar zelf een gelofte af! De tranen dringen haar naar de reine, ronde oogjes.

Nu verwacht je, dat zo'n bloemensnoetje op zal fleuren, moppert Dulkeners verbaasd in zichzelf, en kijk nu eens...

- Ho... traanties... bedroefd?... Wat betekent dat nu?

Zal ze het hem maar vertellen? Iemand die zoveel voor Nes over had mag ze gerust in vertrouwen nemen. Ze heeft een kloostergelofte afgelegd, wanneer 't met Nes goed terecht kwam. Zonder haar schuld, maar toch door haar, had de arme jongen dat alles moeten meemaken.

Ze zegt het ernstig. Met een heel bedroefd gezichtje.

Plots schiet Ser in een dolle lach:

- Formidabel!... Ik sloof me uit en zou tenslotte jou een klooster in vrijen!... Dat is bepaald origineel!

Een belofte mag niet gebroken worden, verweert zich Tielke wat vernederd.

- Voor de drommel. Als dat mijn loon wordt. Ik vrijde ze van hem af, maar dàn verloof ik hem ermee binnen drie weken... Allons, geen gekheid... voel je roeping voor het klooster?

Tielke zwijgt verlegen.

- Soms roeping voor... enfin. entre nous.

Tielke kleurt hevig.

- Ik weet genoeg. Je gelofte is hoogstens een

[p. 219]

onberaden impulsie geweest. Zonder roeping mag je geen staat aanvaarden - mooi gezegd - welnu!

Tielke vreest dat haar biechtvader er anders over denkt.

- Dan zoek ik je een betere, die dezelfde ideeën heeft als ik. Basta!

Tielke drukt hem dankbaar de hand... en ze wenst hem... een schat van een vrouw toe.

- Bescheidenheid van het vrouwelijk geslacht. Wanneer jullie een jongen of een man nu eens wat heel bijzonders wensen wilt... wens je hem toe een vrouw op te lopen... Voor wat mij betreft... ik leef in imaginaire liefdes voor imaginaire vrouwen... als die met de lilahkleurige ogen komt, zal ik me jouw zegenwens herinneren.

- ...Kanker nu niet tegen Carnaval. Duizenden en duizenden amuseren zich goed en respectabel, ze leven zich eens een paar dagen per jaar uit in kleur en rythme. Die rare dingen meemaken, brengen de redenen daartoe de Vastenavond mee in. De bonte storm drijft mensen van en tot elkaar, maar kan hoogstens aanleiding wezen, niet oorzaak. Een tot de draad versleten spreekwoord zegt: Vertel me met wie je omgaat en ik weet wie je bent. Ik beweer: zeg me hoe je Carnaval viert, enzovoort. Voor jou waren het geen roemvolle dagen, toegegeven, maar vergeet niet, dat in je innerlijk leven iets verkeerd zat. 'n Idee omtrent

[p. 220]

roeping die onjuist bleek en, al of niet in verband ermee, een minder goede dispositie ten opzichte van liefde, die kinderziekte...

- Drink eens uit!

Nes heeft smaak in likeuren gekregen.

- Goed, mijn Carnaval was een abnormale - volgend jaar herexamen - nu over wat anders...

- Je wilt me minstens te lijf met Maritain... Morgen!... Wat anders... Veel wijsheid in weinig woorden. Wanneer je als een beest om een positie of geld gevochten hebt, vindt je de wijfjes die de buit met je delen willen bij tientallen. Maar er zijn er ook - te weinig! - die zonder bijbedoeling van je houden... zich opofferen... Die, om een gevaar van je af te weren, grofheden doorstaan... beledigingen dulden... een gelofte afleggen...

- Tielke? vraagt Nes, fel en pijnlijk getroffen.

- Je kummel is goed, schenk nog eens in!

Nes Cloquet giet het fijne glaasje nog eens vol. Gloed van schaamte, berouw en dankbaarheid stijgt hem naar het hoofd en hart...

- Als je 't maar nooit vergeet: Tielke.